Úrval - 01.05.1967, Qupperneq 36

34
þrjár, því afgangurinn sé annað
hvort eyðimerkur, fjöll eða heim-
skautalönd. En mikill hluti af þessu
gagnslausa landi gæti komið að not-
um. Það mætti rækta á því ger til
manneldis.
Þessi fæðutegund gefur ekki ein-
ungis meiri uppskeru á jafnstóru
landi heldur en korntegundir og
önnur jurtafæða, heldur er hún
einnig ágætt skepnufóður. Grís skil-
ar þremur kg. af fleski fyrir hvert
hundrað af fóðri, kjúklingur 0,75,
vetrungur (geldneyti) 0,6 af þurrk-
uðu kjöti, kýr einu kg. af þurrmjólk.
Torúla skilar 33 kg af þurrgeri fyrir
hver 50 kg af því sem hún tekur
til sín.
Unnt er að rækta torúlu á hverju
einu sem inniheldur sykur eða
sterkju, hve ólíklegt sem það kann
að sýnast um sumt af þessu, að
nokkuð geti á því þrifizt. Á árum
hinnar síðari heimsstyrjaldar gerð-
ist það í japönskum stríðsfangabúð-
um, að nokkrir hollenzkir fangar
voru að því komnir að svelta til
bana. í þessari ömurlegu girðingu,
sem þeir voru settir í, spratt ekkert
nema ger, mygla og sveppir. Einn
af þessum mönnum var sem betur
fór svo vel að sér, að hann sá að
þarna mátti rækta ger þeim til við-
urværis.
Þeir áttu eitthvað af skemmdum
kartöflum, og úr þeim bjuggust þeir
við að fá mætti kolvetni til þessa
fyrirtækis. Eggjahvítuefni náðu þeir
í úr skemmdum fiski eða kjöti.
Ammóníak úr þvagi sínu, sem þeir
söfnuðu. Á þessum haug af vond-
um úrgangsefnum spruttu 130 pund
af geri á viku hverri, og nægði þetta
ÚRVAL
til að halda í þeim lífinu unz þeir
losnuðu úr haldi.
Oft er það svo, að vandræði ýta
undir lausn þeirra. í hinni fyrri
heimsstyrjöld fundu Þjóðverjar ráð
til að gera eitthvað sem líktist bauta
úr geri. Hafnbann Bandamanna var
farið að segja til sín og var þá gerð
tilraun til að vinna matvæli úr
tréni. Reyndar tókst þetta, en þetta
var svo bragðvont, að öllum tilraun-
um var hætt óðar en náðist í eggja-
hvíturíka fæðu af venjulegum teg-
undum. Á árunum 1933—39, þegar
þjóðinni var sagt að vopn væru
nauðsynlegri en smjör, var aftur far-
ið að framleiða ger til að blanda í
súpur, kartöflustöppu og grænmeti
handa hernum. Hestar voru fóðrað-
ir á pressuðu heyi, blönduðu geri.
En eftir að stríðið brauzt út, þótt-
ust Þjóðverjar sjá, að ekki væri
minni þörf á auknum orkuskammti
handa hermönnum en hestum, og
var þá ríumið af skammti hestanna,
og aukið við skammt hermannanna.
Sex ræktunarstöðvum, afarstórum,
var komið upp, og 15.000 tonn af
torúlu voru framleidd árlega, og
kostaði hvert kg. eitt mark.
Ekki þarf torúla neitt góðan við
til að þrifast á. Helmingnum af öllu
timbri er fleygt. Torúla þrífst prýði- .
lega á þessum úrgangi, því tré er
kolvetni að tveimur þriðju.
Þegar gerður er pappír, eru tré-
spænir soðnir í sýru. Helmingurinn
leysist upp, en hinn helmingurinn
verður að hlaupi eða kvoðu. Upp-
lausninni er oftast fleygt, en á henni
þrífst torúla ágætlega. Við þetta
þarf engu að bæta nema litlu einu
af köfnunarefni, fosfati og pottösku.