Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 71

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 71
THE FAROESE WHALE NAMES 75 now misapplied to the Fin Whale, and DØGLINGUR. These names would arise in connection with the annual slaughter of Bottlenose Whales when, about Michael- mas, they apppeared off Sandvík and in Hvalba Fjord. In the first name we see the evasive change of -hvalur to - fiskur (q.v.), in the second an originally poetic term ON døg-, dgglingr ‘king, prince’, a byname of Odin. It is known that stylistically elevated words may be adopted as noa terms, a com- parable example being gestur, properly Gestur i.e. Norna-Gestur, a name for the oyster-catcher tjaldur, though the motiva- tion has yet to be explained. In the present case, however, the choice of the name is known to be bound up with an age-old be- lief in a whale which, Odin-like, had only one eye, as explained by Chr. Matras, ‘Den enójede hval’, Saga och Sed (1960), 1-7, who further notes that the superstition is also attested for 13th-century Norway. The name is recorded by Svabo, e.g. Dict.Fær. 144: Døglingur ‘Næbbehval’, but the first mention is Debes 167 ‘Døgling’. Earlier still, in 1584, a stranded »one-eyed whale« was termed ‘throldhual’ (Matras, op.cit., 1), but we doubt if this was more than ad hoc usage, see TRØLLHVALUR. The present name occurs in Fiskakvæði 19. A name from this text could go back to, say, 1500. But how much older it may be eludes us. The notion of a one-eyed whale is pre- sumably to be compared with a widespread belief in one-eyed fish. Such are, to the best of our knowledge, first mentioned by Giral- dus Cambrensis in 1188. We quote from the translation of the original Latin by W. Llewelyn Williams, Itinerary through Wales (1908) 127f.: On the highest parts (of Snowdonia) are two lakes... the one has a floating island in it. The other... contains three sorts of fish, eels, trout, perch, all of which have only one eye, the left being wanting... it is remarkable also, that in two places in Scotland, one near the eastern, the other near the westem sea, the fish called mullets possess the same defect, having no left eye. From Germany, the Handwórter- buch des deutschen Aberglaubens III (1930-31) 1612, reports a belief in one- eyed giant pike. And not only in Europe. In Japan many tales are told of one-eyed fish, usually carp, found in certain pools and known as katame no uo ‘one-eyed fish’ or katame nofuna ‘one-eyed carp’. Numerous legends account for their condition, the most common being that a god had his left eye put out by a pine needle, whereupon a compassionate carp from a nearby pool of- fered his own eye in replacement. Tradition does not tell us which of the eyes of the døglingur was missing, but it now rather looks as though it was the left one. FISKUR m. Fish. An altemative to HVAL- UR in whale names. Such usage would de- velope in connection with whale catching and be evasive in the first place, though later generalised. Usually both altema- tives are known, e.g. GRINDAFISKUR, -HVALUR, but - doubtless fortuitously - only NEBBAFISKUR. In connection with the all-important herding of the Pilot Whale, the simplex FISKUR is commonly used to denote a
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.