Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 3

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 3
HANS DEBES JOENSEN 7 streingjum teirra, ið burtur hava verið, er sum nevnt lærdómsstovnurin Fróðskapar- setur Føroya, ið er miðdepil fyri gransking og lærdum lestri. Hann kann skapa nøkrum av studentum okkara líkindi at nema nakað av lærdómi heima á landi, áðrenn neyðugt verður at fara burtur í lond, ella eisini at leggja ein tátt niður við tí, ið nomið er utt- anlendis. Millum teirra, ið tóku hetta stóra tak, var Hanus ein hin ítasti. Tað er av sonn- um einki minni enn undranarvert, at tað, sum mangur hevði dreymar um, men valla tordi at hugsa í álvara, eydnaðist hesum monnum at fremja í gerð. Her hava gingið saman dirvi, sterkur vilji, tol og seiggi, og eisini serstøk evni at fara við fólki, helst teimum, ið ráddu fyri landi og peningi. Hanus var limur í setursráðnum frá byrjan í 1965 til 1977, trý tey seinastu árini sat hann í formanssessi. Aftur at tí krevjandi læknayrkinum - hann var landslækni í ein mansaldur, 1949- 79 - gav hann sær stundir at røkja mong áhugamál, týddi ikki so lítið av bók- mentum, m.a. kinverskan skaldskap (Eyst- anduni, 1976, við drúgvum og fródligum inngangi). I fjør kom fyrsta bindið av einum meginverkinum í heimsbókment- unum, Dekameron eftir Boccaccio. Yrk- ingar hansara gjøgnum árini komu út í savninum í súgi um Froðbiarboða (1991). Til tað seinasta fekst hann saman við Jóhannesi av Skarði við at týða stórverkið Herstríð ogfrið eftir Leo Tolstoi. Ikki er at gloyma alsk hansara til fagrar listir. A ungum árum í Keypmannahavn var hann ein av undangongumonnunum at fáa stovn- að Føroya listafelag, sum varð flutt heim til lands við stríðslok og nú styðjar upp undir hin glæsiliga Listaskála Føroya. Men av øllum avrekum hansara metir undirritaði eina hægst tey megnartøk hann hevur tikið fyri mál okkara, fyrst og fremst til tess at búgva tað út sum vísindamál og yrkismál. Tey, sum lisið hava greinir Han- usar um móðurmálið, eitt nú í Búgvanum, tí valablað, sum føroyingar góvu út í Dan- mørk stríðsárini, varnast alsk hansara til málið og hug og vilja hansara til at ráða tí bót, har sum á vantaði. I Búgvanum nr. 2, 16. januar 1942, er stutt grein eftir hann nevnd Yrkismál okkara. Av tí, at hon er greitt dømi um tað, eg nevni her, og eisini vísir frameftir, loyvi eg mær at endurgeva hana her í heild (stavsetingin dagførd): Vit hava frætt, at landsmenn okkara heima hava givið máli okkara tann sess, ið tað eig- ur. Ikki er tað javnbjóðis við fremmand mál, men einasta almenna mál á Føroyalandi. Hetta var so seinasti bresturin, síðan føroy- ingar í 1888 tóku seg saman um, at Føroya- mál skuldi taka við aftur øllum rættindum sínum í Føroyum. Hetta eru stórtíðindi. Tað er ikki bert tann kenslan, ið nertur við hvønn føroying, nú hann veit, at hansara mál er lýst javnbjóðis øðmm mentaðum málum. Tað er ikki bert tað, at vit koma ongantíð aftur at síggja avbygdarmannin standa og kýta seg á tingi til láturs fyri fremmandum embætis- monnum og dølskum landsmonnum - men tað er rangan av hesum stórtíðindum, vit vilja nerta við - tað er tann ábyrgdin, ið henda ein- mælta viðtøkan leggur á okkum ungu. Sett í verk ger henda lóg so mikið, at hon lítur okkum upp í hendur í øllum fømm at bera fram hugsan okkara á egnum máli. Hvør einstakur maður ella kvinna noyðist tí, t hvussu so er, har tey koma at nerta við al-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.