Ársrit Torfhildar - 01.04.1987, Síða 44

Svo mælist sjálfri hetjunni en að sjálfsögðu verður henni ekki að
þessari ósk. Það kernur hins vegar ekki til greina fyrir Akkilles
að flýja af hólmi og missa orðstírinn. Hann neyðist til að ganga
á móti örlögum sínum og gerir það ekki með hægð heldur þjósti.
Hann er staðráðinn í því að deyja ekki fyrr en hann hefur gert
„Trójumenn fullsadda á orustunni." (II.:397) Það er líka ekki nóg
með að hann sé bitur út í eigin örlög heldur harmar hann dauða
vinar síns, Patróklusar, sem Hektor hefur drepið. í rauninni er
hann bitur út í þá staðreynd "að engi maður, þegar hann eitt
sinn er fæddur, megi forðast skapadægur sitt, hvort sem hann
er huglaus eða hraustmenni," eins og Hektor orðar það við
eiginkonu sína. (II.: 129) Þessi biturð skýrir að einhverju leyti
grimmdina sem minnst var á hér að framan. Þegar Lýkáon Príamson
biður hann griða svarar Akkilles:
Hví berst þú svo illa af? Deyja mátti Patróklus, og var hann
þó rniklu meiri maður, en þú. Sér þú ekki, hve fríður eg em
sýnurn og rnikill á velli. Eg er af ágætum föður korninn, og
rnóðir mín, sem ól mig, var gyðja. Þó er mér einnig dauðinn vís
og hin máttuga skapanorn,... (Il.:418)
Eitt af því sem veldur erfiðleikum í rómantískri túlkun á
Hómerskviðum er sá veruleiki sem þær lýsa. Ólíkt raunsæislegum
veruleika íslendingasagnanna getur allt gerst innan veruleika
kviðanna; atburðarásin berst frá himnum til heljar, gyðjur, skrímsli,
tröll og draugar leika stór hlutverk í Odysseifskviöu en í
Ilíonskviöu lifna dauðir menn við, fljót reiðast og hross koma
með gáfulegar athugasemdir. í þessu sambandi skiptir þó rnestu
að goðmögnin eru virkir þátttakendur hjá Hómer þannig að
eiginleikar og framkoma rnanna er að drjúgum hluta komin undir
duttlungum þeirra. nSumum veitir guð hreysti í hernaði; öðrum
leggur hinn víðskyggni Seifur í brjóst gott vit," segir Polýdamant
við Hektor eitt sinn (Il.:267) og þetta viðhorf endurspeglast í
orðumþess síðarnefndasem áður varvitnað til: "við skulumbráðum
fá að vita, hvorum okkar Ólympsguð vill veita sigurinn." (Il.:440)
Á vígvellinum blása guðirnir mönnum hugrekki í brjóst eða skjóta
þeim skelk í bringu. Mennirnir firra sig líka ábyrgð þegar þeim
42