Skógræktarritið - 15.05.2020, Side 47

SKÓGRÆKTARRITIÐ 2020 45
hún drepst og fellur svo af eftir nokkra
mánuði. Slík viðbrögð virðast helst til
öfgakennd, auk þess sem þau duga ekki í
tilviki sitkalúsar. Áður en nálin fær tíma
til að detta af er lúsin búin að eignast
helling af afkvæmum sem röltu yfir á næstu
nálar. En þetta eru viðbrögðin sem sitka-
greni hefur til að eiga við afrán á nálum,
viðbrögð ónæmiskerfis trésins sem fórnar
nálum svo langlífari hlutar trésins, sprotar
og brum, verði síður fyrir skemmdum. Í
þessu tilviki lýsir þetta sér sem ofnæmi og
í verstu tilfellum missa trén nánast allar
nálar. En sprotar og brum lifa og hefja
aftur vöxt næsta vor. Oftast eru nokkur ár
á milli slæmra sitkalúsarfaraldra og trén ná
sér ágætlega (mynd 4).
Önnur ný lús
Áður en fólk hóf að gróðursetja tré var
ekkert greni á Íslandi og þar með ekkert
búsvæði fyrir sitkalús. Það sama á við um
grenisprotalús, sem er einnig evrópsk að
uppruna og lifir þar á sprotum rauðgrenis.
sameiginlega þróunarfræðilega sögu. Nálar
sitkagrenis eru harðari en nálar rauðgrenis
og sáldæðar þeirra betur varðar. Því þarf
lúsin að pota oftar í nálina til að finna
sáldæð. Sitkagrenið misskilur endurtekna
potið og telur það vera mun alvarlegra en
það er, hugsanlega eftir eitthvert amerískt
skordýr sem étur nálar upp til agna. Tréð
fyllir viðkomandi nál af varnarefnum og
3. mynd. Sitkalýs á greninál, móðir og tvö misgömul
afkvæmi. Mynd: Brynja Hrafnkelsdóttir
4. mynd. Sprotar vaxa á ný þrátt fyrir að tréð hafi misst flestar nálarnar vegna sitkalúsar. Mynd: Edda S. Oddsdóttir