Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 74

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 74
78 THE FAROESE WHALE NAMES eviđently set a pattern for other languages, including Icel. hnúfubakr and related forms (Blondal 343), none of which are recorded before the rise of the English name. The motivation is not self-evident. The name humpback is the creation of a certain Paul Dudley who, in a contribution to the Philosophical Transactions of the Royal Society ofLondon XXXIII (1724-25) 258, used the term hump in reference to the pe- culiar fin of this whale which is mounted on a fleshy platform, in contrast to the usual type of fin found on another large whale which he christened finback, and this non- descript term, too, has passed into the stan- darđ nomenclature; a variant/m whale has been imitated in other languages, as Norw. finhval. Now only scholars who had read Dud- ley’s article could have known what was really meant by humpback. But when the name was taken into common use, as it quickly was, it could only be understood as a synonym for hunchback in accordance with natural feeling for the language. That being so, some reason had to be found to justify the name. There is nothing in the ap- pearance of the whale that could remind the whalers of a hunchback, so the notion arose that the name would refer to the arched body as it appears before diving. This new sense is illustrated in Whales 96: The usual breathing sequence is followed by a deep humpbacked dive... The fin is seldom seen until the high rolling dive which brings the hump into view before sounding. Such us- age lies behind Dýralcera 100: Tá ið hon kavar, kreppir hon seg saman og sýnist tá kúlut. The inherent unsuitability of this name is further apparent when one consi- ders that anonther large whale, the Finback, also reveals an equally pronounced ‘hump’ in the final roll of the diving sequence, cf. Whales 93. The occurence of this relatively [natural- ly indicates a later interpolation] recent name in the traditional Fiskakvæði. LEIFTUR, pl. LEIFTRAR, m. Pilot Whale calf. Known since Dict.fær. 474 Lajttur »en ung GrindehvaU, also Indb. 257, with an exact counterpart in Icel. leif- tur specifically the Whitebeaked Dolphin. The term is securely attested for the Old Norse period, cf. Fritzner leiptr m. »et Slags Hval«... Kgs. 29u, SE I 55010. Infor- mation provided by the first of these sources (Konungsskuggsjá, first half of 13th cent.) enables us to identify the whale, or rather whales, concemed. One reads that hnísa is not longer than five ells, leiptr not longer than seven. Such measurements point to the smallest whales likely to be en- countered in our area, first the Porpoise (Far. NÍSA), and second the Whitesided Dolphin which, however, in popular use is not distinguished from the marginally larg- er, but similarly coloured Whitebeaked Dolphin, as explained under SPRING- HYALUR. Having identified the species, we can proceed to the etymology. ON leiptr m. may be closely compared with leiptr f. »brightness, lustre«, the words being ulti- mately identical despite the different gen- ders. Here is an example of an abstract noun used to name a living creature, the motivation being provided by the conspi-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.