Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 72

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 72
76 THE FAROESE WHALE NAMES single whale instead of HVALUR, and may be the only altemative in use, e.g. odda- fiskur »leader whale«. GRINDAFISKUR, -HVALUR Pilot Whale (Globicephala melas). Both terms were known to Svabo, e.g. Dict.fær. 290, but the latter is found earlier in Debes 156 danicised ‘Grindehvall’ — Dan. grinde- hval, Norw. grindhval, together with Icel. grindhvalur, are borrowings from Faroese. The names are relatively recent, hardly an- tedating the 17th cent.; they have replaced NÝÐINGUR (q.v.) used in this sense in 1594. The element GRIND f. denotes primari- ly a school of Pilot Whales. It is first en- countered in Debes 156, the concept devel- oping from a meaning ‘fence’, attested in Old Norse, here applied to whales swim- ming in the lateral formation typical of this species. So spread out, the herd can more efficiently locate and then surround poten- tial prey. That the word in its present sense is an abbreviated form is evident from syn- onymous Norwegian dialect hvalgrind, first recorded in 1698, from Vesterálen; a variant »Hvalsgrind«, quoted by Debes 156, derives from P. Claussøn Friis, Nor- riges...Bescriffuelse (1632), written 1613- 14. GRØNLANDSSLÆTTIBØKA see un- der SLÆTTIBØKA ‘HAF(F)ERRYTTE\ Spellings of a name for the Sperm Whale from Resen 72f. The word, as it stands cannot be reliably com- pared with any other name in the related languages, see the editors’ footnote p. 72. If, however, we accept one of their suggest- ed solutions and amend to *«Haf(f)er- kytte«, which could be normalised *havur- kitti, we have a correspondence with ON hafrkitti, species unknown, but surviving in Icel. hafurkitti meaning ‘Right Whale’ ac- cording to Blóndal. No satisfactory etymo- logy has been found, and it is scarcely pos- sible to say which species the term origi- nally denoted. HVALUR m. Whale. This ancient generic term, ON hvalr, remains a living word, though as the second element in com- pounds it may be replaced by -FISKUR. It occurs as the first element in a small num- ber of traditional compounds, including some purely Faroese examples, as hval- spýggja f. ‘jellyfish’ lit. ‘whale spit’. In other such words, the sense is de facto re- stricted to the Pilot Whale or, less frequent- ly, the Bottlenose Whale, e.g. hvalvákn »whaling spear« used to dispatch the whales as they are herded into shallow wa- ter. Similarly in a few place names, notably Hvalvík ‘Whale Bay’, a village on Streym- oy, where the reference is to the Pilot whale, while Hvalba ‘Whale Village’ on Suðuroy, like the neighbouring Hvalvík (Dan. Kvalviig 1650), an earlier name for the present-day village of Sandvík, are pri- marily associated with the Bottlenose Whale, see DØGLINGUR. HVESSINGUR m. Bottlenose Dolphin (Tursiops truncatus) making its debut in Resen 73 »Qvæsing eller Vaagenhog«. It is hardly to be doubted that these names prop- erly denote different species; on the latter,
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.