Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 76

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 76
80 THE FAROESE WHALE NAMES lus (Isl. Hnydingr)’. It requires no demon- stration that this definition is inapposite; it reflects uncertainties of identification on the part of writers who, like Svabo, had themselves never seen a Killer Whale. However, there is an earlier citation from Regenskabsbogen for 1584 ‘Nyuinger’ (H. Hamre, Færøymalet i Tiden 1584-1780 (1944) 38 — actually plural, cf. Dýralæra 115 ‘í 1584 doyðu 4 nýðingar undir Lítlu Dímun ’. These have been identified as Pilot Whales by E.J. Bjørk, see S. Dahl, ‘Hval- fangst’, Kulturleksikon for nordisk middel- alder VII (1962) 166, and this will be the most likely meaning in Fiskakvæði, taking the record back to c.1500. The present meaning is thus a narrowing of the original specific sense. The Faroese name and its Icelandic counterpart hnýðingur ‘Delfin’ (Blondal) continue ON hnýðingr, the meaning of which was certainly Pilot Whale, as con- firmed by the etymology. It derives from hnúðr ‘knob, ball’ (Cleasby-Vigfusson, Ice- landic-English Dictionary (1874), in allu- sion to the high, almost spherical forehead so characteristic of the Pilot Whale, hence the scientific Globicephala. In the light of this the Icelandic sense is seen to be a sec- ondary transference to another species; the same naturally applies to the local Faroese meaning. It remains to be said that the un- certainties of identification, referred to above, have led to mistakes in some dictio- naries and a good deal of confusion in ety- mological literature, as explained in MM pp. 31 f. NÝVIL m. A noa name for a whale, used by men when at sea. Its literal meaning has been forgotten, but is recoverable from the etymology, the word corresponding to Icel. hnýfill, Norw. nyvel ‘small hom’, and at- tested in ON. hnýfildrykkja ‘drinking bout where each drinks from his own small hom ’. The Faroese usage has been promp- ted by hom, since Old Norse times the usu- al term for a whale’s (dorsal) fin. There are many reports that men at sea were much afraid of whales, in particular the Killer Whale and the larger sorts. In the case of the latter, the fin (if present) is not a promi- nent feature, but the fin of the Killer is un- mistakable, being larger than that of any other species. It is the fin which, above all, announces the presence of this formidable predator and which has often led to name giving, see MASTRARFISKUR. We may conclude that the present noa name applied, at least in the first place, to the Killer Whale. This use of the word is confined to Faroese. Typologically, the present name recalls terms for the Killer Whale based on horn seen in Norw. staurhyming (cf. STEYR- HVALUR) and Icel. háhymingur (há- ‘high’). The Faroese substitution of nývil for hom underlines the evasive nature of the expression. OND f. A noa name for a whale used by men when at sea, lit. ‘breath’ i.e. ‘blast, blow, spout’, descending from ON ønd ‘breath’. The name will most likely have referred to the large species which were greatly feared. Such use of the word is uniquely Faroese. See NÝVIL.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.