Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 73

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 73
THE FAROESE WHALE NAMES 77 the Killer Whale, see under VAGN. At the same time, certain aspects of the behaviour of the Dolphin (cf. quotation below) could suggest the Killer and lead to terminologi- cal confusion. The next reports are from Svabo, e.g. Dict.fær. 458 Kvessingur ‘Springer, en Art Marsviin’. Tuming to the etymology, we first quote from Dýralæra 117: Undir Føroyum síggj- ast teir (i.e. Bottlenose Dolphins) at siga ikki uttan saman við grind...Teir eru kimi- ligir og bragdligir; grindahvalur sæst sjáldan leypa leyst úr sjónum, hvessingur loypur ofta — og tað høgt uppúr... I rakstri fara teir ofta langtfram um grindina, men venda so sjálvir aftur til hennara, og harð- rendir sum teir eru, leypa teir ofta støkk í hana. Men at teir bíta grindahval, man vera pátrúgv. From the foregoing we see two pattems of behaviour, either of which could engen- der a name. The habit of leaping clear of the water does not seem to be involved, for then a meaning ‘leaper’ would require the root seen in leypa ‘to leap’. On the other hand, the practice of leaving the grind, but rash- ing back to it, scaring it with sudden move- ments, as though biting it (as some imag- ine), vividly recalls meanings present in hvessa, lit. ‘to sharpen’, but figuratively in such examples as hann gongur og hvessir ‘kommer med pludselige mishagsytringer og udfald’ (Orðabók), hvessa í '(om hund) snappe’ (Eykabind). So, without a doubt, this apparently vicious behaviour led to the creation of the name; we might translate it, literally, as ‘Snapper’. The name is evident- ly a product of the local environment and as such uniquely Faroese. KJAFTHVÍTI m. Killer Whale = BÓG- HVÍTUHVALUR. A usage known only from Svabo, Indb. 73: Kjaftkvujti skal være en Art af Sildreken, og hvid om Kæbeme. 1782 vare 3 eller 4 Stykker in Flok, tæt ved landet, ved Bøjdelavet paa Skuøen, hvor man saae dem, efter Beretning, at sluge nogle Ederfugle. Identification could not be more certain: not a group of rorquals relat- ed to the Minke Whale, as Svabo had been informed, but a marauding company of Killer Whales, for which ‘White Jaw’ is an acceptable designation. Cf.ÆÐUHVALUR. On ‘Sildreken’ see SILDREKI. KOBBAHVALUR Killer Whale = BÓG- HVÍTUHVALUR. Formed with kobbi »seal«, a purely Faroese name reported, in Danish dress, by Chr. Fr. Liitken, Vidensk. Selskabs Skrifter, 6te Række (1887) 370: »Spækhuggere... ofte komme Kysterne og Klippeme forbavsende nær for at snappe Sælerne eller Edderfuglene, hvorfor de hyppigt benævnes »Edderfuglehval« (see ÆÐUHVALUR) eller »Kobbehval«. KÚLUBAKUR m„ KÚLUBØKA f. Humpback Whale (Megaptera novaeangli- ae). The record begins with Svabo who, however, cites only the masculine variant: Fiskakvæði 22: Kúlubeákar (pl.), Indb. 73: Kúlubeákur, Dict.fær. 450: en Hval-Art... verosimile...Isl. hnúfubakr. M. á Ryggi, Varðin III (1923) 59, introduced the now current form KÚLUBØKA matching the traditional whale name SLÆTTIBØKA. The Faroese name is a loan translation of Eng. humpback. English whalers were leaders in the 18th century and the name
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.