Mímir - 01.04.1986, Blaðsíða 79

Mýlaugs- Reykdæla s. (AM 507 4to)
myla- 1489 ap., 1505 ap.
Myla- 1570 ap., 1712 Jarðabók
Milaug- 1839 Sóknarlýsing
Mylaug- sama
Mýlaugs-1930 Bæjatal
A fyrstu áratugum þessarar aldar mun fram-
burðurinn Mýlastaðir hafa tíðkast hjá eldra
fólki en það hefur verið álitið latmæli og lagst
afum 1915-20.
Eftir að minnst hefur verið á þá hugmynd
Finns Jónssonar að Mýlaugsstaðir dragi nafn
sitt af mannsnafninu Mýlaugur (sem annars er
óþekkt), segir: „Sennilegra er, að bæjarnafnið
M. sé aukið miðstofni, sbr. -^Silfra- > Silfreks-
staðir, Báru- > Báreksstaðir o. s. frv. M. ættu
þá að hafa heitið í öndverðu Mýlastaðir (sbr.
ritháttinn 1489), af no. mýll ‘steinn, kúla’
(Fritzner), mýill „rund klump“ (Lexpoet3), sbr.
nú mýlt‘ (Grímnir 1:118 — 19).
Orðmyndin Mýlaugsstaðir virðist nokkuð
eldri en Mýlastaðir og gæti breytingin þess
vegna hafa verið Mýlaugs- > Mýlaslaðir. Al-
þýðuskýring er samt ekki óhugsandi ef menn
hafa hætt að tengja Mýla- við hálfkúlulaga
gervigíga neðan við bæinn sem ÞV telur að hafi
heitið *Mýlarnir.
3.18 Randversstaðir bær í Breiðdalshr., S-Múl.
(ÞV 1971a:580,Grímnir 2:118-120)
rande- 1471 ap.
Randis- [1541 eðasíðar] ap.
Randver- [1562]/17. öld, 1681 Str., 1703 Mann-
tal
Randve- 1801 Manntal
Randver- 1840 Sóknarlýsing
Randvers- 1930 Bæjatal
Eftir að lýst hefur verið skáhöllum klettabelt-
um ofan við Randversstaði, segir: „sýnist ekki
ósennilegt, að R. dragi nafn af þeim [þ.e.
klettabeltunum] og hafi þá heitið *Rancla(r)-
staðir í öndverðu, en breytzt í Randversstaðir
vegna tilhneigingar til að lesa mannanöfn út úr
örnefnum, sbr. Bpggs-(Bpggu-) > -^Böggvers-
staðir, Steina- > Steinarsstaðir o. s. frv.“
(Grímnir 2:119).
Hér virðist ÞV álíta að átt hafi sér stað
einhvers konar alþýðuskýring en heldur er
ósennilegt að menn hafi lesið Randvers- út úr
*Randa(r)- sem er langt frá því að vera tor-
kennilegur fyrri liður og hefði átt að vera skilj-
anlegur með tilliti til áðurnefndra klettabelta.
Rande- og Randis- gætu allt eins verið afbak-
anir úr Randvers-.
3.19 Sigríðarstaðir (ÞV 1969b: 109)
Ekki er þess getið hvar Sigríðarstaðir eru en
í JbÁM eru nefndir þrír bæir' með þessu nafni
(ýmist ritað Sigrijdar- eða Sigridar-):
1) í Vestara Hóps hreppi (nú Þverárhr.)
V-Hún. (JbÁM 8:177, 178-80, 196)
2) í Fljótahr. (nú Holtshr.) Skag. (JbÁM
9:293-4)
3) í Fnjóskadalshr. (nú Hálshr.) S-Þing. (JbÁM
11:94-5,96)
Einnig eru nú Sigríðarstaðir í Haganeshr. Skag.
Um þetta örnefni segir í upptalningu mið-
stofnsörnefna: „*Sigastaðir > Sigríðarstaðir
(+Sig: mýri, sbr. Sakka)“ (ÞV 1969b: 109).
Ekki hef ég fundið dæmi um að kvenkyns-
orðið sig merkti ‘mýri’, hvorki í fornu máli né
nýju. Á meðan ég hef hvorki rök frá ÞV um
endurgerðu orðmyndina *Sigastaðir eða um
breytinguna sem þarna á að hafa átt sér stað, né
vitneskju um rithætti þessa örnefnis, verður að
teljast afar hæpið að Sigríðarstaðir hafi verið
auknir miðstofni.
3.20 Silfrastaðir bær í Akrahr., Skag. (ÞV
1969b:109, 197Ia:580, 1978:106, Grímnir
1:126-8)
Silfra- Sturlubók, Hauksbók Landnámu, Sturlu
s. (Króksfjarðarbók) og í nokkrum öðrum forn-
sögum og annálum
sýlfreks- 1350 (í konungsbréfi frá Björgvin)9
silfra- 1374/1386
Silfrar- 1448/1704,1688 Alþingisbækur íslands
siífarar- 1478
9 Það kemur ekki fram hvort fleiri dæmi finnast um
þennan rithátt en úr konungsbréfinu frá Björgvin en ef
þetta er eina dæmið þá finnst mér hæpið að það segi
manni nokkuð um innskot miðstofnsins.
79