Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 72

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Blaðsíða 72
76 THE FAROESE WHALE NAMES single whale instead of HVALUR, and may be the only altemative in use, e.g. odda- fiskur »leader whale«. GRINDAFISKUR, -HVALUR Pilot Whale (Globicephala melas). Both terms were known to Svabo, e.g. Dict.fær. 290, but the latter is found earlier in Debes 156 danicised ‘Grindehvall’ — Dan. grinde- hval, Norw. grindhval, together with Icel. grindhvalur, are borrowings from Faroese. The names are relatively recent, hardly an- tedating the 17th cent.; they have replaced NÝÐINGUR (q.v.) used in this sense in 1594. The element GRIND f. denotes primari- ly a school of Pilot Whales. It is first en- countered in Debes 156, the concept devel- oping from a meaning ‘fence’, attested in Old Norse, here applied to whales swim- ming in the lateral formation typical of this species. So spread out, the herd can more efficiently locate and then surround poten- tial prey. That the word in its present sense is an abbreviated form is evident from syn- onymous Norwegian dialect hvalgrind, first recorded in 1698, from Vesterálen; a variant »Hvalsgrind«, quoted by Debes 156, derives from P. Claussøn Friis, Nor- riges...Bescriffuelse (1632), written 1613- 14. GRØNLANDSSLÆTTIBØKA see un- der SLÆTTIBØKA ‘HAF(F)ERRYTTE\ Spellings of a name for the Sperm Whale from Resen 72f. The word, as it stands cannot be reliably com- pared with any other name in the related languages, see the editors’ footnote p. 72. If, however, we accept one of their suggest- ed solutions and amend to *«Haf(f)er- kytte«, which could be normalised *havur- kitti, we have a correspondence with ON hafrkitti, species unknown, but surviving in Icel. hafurkitti meaning ‘Right Whale’ ac- cording to Blóndal. No satisfactory etymo- logy has been found, and it is scarcely pos- sible to say which species the term origi- nally denoted. HVALUR m. Whale. This ancient generic term, ON hvalr, remains a living word, though as the second element in com- pounds it may be replaced by -FISKUR. It occurs as the first element in a small num- ber of traditional compounds, including some purely Faroese examples, as hval- spýggja f. ‘jellyfish’ lit. ‘whale spit’. In other such words, the sense is de facto re- stricted to the Pilot Whale or, less frequent- ly, the Bottlenose Whale, e.g. hvalvákn »whaling spear« used to dispatch the whales as they are herded into shallow wa- ter. Similarly in a few place names, notably Hvalvík ‘Whale Bay’, a village on Streym- oy, where the reference is to the Pilot whale, while Hvalba ‘Whale Village’ on Suðuroy, like the neighbouring Hvalvík (Dan. Kvalviig 1650), an earlier name for the present-day village of Sandvík, are pri- marily associated with the Bottlenose Whale, see DØGLINGUR. HVESSINGUR m. Bottlenose Dolphin (Tursiops truncatus) making its debut in Resen 73 »Qvæsing eller Vaagenhog«. It is hardly to be doubted that these names prop- erly denote different species; on the latter,
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.