Mímir - 01.05.1980, Síða 25

Um þetta blítt eg þriðja bað,
þýðlegt hugarfarið,
landfallið ber mig heim í varið.
12. Stoltan vilda eg stýrimann
í stafni fyrir mig telja,
Jesús guðsson heitir hann
sem helst kann leiðir velja,
farþegana24 flytja kann
friðarlands á hafnarkró,
aftur heim af illum sjó.
Sá heldur öll þau heit með sann
sem hefur oss áður svarið,
landfallið ber mig heim í varið.
13. Seglið upp eg vinda vil
það verkað er með sóma,
orðið guðs þar undir skil
og Evangelí ljóma,
heilagur andi hjálpar til
með hýrum blæ það áfram dró,
aftur heim af illum sjó,
föðurlands í eilífan yl
svo ekki sakar parið,
landfallið ber mig heim í varið.
14. Varið kalla eg vængjaskjól
volduga drottins góða,
þar skín réttlætis skæra sól,
skaparinn allra jrjóða,
nafnkunnugan náðarstól
nefni eg þann á krossi dó,
eg hefi róið illan sjó.
Um himin og gjörvöll heimsins ból25
honum ei þakkir20 sparið,
landfallið ber mig heim í varið.
15. Þetta iðju sónar safn
svo til þagnar dregur,
við aflinn smiðju er mitt nafn
og ókrókóttur vegur.
Lífs á miðju laginu höfn
láti oss ná, sem fyrir oss27 dó,
eg hefi barið illan sjó,
Austra viðju Ægis hrafn
en láti hálf farið,
landfallið ber mig heim í varið.
5. UM KVÆÐIÐ.
a) Efni — höfundarafstaða.
Efni kvæðisins má skipta í tvo hluta.
Fyrri hlutinn (1.—9. er.) fjallar um manns-
ævina. Etenni er líkt við sjóferð eða sjó-
hrakninga. Mannlegum breyskleikum, freist-
ingum, ástríðum og syndum, sem hrekja
menn frá guði og guðrækilegu líferni en í
klær satans, er líkt við náttúruöflin, storma,
stórsjó og þoku, sem hrekja sæfarendur og
leiða þá í hafvillur. í síðari hlutanum (10.
—15. er.) er lýst þeim útbúnaði „sálarskips-
ins“ sem tryggir farsæla siglingu. Siglinga-
búnaði skipsins er líkt við hluta heilagrar
þrenningar og rétttrúnað, en góðu hugarfari
við blíða náttúru (í 11. er. — þar sem iðr-
uninni er líkt við „liðuga strauma“).
Siðfræði Kolbeins leggur ekki áherslu á
háttalag manna en meira á huglægar orsakir
breytninnar. Náttúruöflin eiga sér huglægar
fremur en hlutlægar samsvaranir í sálinni.
Það eru illar girndir, holdsins lyst, ástríður,
slæm samviska og slíkar syndir sem hrekja
menn og flæma „réttu landi föðurs frá“. I
4. er. örlar á þeirri skoðun (sem kemur
skvrar fram í öðrum kvæðum), að satan
sjálfur sé höfundur þeirrar kenningar að
mannskepnan megi búast við eilífri út-
skúfun og raunar virðist Kolbeinn ekki
hafa farið varhluta af þessarri hugmvnd
siálfur. Kvæðið á að lýsa hans eigin lífs-
hlaupi eða sinnaskiptum þó það hafi einnig
almennari skírskotun. Af fyrri hluta þess
má ráða að hann telji sjálfan sig hætt kom-
inn vegna synda sinna. Hvergi minnist hann
þó á galdra eða því um líkt sem þjóðsagan
rómar hann sem mest fyrir. Nálægð satans
kemur e. t. v. skýrast fram í 4. er., sem áður
er getið. og í 8 er., „Hafs að auga hart svo
nær / í heimsku villu renndi . . .“, og þar
kemst Kolbeinn næst því að játa á sig ein-
23