Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 77

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 77
THE FAROESE WHALE NAMES 81 ROVHVALUR ‘Killer Whale’ = BÓG- HVÍTUHVALUR. Introduced by M.D. á Ryggi, Varðin III (1923) 59: Bóghvítu- hvalur ella Rovhvalur, from Dan. rovhval, itself a neologism, first found in 1899. ROYÐUR f. Blue Whale (Balaenoptera musculus). The earliest source is Debes 167 ‘Røer’, Svabo’s spelling is ‘Rojur’ e.g. Fiskakvæði 17, but the name is traditional: ON reyðr, gen. reyðar. Faroese has innova- ted with gen. royðrar-; a parallel develop- ment is Shetland Nom is seen in rodra- stobbi matching Far. royðrarstabbi ‘back- bone of a whale used as a seat’. ON reryðr is an i-stem related to reyðr ‘red’, its literal meaning therefore ‘redness’, evo- lution to a whale name being as follows. The original abstract sense first took on the concrete meaning ‘(red) meat’ here specifi- cally the meat of the Blue Whale; this stage is preserved in ON reyðarhvalr lit. ‘(red) meat whale’. Subsequently, by a further shift, it came to designate the whale itself. Such changes doubtless reflect the working of name taboo, cf. MM, pp. 33f. SEIÐHVALUR m. Sei Whale (Balaeno- ptera borealis). A neologism reflecting Norw. sejhval (Dýralæra 98). This whale appears off the Finmark coast of Norway at the same time as the sej (Far. seiður) ‘coal- fish’, both attracted by the abundant plank- ton. SILDREKI m. Minke Whale (Balaeno- ptera acutorostrata). First in Resen 73 (corrupt) »Sildrekkel«. Svabo has e.g. Dict. fær. 709: Silrejki (silreekji, sildrekji) Sild- hval, Nordkaper. The name is found again in Icel. sild-síldreki, according to Blóndal used for either the Fin Whale or for any large whale pursuing herring. The modern forms presuppose ON *sildreki lit. ‘herring driver’, doubtless a collective term. Ir, Faroese, however, the sense has been nar- rowed, the Minke Whale being a species well known in the islands. It was protected by ancient custom, as it was believed to dri- ve the herring into the fjords, cf. Indb. 75. SLÆTTIBØKA. f. Right Whale (Balaena glacialis). After Resen (below) attestation goes back to Svabo e.g Fiskakvæði 18 Slat- tubøka. The name continues ON slettibaka with generalisation of the umlauted root vowel occurring in oblique cases, acc. - bpku etc. The designation ‘smooth back’ alludes to the absence of a fin: Pá heitir enn hvalakyn eitt slettibaka, ok er ikki hom á baki (Fritzner III, 429). The name likewise survives in Icel. slettibaka. A variant ON slettibakr m. gives Norw. sletbak; Resen 75 »Slettebag« may represent this form. The much larger, but otherwise very sim- ilar Bowhead Whale (B. mysticetus), an ex- clusively arctic species once abundant off the coasts of Greenland, is termed GRØN- LANDSSLÆTTIBØKA, an imaginative neologism (Dýralæra 101) not matched in Icelandic or Norwegian where the terms are Grænlandshvalur and Grønlandhval re- spectively, names arising in connection with whaling in Greenland waters which began in eamest in the early years of the 17th century.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.