Úrval - 01.05.1966, Side 100

98
ÚRVAL
umburðarlyndur við liðsforingja
sína og því ólíkur Zhukov að því
leyti.
Hann gat verið villimannslegur á
vígvellinum. í Dnieperorrustunum
höfðu hersveitir hans eitt sinn um-
kringt nokkur þýzk herfylki. Kon-
iev krafðist þess að þau gæfust taf-
arlaust upp. Þegar Þjóðverjar neit-
uðu því, skipaði hann Kósökkun-
um að sækja fram á hestum sínum
með sverð í hendi. „Við leyfðum
Kósökkunum að höggva eins lengi
og þeir óskuðu“, sagði hann. „Þeir
hjuggu jafnvel hendurnar af þeim,
sem réttu þær upp til merkis um
uppgjöf”. Að þessu leyti voru þeir
Zhukov og Koniev a.m.k. sammála.
Þeir gátu ekki gleymt hryðjuverk-
um nasista. Þeir fundu ekki til misk-
unnar né iðrunar, þegar Þjóðverj-
ar voru annars vegar.
Þeir gengu inn eftir ganginum,
sem kiæddur var rauðu teppi. Þeg-
ar þeir voru komnir inn í miðjan
ganginn, visuðu ieiðsögumenn þeirra
þeim inn í fundarherbergið. Það var
langt og mjótt, og þar inni var mjög
hátt til lofts. Langt, gijáandi mah-
ogníborð fyllti næstum út í her-
bergið. Umhverfis það voru margir
stólar. Beint uppi yfir borðinu hengu
tvær stórar Ijósakrónur með sterk-
um, óhúðuðum perum. Birtan af
þeim var sterk. í öðrum enda her-
bergisins gat að líta tvöfalda hurð.
Þetta voru dyrnar að einkaskrif-
stofu Stalíns.
Á næstu mínútum gengu meðlim-
ir Ríkisvarnarnefndarinnar inn í
herbergið, þeir sjö menn, sem stóðu
næstir Stalín að völdum í Sovét-
ríkjunum. Er þeir tóku sér sæti, opn-
uðust hurðirnar á skrifstofu forsæt-
isráðherrans, og stuttur og þrekinn
maður kom inn í herbergið. Þetta
var Stalín. Hann var klæddur á lát-
lausan hátt, í sinnepsgulan einkenn-
isbúning, án axlaborða eða nokk-
urra merkja. Buxnaskálmunum
hafði verið brett niður í mjúk, svört
leðurstígvél, sem náðu upp að hné.
Hann eyddi litlum tíma í kurteis-
islegar kveðjur, heldur bað þá Zhu-
kov og Koniev að svara nokkrum
spurningum um ástandið á vígstöðv-
unum. Svo kom hann sér skyndilega
að efninu.
Með sinni lágu röddu, sem ein-
kenndist af sönglhreimi Georgíu-
héraðs, sagði Stalín rólega, en á-
kveðið. „Soyuznichki - - litlu banda-
mennirnir — ætla að komast til Ber-
línar á undan Rauða hernum. Hann
sagðist hafa móttekið upplýsingar
um þessa fyrirætlun Breta og
Bandaríkjamanna og væri það aug-
sýnilegt, að „fyrirætlanir þeirra
bæru lítinn vott um, að þeir væru
bandamenn Rússa“. Svo sneri hann
sér að Shtemenko hershöfðingja og
sagði: „Lestu skýrsluna“.‘
Mikið af þessu sovézka efni fékkst
í Moskvu. Sovézka ríkisstjórnin
Jeyfði höfundi að hafa viðtöl við
ýmsa þátttakendur orrustunnar um
Berlín, allt frá marskáJkum til ó-
breyttra liðsmanna. Þar að auki
fékk hann aðgang að herskjalasöfn-
um og fékk að taka afrit af margs
konar skjölum og plöggum og taka
þau afrit með sér frá Rússlandi, þar
á meðal herkort, myndir og skýrsl-
ur um bardaga og herferil ýmissa
manna.