Bændablaðið - 16.05.2024, Qupperneq 62

62 Líf & starf Bændablaðið | Fimmtudagur 16. maí 2024
Bændablaðið fékk til prufu raf-
magnaða útgáfu af minnsta Weide-
mann skotbómulyftaranum, sem
hefur notið vinsælda meðal bænda.
Hér er um að ræða fjölhæft
landbúnaðartæki sem getur meðal
annars þjónað svipuðum tilgangi og
liðléttingar. Mjög erfitt er að þekkja
hinn rafmagnaða T4512e í sundur
frá dísilknúnum T4512. Skýrasta
einkennið er lítið grænt „e“ aftan við
tegundarheitið. Rétt er að taka fram í
upphafi að margt af því sem á við um
rafknúna tækið sem ritað er um hér
á einnig við um dísilknúnu systkini
þess, sem blaðamaður prufaði til
samanburðar.
Þegar Weidemann T4512e er
skoðaður að utan er hann eins og hver
annar skotbómulyftari, nema hann er
svo smár að hann virðist hafa skroppið
saman í þvotti. Eins og á flestum
skotbómulyfturum er þessi með lítið
ökumannshús öðrum megin, vélarhús
hinum megin og bómu sem liggur
langsum eftir miðjunni. Litapallettan
er rauð og grá sem gæti valdið ruglingi,
því Manitou, sem er annar þekktur
framleiðandi lyftara, málar sín tæki í
svipuðum tónum.
Úthugsað ökumannshús
Hurðin er næstum öll hliðin á
ökumannshúsinu. Hún er frekar létt og
er með ól sem kemur í veg fyrir að hún
opnist í meira en níutíu gráður. Hurðin
er ekki með neitt viðnám eða dempara,
sem getur verið ókostur ef hún er opnuð
í roki eða þegar tækið er í miklum
halla. Þá er efri helmingur hurðarinnar
gluggi sem opnast í hundrað og áttatíu
gráður aftur og smellist fastur við hlið
ökumannshússins.
Útsýnið er gott til allra átta, nema
ef bóman er aðeins uppi skyggir hún
á útsýnið til hægri – sem er eitthvað
sem á við um alla skotbómulyftara.
Þegar stigið er um borð tekur á móti
manni sæti klætt þykku plastefni
sem er ekki mjög aðlaðandi á að líta.
Það er hins vegar býsna þægilegt og
var sætið í þessum tiltekna lyftara á
loftpúðafjöðrun. Svona vel fjaðrandi
sæti er mikill kostur, enda engin
fjöðrun í hjólabúnaðinum. Mjög
auðvelt er að stilla sætið, sama hvort
um ræðir afstöðu þess eða stífleika
fjöðrunarinnar. Síðarnefnda atriðið er
gert með aðstoð rafmagns og sýnir nál
á vog hvenær réttu viðnámi er náð.
Ökumannshúsið virðist vera lítið,
en þegar inn er komið er upplifunin
eins og að vera í vel sniðinni flík. Húsið
þrengir hvergi að notandanum, sama
þótt viðkomandi sé stór á alla kanta.
Með allt í höndum sér
Hægra megin við ökumanninn er
nánast allt sem viðkemur notkun
tækisins. Undir hendinni er mjúkur
púði og er afstaðan að stýripinnanum
afar náttúruleg. Undirritaður gat séð
fyrir sér að vinna í þessu tæki allan
daginn án þess að finna til óþæginda.
Stýripinninn fellur vel í hendi
og er með mátulegt viðnám. Helstu
takkarnir á pinnanum eru tveir
veltirofar við þumalinn, annar er til
að velja akstursstefnu og hinn til að
skjóta bómunni út eða draga hana inn.
Þá eru takkar að framan sem stjórna
þriðja sviðinu og driflæsingunum.
Aftan við stjórnpinnann eru
tveir pinnar. Annar þeirra þjónar
svipuðum tilgangi og handolíugjöf
í dísilvinnuvél, á meðan hinn er til
að festa aksturshraðann, svipað og í
vökvaskiptum dráttarvélum.
Nánast hljóðlaus
Við upphaf notkunar þarf að kveikja
á tækinu með lykli. Fyrir utan örlítið
mal þá er lyftarinn nánast hljóðlaus
þegar hann er í gangi. Þá er stigið á
bremsufetilinn og valið áfram eða aftur
með veltirofanum í stjórnpinnanum og
tækið er klárt í vinnu.
Lyftarinn hreyfist ekkert nema
stigið sé á inngjöfina. Þá er mótor-
bremsan það öflug að hinn hefðbundni
hemlafetill kemur nánast aldrei við
sögu. Ef notandinn stígur úr tækinu
fer handbremsan sjálfkrafa á og
lyftarinn fer í orkusparandi biðstöðu.
Til að hefja notkun á ný þarf að stíga
á bremsuna og færa veltirofann í
miðjuna í augnablik áður en valin er
akstursstefna.
Radíus dekkjanna er ekki mikill
en á móti kemur að þau eru býsna
breið. Lyftarinn nær því góðu floti
og stendur sig afar vel í torfærum.
Ókosturinn er hins vegar sá að þessi
litlu hjólbarðar fjaðra illa yfir holur,
sem finnst þegar vinnuvélinni er ekið
nálægt hámarkshraða, sem er tuttugu
og fimm kílómetrar á klukkustund.
Lyftarinn er með driflæsingar á
öllum hjólum. Til að nota þær þarf að
halda inni takka í stýripinnanum rétt
á meðan maður losar sig úr festunni.
Um leið og takkanum er sleppt fara
driflæsingarnar úr sambandi, sem
minnkar hættuna á að notandinn
gleymi þeim á.
Ökumaðurinn hefur möguleika á
að velja á milli framhjóla-, fjórhjóla,
eða krabbastýris. Það síðastnefnda
er áhugavert í notkun, en þá beygja
öll fjögur hjólin í sömu átt. Við
almenna notkun er fjórhjólastýrið
nytsamlegast og býður það upp á afar
lítinn snúningsás.
Alvöru mokstursgræja
Weidemann T4512e er góð
mokstursgræja og mun öflugri en
mætti ætla miðað við stærð. Bóman
er afar sterkbyggð og þolir að þjösnast
sé á henni og viðheldur tækið fullum
stöðugleika, jafnvel þótt lagt sé á
stýrið. Þar hafa skotbómulyftarar
vinninginn á liðléttinga, sem geta verið
óstöðugir í krappri beygju.
Einn af kostunum við að þetta sé
rafmagnslyftari er að vökvadælan er
með fullt afl strax. Notandinn þarf
því ekki að bíða eftir að vélin fari
á hærri snúninga til að glussinn nái
fullu flæði. Fremst á bómunni er Euro-
rammi sem er mjög algeng festing á
ámoksturstækjum. Því er hægt að
tengja öll helstu tæki á lyftarann sem
eru þegar til á búinu, þótt þau séu
ekki sérstaklega hugsuð fyrir þessa
tilteknu vinnuvél. Skráð lyftigeta er
1.250 kílógrömm.
Rafhlaða í stað vélar
Lyftarinn er með hefðbundið húdd,
en í staðinn fyrir að geyma dísilmótor
er vélarrýmið með stóra átján
kílóvattstunda liþíum rafhlöðu. Hægt
er að hlaða lyftarann með þriggja
kílóvatta straumi eða kaupa aukahlut
sem tvöfaldar hleðslugetuna upp í
sex kílóvött. Þetta er ekki sérlega dýr
viðbót sem er auðvelt að setja í eftir
á. Það þarf hins vegar þriggja fasa
rafmagn til að geta nýtt sér öflugri
hleðsluna. Aftast er tengill fyrir
rafmagnið sem er alveg eins í útliti og
þeir sem eru á plug-in-hybrid bílum,
svokallaður Type 2 tengill. Því er hægt
að nota sama hleðslutæki og er notað
fyrir heimilisbílinn.
Weidemann áætlar að hleðslan
dugi í þrjá og hálfan til fjóra tíma
af blandaðri vinnu ef rafhlaðan er
fullhlaðin í upphafi. Þá er alltaf hægt
að skjóta á hann hleðslu, til að mynda
þegar farið er í kaffi og hádegismat.
Tvær og hálfa klukkustund tekur að
hlaða frá tuttugu prósentum upp í
níutíu prósent. Þá tekur þrjár og hálfa
klukkustund að fylla batteríið upp
í hundrað prósent hleðslu ef það er
nánast tómt.
Að lokum
Eigin þyngd tækisins er 2.750
kílógrömm. Helstu mál í millimetrum
eru: lengd, 2.991; breidd, 1.564; hæð,
1,995. Þetta gefur möguleika á að
flytja lyftarann á milli staða með kerru.
Mótorinn skilar 33,1 kílóvatti, sem
samsvarar rúmlega fjörutíu og fjórum
hestöflum. Rafmagnslyftarinn kostar
frá 11.800.000 krónum án vsk. en
ódýrasti dísillyftarinn kostar 6.990.000
krónur án vsk.
Weidemann T4512e er úthugsað
tæki. Bændur sem taka þennan
lyftara í sína þjónustu ættu að geta
sent dráttarvélina í frí, nema rétt yfir
heyskapinn. Þá getur þetta tæki gagnast
vel við vinnu hjá sveitarfélögum og
verktökum. Nánari upplýsingar er
hægt að fá hjá Kraftvélum, söluaðila
Weidemann.
Ástvaldur Lárusson
astvaldur@bondi.is
– Prufuakstur á Weidemann T4512e
Weidemann T4512e er smár en knár. Þetta tæki getur gengið í flest störf á búinu á öruggari hátt en liðléttingar og er mun liprara en dráttarvélar. Myndir / ÁL
Notandinn er með allt innan seilingar. Þótt ökumannshúsið sé lítið þrengir
það hvergi að.
Að utan er afar fátt sem bendir til að lyftarinn gangi fyrir rafmagni.
Vélabásinn:
Þarfasti þjónninn
Undir húddinu er batterí í staðinn fyrir dísilmótor. Það er auðveldara að hoppa upp í skotbómulyftara
en dráttarvél.