Morgunblaðið - 15.03.1983, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. MARZ 1983
Kauptu vandað
það borgar sig þó það sé eitthvað dýrara.
Hugleiðing um
sjósetningu
gúmbjörgunarbáta
rjá.ISS-j
Jette boröstofustóll er
framleiddur úr lökkuðu
og bæsuðu beiki með
slitsterkt 100% vicoese
áklæöi á setum. Verö
per. stól
• lÍÖkr^ j
Gina boröstofuborö framleitt úr
spónlagðri eik meö massíva kant-
lista og handunnar eldfastar keramikflísar.
Stærðir: B:80 x L: 140, meö fullri stækkun 220 cm.
KflUPTU GOTT ÞEGAR ÞÚ GETUR
HÚS6A6NAHÖLLIN
BÍLDSHÖFÐA 20 - 110 REYKJAVÍK S 91-81199 og 81410
ER BYGGINGAVÖRUR HF
SUÐURLANDSBRAUT 4. SÍMI 33331.
ÞAK3ARN
í hvaba lengd
semer
„StandarcJ” lengdir eða sérlengdir, allt eftir óskum kaupandans.
Að auki þakpappi, pappasaumur, þaksaumur, kjöljárn, rennu-
bönd og rennur.
eftir Kjartan Ragn-
arsson, Grindavík
Á undanförnum mánuðum hef-
ur mikið verið raett um sjósetn-
ingu gúmbáta með svokölluðum
Sigmundsgálgum, en þar sem ég
hef kynnt mér þennan búnað og
það sem honum fylgir, verður mér
hugsað aftur til ársins 1969, nánar
tiltekið 29. janúar, er ég var á
Svani ÍS 214,100 tonna stálbát frá
Súðavík, er fórst í róðri þennan
dag.
Veður var 11—13 vindstig af
norðaustri, með hríð, og 12 stiga
frost. Kl. 15,20 reið brotsjór yfir
skipið á bakborðskinnung. Brotið
lagði skipið á hliðina og færði það
í kaf. Við það stöðvaðist aðalvélin
og sjór flæddi í stýrishús. Þegar
skipið lyfti sér úr brotinu, lá það á
stjórnborðshlið með möstur í sjó.
Var þá ekki um annað að ræða en
yfirgefa skipið. Gúmbátar, sem
voru tveir, voru staðsettir, annar á
þaki stýrishúss en hinn fram við
frammastur. Hafist var handa við
að sjósetna gúmbát af stýrishúsi.
Er hann hafði verið blásinn út,
varð það óhapp að hann rifnaði á
radarskanner skipsins. Þar sem
neðri blöðruhringur bátsins var
órifinn, var ákveðið að fara í hann
fyrst. Nú var aðeins ein leið til
björgunar, þ.e.a.s. að ná gúmbátn-
um að framan. Fórum við fram
með skipinu og tókst skipstjóra að
komast um borð og losa bátinn,
koma honum til okkar sem vorum
í sprungna bátnum og tókum við
hann um borð án þess að blása
hann út vegna þeirrar hættu, sem
stafaði af hinu sökkvandi skipi.
Var það síðan yfirgefið.
Þetta er stutt lýsing á því er
skipið fórst, og um gildi gúmbáta.
Einnig hversu nauðsynlegt er að
aðgæta vel allar aðstæður er sjó-
setja á bátana og blása þá upp.
Sigmundsgálgar
Sigmund Jóhannesson á miklar
þakkir skildar fyrir þær uppfinn-
ingar sínar að sjósetningarbúnaði,
sem hann hefur nú þegar látið
smíða, og hefur slíkur búnaður
verið settur í fjölda skipa. En nú
hef ég reynt að gera mér sem
gleggsta grein fyrir aðstæðum er
Svanur fórst, og hvort slíkur
gáigabúnaður við þær aðstæður
hefði komið okkur að gagni. Ég tel
að svo hefði ekki verið. En það
sem hér fer á eftir, er hugleiðing
um hvort með þessum sjósetning-
arbúnaði við slæmar aðstæður
finnist hvergi veikur hlekkur, sem
styrkja mætti, sjómönnum til
meira öryggis á hafi. Það er mín
skoðun, að þegar gúmbátur er sjó-
settur með gálgabúnaði, beri að
gæta sérstakrar varúðar, að því
leyti, að á slíkri stund sem skip er
að sökkva, jafnvel í ofsaveðri, eru
aðstæður slíkar, að menn gera sér
vart grein fyrir þeim. Með þessum
búnaði eru handföng í brú skips-
ins, fyrir sjósetningu gúmbát-
anna. Að mínu mati er það stór
spurning, hver tekur í þessi hand-
föng og sleppir bátunum lausum.
Er það skipstjóri, eða einhver
annar skipverji, sem telur að nú sé
stundin runnin upp? Eru skipverj-
ar tilbúnir að fara í bátana?
Hugsanlegt er að svo gæti ekki
verið. Eru bátarnir ennþá við hlið
skipsins, eða hafa þeir slitnað frá
skipinu? Fyrir því er engin vissa,
búnaður hefur ekki verið reyndur
við þær aðstæður sem skapast er
gúmbátsins er þörf.
„Mér finnst að allar um-
ræður um bætt og meira
öryggi til handa sjómönn-
um geti verið þeim til
góðs, en min skoðun er sú,
að komi upp hugmynd um
nýjan, lítt reyndan búnað,
sem hugsanlega gæti bætt
öryggi sjómanna á hafi,
beri þeim sem hlut eiga að
máli að þaulkanna þann
búnað og vera vissir um
að hann standist þær kröf-
ur sem gerðar eru til hans
þegar mest á reynir, áður
en hann er lögleiddur í
hvert einasta skip.“
Sjórofi fyrir losun gúmbáta
Sjórofi, sem staðsettur væri í
stýrishúsi og væri tengdur öðrum
af tveim gúmbátum, er óæskilegur
að mínu mati en væri æskilegur
með fleiri gúmbátum. Við vitum,
að skip og bátar hafa orðið fyrir
því að fá mikinn sjó í stýrishús.
Ekki væri gott til þess að vita, að
þá hefði annar af tveim gúmbát-
um verið sjósettur með fyrr-
greindum búnaði. Við vitum að
þetta gerist ekki nema í mjög
slæmum veðrum, en ef skip fengi
nú fleiri áföll, sem hefði þær af-
leiðingar að yfirgefa þyrfti skipið,
þá hefðu skipverjar aðeins einn
gúmbát til björgunar.
Fjölgun gúmbáta,
aukið öryggi
Fjölgun gúmbáta á skipum og
bátum þýðir, að mér finnst, aukið
öryggi. Þess ber að geta, að á ár-
inu 1980 voru skoðaðir 1.642 gúm-
bátar, 45 gúmbátar voru dæmdir
úr leik eða veittur frestur til
skamms tíma til endurnýjunar,
eða 2,74% af öllum gúmbátum. 4
kolsýruflöskur, eða 0,24%, reynd-
ust of léttar eða tómar, 181 flaska
var þrýstiprófuð og endurhlaðin,
eða 11,02%. Gúmbátar sem ekki
blésust upp voru 13 talsins. Á und-
anförnum árum hefur fjöldi gúm-
báta, sem ekki blásast upp verið í
kringum 1% á ári hverju. Það er
ísköld staðreynd, að á hverju ári
er þessi fjöldi gúmbáta óvirkur.
Það er stór spurning á hvaða skip-
um eða bátum þessir óiirku
Askrifiarsíminn er 83033