Morgunblaðið - 26.01.1988, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1988
Notaðu
símannþinn
betur!
Hringdu í Gulu línuna og
fíðu ókeypis uppiýsingar
um vörur og þjónustu.
DÆM I:
Arkitekt, arinhleöslu, antikvörur,
áklasði, álsmiöi, baöherbergisvörur,
baötækni, barnavörur, bilavarahluti,
bílaviögerðir, bókhaldsþjónustu,
blóm, borðbúnaðarleigu, bókbind-
ara, bruggefni, byssuviögeröir,
byggingavörur, danshljómsveit,
dráttarbeisli, dúklagningamenn,
dúkkuviðgerðir, eldhústæki, farsima,
fatabreytingar, fiskvinnsluvélar,
flisalagnir, frystihólf, föröun, föndur-
vörur, gardinur, gardinuhreinsun,
gámaþjónusta, ginur, gler, gluggaút-
stillingar, gullsmiö, gúmmíbát,
gúmmífóörun, húsasmiö, húsgagna-
smið, hljóðfæraviögerðir, hótelvör-
ur, húsgagnasprautun, innanhúss-
arkitekt, innheimtuþjónusta,
innflutningsaðstoð, innrömmun,
járnsmiöi, kennslu, kúnststopp, leö-
urhreinsun, lekaviðgerðir, Ijósmynd-
un, loftræstikerfi, lögfræðing,
markaðsráðgjöf, málverkaviðgerðir,
mótorhjólakennslu, múrara, mynd-
bandsþjónustu, orgelviögerðir,
oliuúðun, peningaskápa, píanóstill-
ingar, pípulagningamenn, plexigler,
prentþjónustu, raftækjaviðgerðir,
rafvirkja, reykskynjara, ritvinnslu,
ryðvörn, ræstingu, samkomusal,
saumakonu, silkiprent, sjónvarps-
viðgerðir, sjónvörp, skallameðferð,
skattaaðstoð, skemmtikraft, skjala-
þýðanda, skrifstofuvélar, skrifstofu-
húsgögn, skrifstofuþjónustu,
skósmiö, snjóbræðslukerfi, snyrt-
ingu, sorplúguhreinsun, stálvaska-
slipun, stíflulosun, svefnherbergis-
húsgögn, skerpingar, teikningu,
tiskuvörur, tollskýrslugerð, trésmið,
tölvuskráningu, úrbeiningu, útgáfu-
þjónustu, varahluti, vatnsrúm, veit-
ingar, veitingahúsavörur, verka-
menn, verkfæri, vélaþvott, vélritun,
vélsmiðju, vinnugalla, þjófavarnar-
kerfi, þúsundþjatasmið, þýðingar,
ökukennara.
62J588
Fyrsta flokks manns-
líf og annars ...
eftir Tómas Inga
Olrich
Athyglisvert er á hvem hátt hef-
ur verið fjallað um samgöngumál
Ólafsfírðinga, eftir að ákveðið var
að ráðast í framkvæmdir við jarð-
göng gegnum Ólafsfjarðarmúla.
Fjölmiðlar hafa einkum leitast við
að varpa ljósi á þá staðreynd, að
samkvæmt hefðbundnum útreikn-
ingsaðferðum Vegagerðar ríkisins
teljast göngin ekki arðbær og skort-
ir mikið á að svo sé. Fjölmiðlar
hafa ekki flallað um málið frá fleiri
hliðum, og virðast jafnvel forðast
það. Á það ekki síst við um leiðara-
skrif Jónasar Kristjánssonar, rit-
stjóra DV, sem virðist leggja
arðsemissjónarmiðið eitt til grund-
vallar viðhorfum sínum til jarð-
ganga í Múlanum. Þetta einstaka
mál hefur þó, eins og samgöngu-
mál yfírleitt, fleiri hliðar en arðsem-
ina eina, og blasa þær við, ef menn
kjósa ekki að lfta undan.
Jarðgöngin í gegnum Múlann
varða einkum öryggi Ólafsfírðinga
og annarra þeirra, sem leið eiga
um hann. Hef ég reynt að vekja
athygli á þessu í grein í Morgun-
blaðinu (10.12. 87). Ef marka má
leiðara DV þann 17.12. sl. standa
þeir á ritstjóminni enn fastar á því
en hundar á roði, að lffíð sé ein-
falt, arðsamt eða ekki. Verður nú
reynt öðru sinni að koma erindinu
til skila.
Tómas Ingi Olrich
„Ólafsfirðingar búa
ekki við fræðilega, ólík-
lega ógn. Vegurinn um
Múlann er stórhættu-
legur. Hann hefur
kostað mannslíf og mun
kosta fleiri, ef ekki
verður úr bætt.“
Þegar þetta er skrifað eru örygg-
ismál Reykvíkinga á döfínni. Það
hefur komið í ljós, að ammoníaks-
geymir Áburðarverksmiðjunnar í
Gufunesi er ekki af bestu og örugg-
ustu gerð. Komi að honum leki
RAFMOTORAR
HEÐINN
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER
Vantar þig
varahluti I bllinn?
Kúplingsdiska og pressur
í allar algengar geröir fólksbíla, jeppa og vörubfla.
Gabriel höggdeyfa
ótal útfærslur i miklu úrvali.
Háspennukefli, kveikjuhluti og
kertaþræði
eins og þaö veröur best.
Alternatora og startara
verksmiðjuuppgerða eða nýja, fyrir japanska,
evrópska og ameríska bila.
Spennustilla
landsins fjölbreyttasta úrval.
Kannaðu verðið.
Við ábyrgjumst gæðin.
G ”
SKEIFUNNI5A, SÍMI: 91-8 47 88
gætu myndast hættulegar gufur,
sem gætu borist yfír höfuðborgina.
Mjög litlar líkur eru taldar á því
að mikill ammonfaksleki geti komið
að geyminum. Óvíst er hvort undir-
stöður geymisins þyldu jarðskjálfta
á borð við Suðurlandsskjálfta. Slíkir
slq'álftar hafa ekki dunið yfír suð-
vesturhomið svo vitað sé. En það
er aldrei að vita hvað getur gerst.
Ríkisstjómin hefur því látið málið
til sín taka og þingmenn Reykjavík-
ur bmgðu einnig við skjótt. Ég fylli
þann hóp manna, sem telja sjálf-
sagt að taka strax á þessu öryggis-
máli, þótt hættan sé ekki mikil. Að
vísu stendur rekstur Áburðarverk-
smiðjunnar enn ekki undir sér þótt
betur horfi en áður. Því er ekki enn
til að dreifa neinni arðsemi, sem
gæti staðið undir miklum breyting-
um á geyminum. En hver, annar
en ef til vill ritstjóri DV, hugsar
um arðsemi, þegar sá möguleiki er
fyrir hendi, þótt lítill sé, að mikill
jarðskjálfti orsaki mengunarslys á
höfuðborgarsvæðinu. Það er einnig
mikilsvert, að landsmenn skilji, að
þótt ekkert komi fyrir er tilhugsun-
in um hættuna ein út af fyrir sig
óþægileg fyrir höfuðborgarbúa.
Ólafsfirðingar búa ekki við fræði-
lega, ólíklega ógn. Vegurinn um
Múlann er stórhættulegur. Hann
hefur kostað mannslíf og mun kosta
fleiri, ef ekki verður úr bætt. Sjálf-
ir hafa Ólafsfírðingar leitast við að
gera lítið úr vandræðum sínum til
að forðast neikvæða umfjöllun um
Öll heimilistækin
í glæsilegu mjúku línunni
Blomberq
Vestu r-þýskt
gæðamerki
Einar Farestveit&Co.hf.
■ OnOARTUN 28, tlMAK: (•«) ItMJ OO 822800 - M8Q tlUtTAW
Vatnslásar
Mjög hagstœtt verö!
Innsogssett
úr sjálfvirku í handvirkt
!M=J j =
G ”
SKEIFUNNI5A SIMI 91-8 47 88
heimabyggð sína. En heimildir um
hættur Múlans eru fáanlegar, ef
menn hafa áhuga á að leita eftir
þeim. Frá 1976 til 1987 hafa að
meðaltali fallið 130 snjóflóð á veg-
inn á ári hveiju. Árið 1983 féllu
312 snjóflóð á þennan veg. Auk
þess eru svo aurskriðumar. Á þess-
um glæfravegi hafa fjórir látið lífíð
og margir slasast.
Ég hygg að flestir geti verið sam-
mála um, að mannslíf á Ólafsfirði
séu nokkum veginn jafngild manns-
lífum í höfuðborginni, og sé því
réttlætanlegt að tryggja þá fyrr-
nefndu gegn raunverulegum
hættum ekki síður en þá síðar-
nefndu fyrir fræðilegri ógn.
Múlagöngin eru dýr, en hefur verið
fundin önnur leið til að tryggja
umferðaröryggi í Ólafsfjarðarmúla
en þá, sem nú hefur verið ákveðið
að fara?
Ólafsfirðingar em 1.180 talsins.
Nærri lætur að þeir hafí framleitt
útflutningsvöm fyrir um einn millj-
arð króna árið 1986. Þegar íslend-
ingar ná jöfnuði í viðskiptum við
aðrar þjóðir og skrá gjaldmiðil sinn
nokkum veginn í samræmi við
raunvemleikann vænkast alla jafn-
an hagur Ölafsfírðinga og þeim
fjölgar. Viðskiptajöfnuði náðu ís-
lendingar árið 1986, eftir 8 ára
samfelldan viðskiptahalla. í kjölfar
þess tók Ólafsfirðingum að fjölga,
en áður hafði heldur dregið úr íbúa-
fjölda þar í bæ. En viðskiptajöfnuð-
ur er ekki regla heldur undantekn-
ing á íslandi. Síðastliðin sautján ár
hefur það aðeins gerst í tvígang
að við höfum átt fyrir því, sem við
höfum flutt inn árlega. Yfirleitt er
það stefna íslenskra stjómvalda að
þjarma að útflutningsgreinum með
rangri gengisskráningu, halda uppi
lífskjömm með ódýrri innfluttri
vöm, og mylja undir þjónustugrein-
ar og ríkissjóð en þeirra vettvangur
er fyrst og fremst á höfuðborgar-
svæðinu.
Það er ekki mögulegt að meta
það á neinn raunhæfan hátt, hvem-
ig mannlif á Ólafsfirði væri, ef þeir
þama útfrá hefðu, þó ekki væri
nema síðastliðin 18 ár, fengið að
selja sinn fisk hæstbjóðanda fyrir
erlendan gjaldeyri, sem þeir hefðu
síðan náðarsamlegast mátt selja
hæstbjóðanda fyrir íslenskar krón-
ur, ellegar borgað sinn kostnað í
erlendri mynt. Bæjarstjórinn á Ól-
afsfirði telur, að þá hefðu þeir
Ólafsfírðingar getað grafíð sín göng
án guðs hjálpar og góðra manna
að sunnan. Um það er ástæðulaust
að fullyrða hér. Hitt ætti að vera
sjálfgefið, að þeir, sem gera sér
grein fyrir þeirri dæmalausu rangs-
leitni og því arðráni, sem heil
byggðarlög hafa orðið að þola ára-
tugum saman fyrir tilverknað
rangrar gengisskráningar, fjalli um
arðsemi opinberra framkvæmda af
nokkmm sveigjanleika og skilningi.
Ritstjóri DV, Jónas Kristjánsson,
hefur fordæmt þá skattheimtu á
útflutningsfyrirtæki, sem felst í
rangri gengisskráningu. Hann hef-
ur jafnframt fordæmt úrbætur f
samgöngumálum Ólafsfirðinga á
þeim forsendum, að þær séu óarð-
bærar. Nú er augljóst að því fleira
fólki, sem stefnt er til höfuðborgar-
svæðisins með óstjóm í efnahags-
málum, þeim mun meiri verður
arðsemi vegaframkvæmda í þeim
landshluta. Það er einnig afar
sennilegt að ef gætt er raunsæis í
gengismálum og efnahagsmálum
sé stýrt í samræmi við hagsmuni
íslendinga allra en ekki höfuð-
borgarsvæðisins eins, þá aukast
arðsemisforsendur opinberra fram-
kvæmda í sjávarplássum eins og
ólafsfirði. Ef fjallað er um mála-
flokka sem einangruð fyrirbæri,
eins og ritstjórinn virðist gera, ligg-
ur leiðin inn í vítahring, en á þeim
vettvangi er stefnan eins og kunn-
ugt er ekki á valdi þeirra sem þar
snúast. Óstjóm í efnahagsmálum
hefur leitt til mikillar byggðarösk-
unar. Þau mistök er ekki hægt að
fordæma í umflöllun um gengis-
mál, eða gleyma eða leggja jafnvel
til grundvallar í skrifum um sam-
göngumál, nema menn telji það
vænlegt til árangurs að bíta í skott-
ið á sjálfum sér.
Höfundur er kennari við Mennta-
skólann á Akureyrí.