Úrval - 01.05.1967, Síða 7

GEYSILEGT VATNSMAGN UNDIR ...
5
saman jarðveg, sem hefur einhvern
tímann verið ræktaður, en er nú
þakinn þunnu sandlagi.
Einu sinn í fyrndinni var Sahara
dæmigert hitabeltissvæði með geysi-
mikilli úrkomu, allstórum ám og
fjölskrúðugum gróðri. Áhöld, sem
gerö hafa verið bæði á eldri og yngri
steinöld, hafa fundizt víða og bera
vitni um, að það hefur verið búið
á fjölmörgum stöðum á Sahara-
svæðinu. Hinar frægu myndir á
klettaveggjum í Tassilifjöllunum í
hinum alsírska hluta eyðimerkur-
innar sýna margs konar dýr ásamt
mönnum, sem dansa, fiska og veiða.
Leifar af áveitukerfum frá því fyrir
um 8000 árum sýna, að haldið var
áfram að yrkja jörðina, eftir að
loftslagið fór að breytast. Á Sahara-
svæðinu öllu er nú minna en 2 millj -
ónir manna, og er svæði þetta því
strjálbýlasta svæði jarðarinnar að
heimskautasvæðunum einum undan-
teknum. Flestir þessir íbúar eiga
heima á steppum í útjaðri eyðimerk-
urinnar í norðri og suðri og á há-
sléttunum í Ahaggar og Tibestifjöll-
unum. Menn geta dregið fram lífið
í Saharaeyðimörkinni, með hjálp
úlfaldanna, kvikfénaðar, sem rekinn
er fram og aftur í leit að mjög lélegri
beit, verzlunar með kjöt og salt, sem
rekin er með hjálp úlfaldalesta, og
einnig hjálpa áveitur í vinjunum
mönnunum að draga fram lífið. En
síðustu öldina hefur loftslagið orð-
ið enn þurrara en áður, og hefur það
gert það að verkum, að menn búa
nú vart lengur inni í eyðimörkinni
sjálfri.
Það hafa kviknað vonir um, að
nú muni reynast unnt að rækta
að nýju stór svæði víða í Sahara-
eyðimörkinni, og ættu engar tækni-
legar hindranir að vera í vegi fyrir
því, að svo megi verða.
Vandamálin, sem tengd eru hag-
nýtingu hinna geysilegu vatnsbirgða
Saharaeyðimerkurinnar eru aðallega
stjórnmálalegs eðlis. Vatnið finnst
í jarðlögum, sem liggja þvert yfir
landamæri hinna ýmsu ríkja án
nokkurs tillits til þeirra. Vandamál-
ið verður að skoðast út frá sjónar-
miði, sem nær til Saharaeyðimerk-
innar sem heildar, en ekki einstakra
ríkja eingöngu, og hagnýtingu
vatnsbirgðanna verður að skipu-
leggja á þann hátt, að tekið sé tillit
til þeirra þjóða, sem hlut eiga að
máli, þannig að einni sé ekki gert
hærra undir höfði en annarri. Slík
viðleitni hefur þegar borið árangur,
hvað tæknilega aðstoð snertir. Hag-
nýting vatnsbirgða þessara mun að-
allega grundvallast á fjárhagslegri
aðstoð við ríki þau, sem Sahara-
eyðimörkin tilheyrir.
Sahara er stærsta eyðimörk jarðar-
innar. Hún er næstum 10 milljónir
ferkílómetra að flatarmáli. Öll
Evrópa (að Úralfjöllum) er aðeins
örlítið stærri. Sahara teygir sig 5.000
kílómetra leið þvert yfir Norður-
Afríku, allt frá Atlantshafi til
Rauðahafsins. (í fauninni heldur
eyðimörkin áfram hinum megin
Rauðahafsins, þ. e. þvert yfir Arabíu,
en samt er það svæði aldrei kallað
Sahara). Landfræðilega skoðað
myndar Sahara alger skil milli
þeirra landa Afríku, sem liggja með-
fram Miðjarðarhafinu, og hins hluta
heimsálfunnar.
Endimörk eyðimerkurinnar eru