Úrval - 01.10.1970, Síða 70

68
það nálgast algert brjálæði að leyfa
t. d. einum vörubílstjóra, sem æðir
á ofsahraða eftir þjóðveginum í
vörubíl sínum að næturlagi, að
valda sams konar innri truflun með-
al þúsunda manna.
Jafnvel minni háttar hávaði að
næturlagi getur valdið streitu og
truflun, eins og heilaritsrannsóknir
sýna. Hávaðinn er að vísu oft ekki
það mikill, að hann veki fólk, en
samt getur hann valdið því, að fólk
losi svo svefninn, að það vakni
næstum og það verði þannig af hin-
um góðu áhrifum djúps svefns. Það
ætti að leiða fólki það fyrir sjónir,
að hávaði skapar mikla hættu fyrir
heilsu manna og heilbrigði.
„Fólksmengun" er annað alvar-
legt streituvandamál. Það er næst-
um öruggt, að ruddaskapur, fjand-
samleg afstaða og andþjóðfélagslegt
framferði mun vaxa stórlega, eftir
því sem íbúatalan eykst og mann-
mergðin vex í borgunum. Hvað
getur hver einstakur gert til þess
að forðast slíka streitu? Séu stræt-
isvagnar eða neðanjarðarlestir troð-
fullar á annatíma morgunsins, gæti
það valdið minni streitu að fara
klukkutíma fyrr á fætur og hjóla í
vinnu eða aka í hóflega fylltu far-
artæki hálfa leið og ganga síðan
hinn helming leiðarinnar. Séu veit-
ingastofur og matbarir tróðfullir í
hádeginu, væri það ráðlegt að
borða hálftíma fyrr eða koma með
brauðsneið og ávexti að heiman,
eins og ég geri. Slíkar smábreyt-
ingar á stundatöflu hins virka dags
geta gefið mikið í aðra hönd.
Spurning: Hvaða aðrar uppá-
stungur gætuð þér komið fram með
ÚRVAL
um það, hvernig forðast megi hættu-
lega streitu?
Svar: Fólk ætti að fylgjast alveg
sérstaklega með hinni upprennandi
kynslóð, einkum á kynþroskaárun-
um. Táningar hafa við geysimikil
vandamál að stríða, bæði líkamleg
og andleg. Sú byrði, sem þeir verða
að bera, mundi valda því, að full-
orðið fólk fengi taugaáfall eða
fremdi sjálfsmorð. Þeir hafa geysi-
lega þörf fyrir skilning, sem veittur
er með samúð.
En samt er það svo, að margir
foreldrar, sem haldnir eru alltof
miklum metnaði, þrá heitt, að börn
þeirra leysi af hendi afrek, sem
jafnframt geti varpað ljóma á þá
sjálfa, afrek, sem þeim tókst aldrei
að vinna sjálfum. Og þeir reka börn
sín stöðugt áfram og krefjast stöð-
ugt meiri afreka af þeim. Streitan,
sem þetta framkallar hjá barninu
eða unglingnum, getur orðið óbæri-
leg. Mér finnst það í rauninni ekk-
ert skrýtið, að gramir og vonlausir
unglingar leiti í sífellt stærri hóp-
um á náðir fíknilyfja til þess að
reyna að losna undan ofurþunga
þessarar streitu. Á hinn bóginn eru
margir foreldrar alltof eftirgefan-
legir og reyna alltof mikið til þess
að vernda unglingana fyrir hvers
konar hnjaski lífsins. Þannig eru
þeir aðeins að fresta því, að börn
þeirra taki á sig þá streitubyrði,
sem þau verða þá að taka á sig
síðar á ævinni. Það er augsýnilegt,
að lausnin við þessum vanda er
auðvitað hinn gullni meðalvegur.
Rætt er um það, að áfengi og
fíknilyf séu vanabindandi. Sama