Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 77

Fróðskaparrit - 01.01.1995, Síða 77
THE FAROESE WHALE NAMES 81 ROVHVALUR ‘Killer Whale’ = BÓG- HVÍTUHVALUR. Introduced by M.D. á Ryggi, Varðin III (1923) 59: Bóghvítu- hvalur ella Rovhvalur, from Dan. rovhval, itself a neologism, first found in 1899. ROYÐUR f. Blue Whale (Balaenoptera musculus). The earliest source is Debes 167 ‘Røer’, Svabo’s spelling is ‘Rojur’ e.g. Fiskakvæði 17, but the name is traditional: ON reyðr, gen. reyðar. Faroese has innova- ted with gen. royðrar-; a parallel develop- ment is Shetland Nom is seen in rodra- stobbi matching Far. royðrarstabbi ‘back- bone of a whale used as a seat’. ON reryðr is an i-stem related to reyðr ‘red’, its literal meaning therefore ‘redness’, evo- lution to a whale name being as follows. The original abstract sense first took on the concrete meaning ‘(red) meat’ here specifi- cally the meat of the Blue Whale; this stage is preserved in ON reyðarhvalr lit. ‘(red) meat whale’. Subsequently, by a further shift, it came to designate the whale itself. Such changes doubtless reflect the working of name taboo, cf. MM, pp. 33f. SEIÐHVALUR m. Sei Whale (Balaeno- ptera borealis). A neologism reflecting Norw. sejhval (Dýralæra 98). This whale appears off the Finmark coast of Norway at the same time as the sej (Far. seiður) ‘coal- fish’, both attracted by the abundant plank- ton. SILDREKI m. Minke Whale (Balaeno- ptera acutorostrata). First in Resen 73 (corrupt) »Sildrekkel«. Svabo has e.g. Dict. fær. 709: Silrejki (silreekji, sildrekji) Sild- hval, Nordkaper. The name is found again in Icel. sild-síldreki, according to Blóndal used for either the Fin Whale or for any large whale pursuing herring. The modern forms presuppose ON *sildreki lit. ‘herring driver’, doubtless a collective term. Ir, Faroese, however, the sense has been nar- rowed, the Minke Whale being a species well known in the islands. It was protected by ancient custom, as it was believed to dri- ve the herring into the fjords, cf. Indb. 75. SLÆTTIBØKA. f. Right Whale (Balaena glacialis). After Resen (below) attestation goes back to Svabo e.g Fiskakvæði 18 Slat- tubøka. The name continues ON slettibaka with generalisation of the umlauted root vowel occurring in oblique cases, acc. - bpku etc. The designation ‘smooth back’ alludes to the absence of a fin: Pá heitir enn hvalakyn eitt slettibaka, ok er ikki hom á baki (Fritzner III, 429). The name likewise survives in Icel. slettibaka. A variant ON slettibakr m. gives Norw. sletbak; Resen 75 »Slettebag« may represent this form. The much larger, but otherwise very sim- ilar Bowhead Whale (B. mysticetus), an ex- clusively arctic species once abundant off the coasts of Greenland, is termed GRØN- LANDSSLÆTTIBØKA, an imaginative neologism (Dýralæra 101) not matched in Icelandic or Norwegian where the terms are Grænlandshvalur and Grønlandhval re- spectively, names arising in connection with whaling in Greenland waters which began in eamest in the early years of the 17th century.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Fróðskaparrit

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.