Bændablaðið - 13.06.2024, Blaðsíða 28

28 Viðtal Bændablaðið | Fimmtudagur 13. júní 2024
Hákon Hansson hefur
verið dýralæknir í 49
ár, þar af 47 á
Hákon Hansson hefur verið
dýralæknir í 49 ár, þar af 47 á
suðurfjörðum Austurlands. Senn
lýkur hann einkar farsælu starfi
með bændum og búaliði og ekki
án eftirsjár.
Hákon fæddist árið 1950 á Höfn
í Hornafirði. Hann er kominn af
lærdóms- og dugnaðarfólki.
Faðir hans var þýskur en móðir
hans, Björk, var dóttir Hákonar
Finnssonar í Borgum í Hornafirði.
Hákon bjó í Kópavogi ásamt
móður sinni og tveimur systrum en
var mikið í Borgum í bernsku. Faðir
Hákonar var menntaður járnsmiður
og vann mikið en fjölskyldan var
mjög samhent þar til Hans féll frá
þegar Hákon var þrettán ára.
Hákon kynntist þýskum afa
sínum nokkuð og heimsótti hann
nokkrum sinnum í Þýskalandi á
námsárunum. Faðir hans lést árið
1964.
Vert er að geta þess að Hákon
Finnsson í Borgum var merkur
maður á sinni tíð, fræðimaður
og safnari, skrifaði mjög mikið
og hélt m.a. dagbók í 40 ár sem
fjölskyldan sá síðar um að koma í
Þjóðskjalasafn. Hákon Hansson er,
ásamt Karli Skírnissyni líffræðingi,
höfundur bókar um nafna sinn og
afa, sem út kom árið 2016.
Reyndur til leiks
Hákon gekk í Menntaskólann
í Hamrahlíð, var þar í fyrsta
árganginum og útskrifaðist 1970.
Ekki síst eru honum minnisstæðir
öndvegiskennararnir Vigdís
Finnbogadóttir, Örnólfur Thorlacius
og Jón Böðvarsson frá þeim árum.
Hann segist allt frá tólf ára aldri
hafa verið ákveðinn í að verða
dýralæknir.
Haustið 1970 fékk Hákon
inngöngu í dýralæknaskólann í
Hannover í Þýskalandi. „Það var
ansi erfitt að fara þetta,“ segir
hann. Enda hafði hann aldrei áður
farið til útlanda, hvað þá einn. „En
einhvern veginn þá vildi maður
ekki gefast upp. Það er dálítil svona
ættarþrjóska í okkar fólki,“ segir
Hákon sposkur. Vistin þótti honum
erfið fyrstu tvö árin, m.a. að læra
þýskuna almennilega og þá voru enn
eftir rúm þrjú ár af náminu.
„Ég tók lokaprófið á afmælis-
deginum mínum þegar ég varð 25
ára,“ segir Hákon og bætir við að
þá hafi verið úr vöndu að ráða með
framhaldið. Hann hafi illa treyst sér til
að koma heim og ráðast reynslulaus
einn út í sveit.
„Ég tók einhverja bestu ákvörðun
sem hugsast gat og ákvað að ráða
mig sem dýralækni í Þýskalandi til að
byrja með. Ég var hjá tveimur mjög
góðum dýralæknum sem ráku saman
stofu sunnan við Saxelfi, skammt
frá Cuxhaven, þar sem ég starfaði
í eitt og hálft ár og fékk ómetanlega
reynslu. Þeir sem fóru beint heim eftir
nám lentu sumir í vandræðum því að
þeir voru þá einir og ekkert hægt að
leita eftir aðstoð,“ segir hann.
Hákon fór svo upp til Íslands
eftir starfstímann og þá hafði hann
m.a. í reynslubankanum eina 46
keisaraskurði á kúm.
Alltaf sáttur á Austurlandi
Síminn hringir, enda sauðburður, og
eftir að svara erindinu segist Hákon
leggja sig fram um að bændur nái
í hann vandræðalaust. Hann reyni
alltaf að svara kalli. „Maður hefur
innprentað bændum að draga ekki of
lengi að hafa samband ef eitthvað er
að. Þá eru alltaf meiri líkur á að hægt
sé að hjálpa skepnunum,“ útskýrir
hann.
Hákon var búinn að vera í hálfan
mánuð á Íslandi eftir námið þegar
hann tók við nýstofnuðu embætti
héraðsdýralæknis á suðurfjörðum
Austfjarða og settist að á Breiðdalsvík.
Þetta var árið 1977. Hann hafi um
tíma horft til embættis dýralæknis á
Flúðum, sem komið var á fót 1986,
enda verið aðstoðardýralæknir með
náminu í Laugarási í Biskupstungum
og hrifist af hinum öfluga og góða
landbúnaði þar í sveitunum. En það
átti ekki fyrir honum að liggja.
Hann segist alltaf hafa verið sáttur
við að vera fyrir austan og aldrei
séð eftir að ráða sig þangað. „Mér
hefur liðið ósköp vel hérna. Allir
hér, bændur og aðrir, hafa gegnum
árin reynst mér alveg ótrúlega vel,“
segir hann.
Einn á vaktinni
Dýralæknisumdæmið spannar
svæðið frá Lónsheiði og að mörkum
gamla Fáskrúðsfjarðarhrepps með
austustu bæjum. Skepnur eru nú á
um 40 bæjum í umdæminu.
Starfstími Hákonar sem
dýralæknis á Austurlandi spannar
nú 47 ár og hann er enn að störfum,
73 ára gamall. „Það fæst ekki maður
hingað og á ekki að ráða dýralækni
hingað aftur,“ útskýrir Hákon
sem hefur frá árinu 2011, þegar
héraðsdýralæknisumdæmin voru
lögð niður, verið sjálfstætt starfandi
en með samning við Matvælastofnun.
„En þá bera menn líka ábyrgð á
öllu,“ hnýtir hann við. „Ef ég fór í
frí þurfti ég að finna mér afleysingu
og var launalaus á meðan, þannig
er samningurinn, maður verður að
sjá um þetta allt sjálfur. Það er ansi
mikið álag.
Síðan árið 2011 hef ég aldrei
farið í lengra frí en hálfan mánuð.
Tja, nema þegar ég slasaði mig
2020, þá var ég skikkaður í tveggja
mánaða frí,“ segir hann með nokkurri
kaldhæðni.
Talsverð nýliðun í sveitunum
Vinnuloturnar segir Hákon ganga í
hviðum. Það geti verið rólegt fyrstu
vikur ársins og í sumarlok en vorin
og haustin annasöm. Þá komi til
ýmis verkefni eins og bólusetningar.
Gera þurfi ýmsar aðgerðir, m.a.
keisaraskurði á ám. Enginn dagur
sé eins.
„Sauðburðurinn er aðalmálið
hér. Þegar ég byrjaði voru hér 37
kúabú en núna eru þau þrjú. Nú er
svo vel hugsað um kýrnar og ekki
lengur mikið að gera varðandi þær,“
segir hann. Innflutningur á erlendum
kúakynjum hugnast honum ekki. „Ég
held að þetta sé orðið svo gott núna
að þess þurfi ekki. Kýrnar okkar í
dag eru orðnar svo afurðamiklar. En
sjálfsagt kemur þetta, ég þykist vita
það. Það er ákveðinn þrýstingur á
innflutning,“ segir hann.
Dálítil nautarækt er í sveitunum
umhverfis en Hákon segir það
ekki mikið. Mest séu þetta
sauðfjárbændur og einhverjir með
hesta líka. Hann sinni þessu öllu
eftir þörfum. Sem betur fer sé fólk
enn þá í sauðfjárbúskap en horfurnar
séu því miður lakar; fólk þurfi að
vinna fulla vinnu með slíku til að
hafa nægjanlega afkomu.
Býlum fækkar en jarðnæði er víða
ágætt. „Á þessu svæði voru margir
bændur farnir að eldast fyrir svona
þremur áratugum og menn sáu ekki
beint hvernig þetta myndi þróast,“
segir Hákon. Heilmikil nýliðun
hafi þó orðið og lítið sé orðið um
mjög gamla bændur. „Sömuleiðis er
nokkuð annar bragur á búskapnum
og sveitunum. Að öðru ólöstuðu var
gamla sveitamenningin dásamleg
og fólkið svo gott, hlýtt og fínt. Það
bar mann nánast á höndum sér. Þó
að þetta fólk hefði flest ekki farið í
skóla, eða bara stutt í nám, var það
bæði vel lesið og bráðvelgefið upp
til hópa,“ bætir hann við.
Hákon segir langflesta bændur
natna og sinna sínum búskap vel.
Breiðdalur:
„Dýralækningar eru mínar ær og kýr“
– Hákon Hansson hefur svarað kalli bænda í hálfa öld
Hákon Hansson, dýralæknir á suðurfjörðum Austurlands, hættir senn eftir 47 ára ötult starf með bændum að velferð
skepna. Hann hefur séð sveitirnar hníga og rísa og segir talsverða nýliðun meðal bænda. Myndir / sá
Steinunn Ásmu dsdóttir
steinunn@bondi.is
Framhald á næstu opnu.
Maður hefur
innprentað
bændum að draga
ekki of lengi að
hafa samband ef
eitthvað er að ...
Breiðdalshreppur sameinaðist Fjarðabyggð árið 2018. Á Breiðdalsvík er
nokkur uppgangur í atvinnulífi og ferðaþjónustu og menn una við sitt.