Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 74

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 74
78 THE FAROESE WHALE NAMES eviđently set a pattern for other languages, including Icel. hnúfubakr and related forms (Blondal 343), none of which are recorded before the rise of the English name. The motivation is not self-evident. The name humpback is the creation of a certain Paul Dudley who, in a contribution to the Philosophical Transactions of the Royal Society ofLondon XXXIII (1724-25) 258, used the term hump in reference to the pe- culiar fin of this whale which is mounted on a fleshy platform, in contrast to the usual type of fin found on another large whale which he christened finback, and this non- descript term, too, has passed into the stan- darđ nomenclature; a variant/m whale has been imitated in other languages, as Norw. finhval. Now only scholars who had read Dud- ley’s article could have known what was really meant by humpback. But when the name was taken into common use, as it quickly was, it could only be understood as a synonym for hunchback in accordance with natural feeling for the language. That being so, some reason had to be found to justify the name. There is nothing in the ap- pearance of the whale that could remind the whalers of a hunchback, so the notion arose that the name would refer to the arched body as it appears before diving. This new sense is illustrated in Whales 96: The usual breathing sequence is followed by a deep humpbacked dive... The fin is seldom seen until the high rolling dive which brings the hump into view before sounding. Such us- age lies behind Dýralcera 100: Tá ið hon kavar, kreppir hon seg saman og sýnist tá kúlut. The inherent unsuitability of this name is further apparent when one consi- ders that anonther large whale, the Finback, also reveals an equally pronounced ‘hump’ in the final roll of the diving sequence, cf. Whales 93. The occurence of this relatively [natural- ly indicates a later interpolation] recent name in the traditional Fiskakvæði. LEIFTUR, pl. LEIFTRAR, m. Pilot Whale calf. Known since Dict.fær. 474 Lajttur »en ung GrindehvaU, also Indb. 257, with an exact counterpart in Icel. leif- tur specifically the Whitebeaked Dolphin. The term is securely attested for the Old Norse period, cf. Fritzner leiptr m. »et Slags Hval«... Kgs. 29u, SE I 55010. Infor- mation provided by the first of these sources (Konungsskuggsjá, first half of 13th cent.) enables us to identify the whale, or rather whales, concemed. One reads that hnísa is not longer than five ells, leiptr not longer than seven. Such measurements point to the smallest whales likely to be en- countered in our area, first the Porpoise (Far. NÍSA), and second the Whitesided Dolphin which, however, in popular use is not distinguished from the marginally larg- er, but similarly coloured Whitebeaked Dolphin, as explained under SPRING- HYALUR. Having identified the species, we can proceed to the etymology. ON leiptr m. may be closely compared with leiptr f. »brightness, lustre«, the words being ulti- mately identical despite the different gen- ders. Here is an example of an abstract noun used to name a living creature, the motivation being provided by the conspi-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.