Úrval - 01.05.1966, Qupperneq 113

HVERJIR TAKA BERLIN?
111
og út í garðinn. „Það er til einskis“,
sagði Heinrici þreytulega. „Það
væri alveg eins hægt að reyna að
ná tunglinu niður til jarðar“. Hann
leit upp til þykkra reykskýjanna,
sem grúfðu yfir borginni, og endur-
tók lágt með sjálfum sér: „Það er
allt til einskis... allt... allt til
einskis“.
Flotinn ósigrandi.
Síðasti kaflinn í nýjasta skeyti
Eisenhowers til Churchills hljóðaði
svo: „Ef „Sólmyrkvaaðstæður“
(þýzkt hrun eða uppgjöf) mundu
skyndilega skapast einhvers staðar
á vígstöðvunum, mundum við geysa
áfram og þá mundi Berlín auðvitað
verða eitt af þýðingarmiklum tak-
mörkum okkar auk annarra“. Eis-
enhower vildi ekki ganga lengra í
skuldbindingarátt í þessu efni.
En þetta nægði ekki Bretum, sem
höfðu gerzt tortryggnir, er þeir
höfðu fengið skeyti Stalíns. Stalín
hafði að vísu tekið það fram, að
hann ætlaði sér að hefja sóknina
um miðjan maí, en hann hafði alls
ekki gefið til kynna, hvenær hann
ætlaði sér að láta liðssveitir þær,
sem ekki tækju þátt í „aðalsókn-
inni“, sækja fram í átt til Berlínar.
Brezka herforingjaráðinu fannst því
enn, að það ætti að taka Berlín sem
allra fyrst. Þeir álitu enn fremur,
að það „væri rétt, að yfirmenn her-
afla Breta og Bandaríkjamanna
gæfu Eisenhower sameiginlegar
leiðbeiningar í þessu máli“.
En svar Marshalls hershöfðingja
batt alveg ákveðið endi á umræður
þessar. í því sagði hann: „Hinn sál-
fræðilegi og stjórnmálalegi hagnað-
ur, sem mundi fást með mögulegri
töku Berlínar á undan Rússum, ætti
ekki að vera þyngri á metaskálunum
en það hernaðarlega markmið, sem
er mjög aðkallandi, en það er að
áliti okkar eyðilegging og upplausn
alls þýzka heraflans“.
Marshall lauk skeyti sínu með
því að lýsa yfir skilyrðislausum
stuðningi sínum við Eisenhower:
„Eisenhower einn hefur aðstöðu til
þess að vita, hvernig hann eigi að
haga styrjaldarrekstri sínum og
færa sér breytilegar aðstæður í nyt
út í yztu æsar“.
Er hér var komið málum, ákvað
Churchill að binda endi á þessa mis-
klíð, áður en samband Bandamanna
versnaði enn meira. Hann tilkynnti
Roosevelt forseta, að hann áliti, að
búið væri að útkljá mál þetta. í
skeyti sínu til forsetans sagði hann:
„Til þess að sanna einlægni mína,
ætla ég að nota eina af mínum latn-
esku tilvitnunum: Amantium irae
amoris integratio est‘‘. í þýðingu
merkti það: „Deilur elskenda eru
endurnýjun ástarinnar“.
Á meðan þetta ósamkomulag um
styrjaldarreksturinn átti sér stað á
bak við tjöldin, höfðu brezku og
bandarísku herirnir haldið áfram
hraðri sókn sinni inn í Þýzkaland.
í allri hernaðarsögunni hafði það
aldrei komið fyrir áður, að svo fjöl-
menn lið hefðu sótt fram með slík-
um ofsahraða. Gervöll framlínan tók
á sig svip hlaupabrautar, þegar risa-
vaxnir herir kepptu um að verða
fyrstir til að ná til bakka Elbefljóts
og tryggja sér þar heppilega staði
til sóknar yfir fljótið, sem verða
skyldi undanfari síðustu sigurgöng-