Ársrit Torfhildar - 01.04.1987, Page 95

lausu lofti gripnar né helber ímyndun því umhverfið á þar sinn
þátt í. Fyrir draumsýnina uppsker konan fyrirlitningu fólksins
og höfnun Mmeðeiganda" síns, þ.e. barnsfaðirinn, karlinn, yfir-
gefur hana. Alein, hötuð og svívirt, veglaus í útlegð vill hún
Mallt til vinna að fólkið fyrirgæfi mér"(40) það (lað ég skyldi
vera til" og það l(að ég skyldi í óleyfi eiga dýrlegasta draum í
veröldinni."(39) Hún skilur nú að þessi draumsýn hennar um
barnið er syndsamleg og að hún þarf að velja á milli barnsins -
göfgunarinnar - og samfélagsins, sem felur í sér algera höfnun
á henni sjálfri. Þetta einfalda málfar úr daglegu tali hinna
undirokuðu er karnivalísk orðræða sem gefur orðunum viðari
skírskotun og dregur sjálft tungumálið og menninguna til
ábyrgðar á kúguninni og úrkastskenndinni.
Það er þó í sjálfum draumnum - sem vel að merkja er líka
veruleiki innan sögunnar - sem úrkastið og barátta konunnar til
að finna sér sjálfsmynd, barátta hennar fyrir sjálfstæðri tilveru,
birtist hvað skýrast. Þegar konan er í þann mund að næra barnið
birtist framandleg vera, eins konar marsbúi í grænum hjúp, sem
hún gerir umsvifaiaust að guði, jafnvel þótt hann sé bara
smápeyi. Auðmýkt gagnvart þessum guði krefst þess að konan
fórni bæði barninu og sjálfri sér. Hún er þannig á milli tveggja
elda, að samsama sig við guð eða við barnið, og því harðar sem
hún streitist á móti, því sterkar upplifir hún hið ómögulega
innra með sér sem er sjálf tilvera hennar, eða einsog Julia
Kristeva segir:
Ef það er satt að úrkastið sárbæni sjálfsvitundina samtímis
þvi sem það mylur hana, þá skilur maður að það verður
sterkast í reynslunni þegar sjálfsvitundin finnur það ómögu-
lega innra eftir aö hafa árangurslaust reynt að samsama sig
einhverju ytra, þegar hún finnur að vera þess er mynduð úr
því ómögulega, að hún er ekkert annað en úrkast. Úrkast
sjálfsins væri þá ýtrasta form þeirrar reynslu sjálfsvitund-
arinnar þar sem ljóst verður að öll viðföng hennar byggjast
einungis á þessum frummissi sem lagði grunn að veru hennar.
Úrkast sjálfsins sýnir betur en nokkuð annað að allt úrkast er
í rauninni viðurkenning á vöntuninni sem öll vera, merking,
tungumál eða þrá byggjast á...En ef maður ímyndar sér (og
93