Úrval - 01.10.1970, Side 65

63
'N
ekki er um neina geisl-
un eða geislavirkni að
ræða, sem við kunnum
enn skii á. Hvort Sovét-
menn ætla að fara að
dæmi þeirra bandarisku
og skipta tunglgrjótinu
á milli áðurnefndra vís-
indastofnana í vestri og
austri, ihafa þeir ekkert
látið uppskátt þegar
þetta er ritað.
• KENNINGAR
EINSTEINS
1 HÆTTU?
Áður en maðurinn
lærði að gera sér ýmiss
tæki, skynjunum sínum
til aðstoðar viður-
kenndu „visindi" hans
ekki neitt, sem lá fyrir
utan skynjunarsvið
hans. E'ngar rafsegul-
bylgjur, ekkert yfir-
hljóð —• svo nefnd séu
auðskilin dæmi. Með sí-
fellt fullkomnari að-
stoðartækjum hefur
ihann stöðugt verið að
færa út skynjunarsvið
sitt á siðustu áratugum.
En um leið hefur hon-
um — þótt undarlegt
megi virðast — ifarizt
svipað og mönnum
forðum, áður en sú
tækni kom til sögunn-
ar; vísindi hans hafa
ekki viðurkennt neitt,
sem þessi hjálpartæki
skynjana hans fengu
ekki skynjað. Einstein
reisti til dæmis allai'
kenningar sinar á þeim
grundvelli, að ekkert
það væri til, sem færi
hraðara en ljósið, og að
rafseguibylgjur af mis-
munandi tíðni væri su
eina orka, sem borist
gæti um igeiminn, og
fyrir það væri öll geisl-
un af þeim toga spunn-
in. Með öðrum orðum,
að ekki væri um að
ræða aðra orku í al-
heimi, ien þá sem kæmi
fram á mælitækjum
þeim, sem menn höfðu
þegar yfir að ráða. Ni-
els Bohr, hinn heims-
kunni danski vísinda-
maður var og fjölgáfað-
ur heimspekingur, sem
hingað til hefur iþó ekki
verið mikill gaumur
gefinn. Hann vildi ekki
binda mannleg vísindi
við mælitækin eingöngu
en benti á að sú orka
eða máttur fyrirfinnd-
ist í alheimi, sem „þau“
kynnu ekki skil á, og
taldi ekki óiiklegt að
þau lögmál, sem þar
réðu væru flóknari en
okkur óraði fyrir enn.
Og hver veit nema að
einmitt þetta sé að
'koma á daginn í sam-
bandi ivið tunglgrjótið.
Þar er um að ræða ein-
hverja útgeislun, sem
mælitæki okkar skynja
ekki — og við því ekki
heldur — enda þótt
áhrif hennar segi til sín
á þann hátt sem við
skynjum.
• HUGARORKA
MANNSINS
Hugarorka mannsins
hefur löngum verið
Ihonum sjálfum ráðgáta
og er svo enn, enda þótt
tekizt hafi að gera
imælitæki, sem sýna
vissa orkustarfsemi í
sambandi við hugsun
mannsins. Til skamms
tima hafa það nær ein-
göngu verið dulspeking-
ar og „Sobbegga-frænd-
ur“, sem leyft hafa sér
að gæla við þá hugsun
að mannsheilinn væri i
og með sendi- og mót-
tökutæki .fyrir orku-
bylgjur, sem við kunn-
um ekki enn að mæla.
Nú eru lærðustu vís-
indamenn farnir að
hallast nokkuð að þeirri
skoðun, meðal annars
fyrir það, að ýms fjar-
skynjun, sem óyggjandi
sannanir virðast fyrir
að ý-miss dýr séu gædd,
verður einungis skýrð á
þann veg að heili þeirra
sendi og taki á móti á
þann hátt. „Við liifum á
merkilegum tímum", og
þótt við séum ekki
fyrsta kynslóðin, sem
tekur sér þau orð í
munn, þá virðist ekki
öldunigis að ástæðu-
lausu að við endurtök-
um þau.
J