Mímir - 01.05.1980, Blaðsíða 35

ÚTSKÝRINGAR VEGNA LISTA YFIR
VIÐURKENNDAR FLEIRTÖLUMYNDIR
Oft er erfitt að meta nákvæmlega hvað er
rétt og hvað rangt, en dæmin hér á undan
sem merkt eru með . .*“ eru viðurkennd
sem ,,rétt“ þar sem þau hafa réttar ft.-ending-
ar, þó að venjulegar fónólógískar reglur virki
ekki (eða virki rangt). Þannig eru einnig við-
urkennd orð á myndalista A sem rétt, hafi
þau rétta endingu, þó að þær myndir séu
rangar fónólógískt séð. Má þar með viður-
kenna myndir eins og kjóllar, sögir, bókur,
pannur, pennur, hamarar, gaffalar, gaffallar,
töngur og töngir.
Hins vegar verða þekkt hgk. orð ekki tal-
in rétt þótt þau séu endingarlaus í et. (og
því líka —0 í ft.) og barnið noti sömu mynd
í ft. og í et. ef hljóðverpt mynd er rétta ft,-
myndin. Þannig er blað og tjald ekki tekið
gilt sem ft. (f. blöð, tjöld). Þetta á því við
í dæmum þar sem hljóðvarpið er eina ft.-
markið (beygingarendingin er —0 morfem).
Sama á þá við um óþekktu hgk. orðin sam-
svarandi (á myndlista B): darm/dörm, þal/
þöl, (glas/glös), kas/kös og gaf/göf. Aftur
á móti á ekki að koma hljóðvarp í hgk. orð-
unum gór, (buni) og lún, en þessi orð hafa
—0 endingarmorfem bæði í et. os ft. og eru
því eins í báðum tölum. Getur því verið
villandi að telja að barn sem hefur réttar ft.-
myndir í þessum tilfellum, hafi náð valdi á
ft.-myndun þessara orða ef það hefur ekki ft.
rétta í öðrum orðum. Þ. a. 1. er hugsanlegt
að álykta að talning okkar á réttum og röng-
um myndum sé ekki alltaf marktæk.
Þegar fullorðnir (eða börn) hafa beygt til-
búnu orðin (af myndalista B) líkt og óreglu-
leg þekkt orð höfum við ekki viðurkennt
þær myndir sem réttar. Má þar nefna tór
(sbr. ft. skór), bíkur og sútur (sbr. ft. fætur,
vetur og fingur) og býs (sbr. mýs og lýs, en
ath. hins vegar krúsir).
Orðmyndina þetirar höfum við talið ranga
þar sem myndin lítur út fyrir að vera ana-
lógía við þekktar myndir eins og hellirar sem
er venjulega talin „rangt mál“ (a. m. k. ekki
viðurkennt).
Orðmyndir sem gætur (f. geitur), tengjur
(f. tengur), voggular (f. voggar) og kröggur
(f. kröður) höfum við ekki viðurkennt sem
réttar, þótt réttar beygingarendingar hafi
verið notaðar, því svo virðist sem bókstaflega
sé um annað orð (annað stofnmorfem) að
ræða en um var spurt.
Eins og hér hefur verið lýst, höfum við
flokkað svör barnanna eftir því hvort við
teljum þau vera rétt eða ekki. Hins vegar
höfum við einnig gefið rétt fyrir myndir sem
hafa e. t. v. einhverjar villur, aðeins ef þar
eru réttar ft.-endingar. Má því flokka fleir-
tölumyndirnar eftir því hve ,,réttar“ þær eru:
1) alveg réttar myndir,
2) réttar endingar, en eitthvað annað at-
hugavert við fleirtölumyndirnar (fónó-
lógískar villur),
3) alveg röng mynd (morfólógískar villur).
Vert er þó að geta að þessi flokkun hefur
ekki mjög mikil áhrif á niðurstöður athug-
unarinnar þar sem tiltölulega fá svör komu í
flokk 2).
TAFLA 3.
Listi yfir þær myndir sem lentu í flokki 2) og tölur
yfir hve oft þær komu fyrir.
Börn. Bórn. Fullorðnir.
Pekkt orð. Óþekkt orð. (Óþekkt orð)
kjóllar (2) bralur (1) bralur (1)
sögir (2) sænnar (3) mogarar (1)
bókur (1) rölir (4) sænnar (1)
pennur (1) teillar (11) teillar (2)
hamarar (1) tominar (2) tomisar (3)
gaffalar (4) bíkurar (2) krendir (1)
gaffallar (1)
töngur (1)
töngir (2)
III. ÚRLAUSNIR BARNANNA
Úrlausnir hvers einstaks barns voru unn-
ar upp af eyðublöðum þar sem við höfðum
skráð svör barnanna hvers fyrir sig. Tekið
var þar fram í hverju villurnar voru fólgnar,
33