Mímir - 01.04.1986, Blaðsíða 53

hneigingu til að svíkja höfunda sína á endan-
um. Þau púkka kannski undir menn til að
byrja með ef þeir lofa góðu. Síðan fara höfund-
arnir kannski að gera hluti sem í sjálfu sér eru
ekkert verri en það sem þeir hafa gert áður, en
af einhverjum ástæðum vekja þeir ekki al-
menna hrifningu hvað þá sölu. Þá endar það
oft með því að menn verða að leita eitthvert
annað. Gott forlag á aftur á móti að standa
með sínum höfundum í gegnum þykkt og
þunnt.
Nú vitum við að það er erfitt að fá útgefna
Ijóðabólc hjá forlagi, enda hafa sjálfsútgáfur
Ijóðskálda stóraukist nú hin síðari ár. Hvaða
augum lítur þú þessa þróun?
Ég tel hana jákvæða og fagna því að útgáfan
færist æ meir yfir á höfundana sjálfa. Tæknin er
orðin þannig núna að kostnaðurinn við að gefa
út ljóðabók er sáralítill og útbreiðslan er
hreinlega ekki það mikil yfirleitt að höfundur-
inn getur sjálfur selt eða dreift sama magni og
forlagið. Þannig sparast kostnaður sem fylgir
forlagsútgáfu. Ég get t.d. nefnt atriði í sambandi
við dreifingaraðferðir sem eru tóm vitleysa,
eins og það að senda ákveðið magn af umboðs-
sölúeintökum út um allt land. Framúrstefnu-
legar ljóðabækur eftir unga og óþekkta menn
eiga ekkert erindi í 5—6 eintökum í bókabúð-
ina á Fáskrúðsfirði. Það eru svona hlutir sem
forlögin eru að tapa á. Ef höfundarnir gefa
bækumar út sjálfir þá rata þær miklu frekar til
réttra lesenda og þeir bera meira úr býtum. Að
auki þarf höfundurinn ekki að niðurlægja sig
frammi fyrir einhverjum forleggjara sem segir
við hann að hann skuli gefa þetta út fyrir náð
og miskunn í þetta eina sinn, en komdu svo
aldrei aftur.
Þig dreymir vœntanlega um að geta lifað af
ritstörfunum eingöngu?
Já, það hefur alltaf verið draumur minn og
ég hef mikið hugsað um hver væri besta lausn-
in til að geta helgað sig ritlistinni án fjárhags-
áhyggna. Stundum er talað um að það þurfi nú
að koma til stóreflisstyrkir frá ríkinu og þess
háttar. Ég hef aldrei verið sérlega uppveðraður
yfir því. Það snjallasta sem mér hefur dottið í
hug er að finna upp einhvern hlut og fá einka-
leyfi á honum, einfaldan hlut sem væri sendur
út um allan heim og gæfi af sér jafnar og mark-
vissar tekjur.
Þú hugsar eins og Jóhann Sigurjónsson þeg-
ar hann fann upp ryklokið?
Já og hann fann líka upp öryggishattprjón.
Svo var líka annað sem ég var búinn að sjá út
að væri ákaflega snjallt fyrir rithöfunda að
stunda og það er sjáifvirkt þvottahús sem mað-
ur sér víða í löndum og danskir kalla „mont-
vask“. Það væri alveg tilvalið fyrir rithöfund að
eiga svoleiðis fyrirtæki. Það þarf ekkert að gera
annað en að taka við peningunum. En því
miður þá er ekki grundvöllur fyrir svona fyrir-
tæki hérna, því það eiga allir þvottavél. í Dan-
mörku er þessu allt öðruvísu farið, þar þvo
margirallan sinn þvott í slíkum stöðvum. Hug-
mynd mín var sko sú að höfundurinn sæti
einhvers staðar í klefa á bak við og bara skrif-
aði og gæti svo öðru hverju brugðið sér fram
fyrir og spjallað við viðskiptavinina og drukkið
með þeim kaffi.
Það er tvennt sem mig langar til að spyrja
þig um að lokum. Fyrri spurningin varðar af-
stöðu þína til gagnrýnenda. Þá minni ég á
Ijóðið ,,Frumhendu“ í YDDI og söguna
„Ókvceða við“ í MARGSAGA þar sem þú
sendir gagnrýnendum tóninn.
Þú meinar þessar nafnaútúrsnúninga? Ja það
er nú meira í gríni gert og hefði alveg mátt
sleppa því án þess að sagan breyttist neitt. Þó
fjallar sú saga um tilhneigingu gagnrýnenda
bæði til að taka mið af því hver það er sem hef-
ur gert ákveðinn hlut og eins það að éta hver
upp eftir öðrum. Það er kannski þetta sem ég
vildi helst gagnrýna íslenska gagnrýnendur fyr-
ir og þá fyrst og fremst blaðagagnrýnendur.
Þeir hafa að vísu sínar málsbætur, því þeir
vinna undir ómanneskjulegu álagi. Það er ekki
heilbrigt hvernig bækurnar hrúgast út á einum
mánuði. Það segir sig sjálft að þetta er ekki
nein gagnrýni sem máli skiptir sem birtist um
bækur í blöðunum. Það má segja að í besta falli
sé hún yfirleitt meinlaus, en stundum getur
hún verið skaðleg og það er þegar hún verður
53