Morgunblaðið - 26.01.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. JANÚAR 1988
KJARASAMNINGAR
Hef ekki séð
samningana
- segirAsmund-
urStefánsson
„ÉG hef ekki haft' aðstöðu til
að skoða þessa samninga ná-
kvæmlega þannig að það er
kannski ekki rétt að leggja á þá
neitt endanlegt mat,“ sagði As-
mundur Stefánsson forseti
Alþýðusambands íslands.
Ásmundur taldi eðlilegt að gefa
Vestfirðingum tækifæri til að meta
samningana sjálfstætt, þar sem
þeir hefðu unnið sjálfstætt að þeim.
Hann vildi ekki segja neitt frekar
VESTFJORÐUM
Á von á því að
næstu daga
í hefjist viðræður
Samninganefnd Alþýðusambands Vestfjarða á fundi á laugardaginn.
Jón Páll Halldórsson
um þessa samninga að svo stöddu
og sagði að aðrir yrðu að meta
hvort þeir gætu orðið fyrirmynd
annarra samninga.
„Ég fagna þeirri niðurstöðu
sem orðin er á Vestfjörðum. Sá
samningur sem þar liggur fyrir
tekur með mjög ákveðnum hætti
mið af þeim óskum sem uppi
hafa verið í fiskvinnslunni um
séraðgerðir til handa fisk-
vinnslufólki, en það er óumdeilt
af allra hálfu og hefur legið ljóst
fyrir frá því á haustdögum að
nokkuð hefur vantað upp á að
Höfuðnauðsyn að ná
niður verðbólgunni
- segir Pétur Signrðsson
„Við erum að gera hógværan
samning, eins og allir geta séð,
og vonumst til þess að aðrir komi
í kjölfarið með svipuðu hugar-
fari og hafi það að leiðarljósi að
við þurfum að ná hér niður verð-
bólgu. Það er mjög þýðingarmik-
ið, bæði fyrir þá sem eru með
skuldabagga á herðunum og fyr-
ir fiskvinnsluna, sem stendur
undir öllu lífi hér á Vestfjörðum.
Það versta sem henni er gert er
að magna upp verðbólgu,“ sagði
Pétur Sigurðsson, forseti Al-
þýðusambands Vestfjarða í
samtali við Morgunblaðið eftir
að samningar höfðu verið undir-
ritaðir í gær.
Hann sagði að miðað við þær
spár sem samningasaðilar hefðu
látið gera ætti að vera hægt að ná
verðbólgunni niðurí 14-15% áþessu
ári, miðað við að niðurstaða samn-
inga annarra yrði svipuð. Honum
reiknaðist til að tækist að minnka
verðbólguna um helming myndi það
spara manni sem skuldaði eina
milljón króna 160 þúsund krónur á
ári. Kaupmáttur síðasta árs myndi
haldast hér um bil, en þegar ytri
aðstæður væru erfiðar yrði að taka
tillit til þess við gerð kjarasamn-
inga.
„Auðvitað er forsendan fyrir
svona samningi að ríkisvaldið og
þeir sem fjármálunum ráða stilli
eyðslunni í hóf, minnki þensluna í
þjóðfélaginu, sýni aðhald í gjald-
eyriseyðslu og miði við þann gjald-
eyrishalla sem við blasir. Menn
verða einhvem tíma að læra það
að eyða ekki meiru en þeir afla og
það er fyrir stjómvöld að ganga á
undan með góðu fordæmi," sagði
Samningarnir geta ekki
orðið fordæmi fyrir
aðrar launahækkanir
- segir Þorsteinn Pálsson forsætisráðherra
ÞORSTEINN Pálsson forsætis-
ráðherra sagði að enn lægi ekki
fyrir endanlegt mat á því hvað
þessir samningar þýddu. Menn
yrðu að hafa í huga að þetta
væru fiskvinnslusamningar, en
forystumenn launþega og vinnu-
veitenda hefðu rætt um að gera
þyrfti sérstaka samninga fyrir
þá hópa í þjóðfélaginu sem lægst
hafa launin.
„Mér sýnist augljóst að þessir
samningar geta ekki orðið fordæmi
fyrir aðrar launahækkanir af þessu
tagi. Það verður að taka mið af því
að þama er um að ræða sérstakar
leiðréttingar fyrir fískvinnslufólk,"
sagði Þorsteinn.
„Ríkisstjómin hefur fylgst með
þessum samningum og ég átti í
síðustu viku óformlegar viðræður
við forystumenn beggja samnings-
aðila. Ríkisvaldið hefur ekki skuld-
bundið sig í tengslum við þennan
samning. Við höfum hinsvegar rætt
saman um stöðu efnahags- og
kjaramála."
Þorsteinh sagði að í samningnum
fælist viðleitni til að gera kjara-
samninga að þætti í alhliða aðgerð-
um til að lækka verðbólgu. Helsta
forsenda þess væri að hækkann nar
færu ekki upp allan launastigann.
Það myndi einungis blása í glæður
verðbólgúnnar.
„Við höfum þegar tilkynnt físk-
vinnslunni að við munum greiða
uppsafnaðan söluskatt fyrir síðasta
ár. Einnig höfum við verið til við-
ræðu um að fella niður uppsafnaðan
söluskatt þessa árs. í þeim efnum
hefur ekki verið tekin endanleg
ákvörðun.
Ég hef sagt að það kæmi til álita
að ef kjarasamningar í heild sam-
rýmdust verðbólgumarkmiðum
ríkisstjómarinnar kæmi til greina
að hækka skattleysismörk. Á þessu
stigi er þó ekkert hægt að segja til
um hvort aðstæður gefí tilefni til
slíkra aðgerða," sagði Þorsteinn
Pálsson að lokum.
Pétur.
Auk almennra atriða um grunn-
kaupshækkun, áfangahækkanir,
starfsaldurhækkanir, námskeiðsá-
lög og lengingu á orlofi felur
samningurinn í sér að tekið er upp
hlutaskiptakerfí í stað einstaklings-
bónus. „Þar erum við að reyna
byltingarkennda leið til launauka,
en hann byggir á framlegð og eigin
aflafé fólksins sem vinnur í frysti-
húsunum. Þar erum við loksins
búnir að ná algjörum launajöfnuði
í hverri vinnslurás og við teljum að
það komi bæði fólkinu til góða og
fískvinnslunni," sagði Pétur.
„Með þjóðarheill og þjóðarheild-
ina í huga vona ég að menn fari í
kjölfar okkar og semji á svipuðum
nótum. Auðvitað eru það ekkert
nema frómar óskir, því samnings-
réttturinn er hjá hveiju verkalýðs-
félagi fyrir sig, en miðað við þá
sjálfvirkni sem er á milli verðbólgu
og þeirra skulda sem menn hafa
ef til vill stofnað til, er það höfuð-
nauðsyn að ná niður verðbólgunni.
Með tilliti til framleiðslugreinanna
er það lífsspursmál og þar eigum
við virkilega samleið með vinnuveit-
endum hér f fískiðnaði, því án
fískiðnaðarins væri ekkert líf hér á
Vestfjörðum.
Við erum ánægðir með að hafa
lokið þessum áfanga, þó svo við
hefðum auðvitað viljað ná meiru
fram. Hins vegar, miðað við þau
skilyrði sem þessi samningur er
gerður við, held ég að menn geti
verið sæmilega sáttir. Það fer þó
náttúrlega alveg eftir framvin-
dunni, hvað þetta endist okkur. Það
er að sjálfsögðu ekki aðalatríðið að
gera samninga sem fela í sér mikl-
ar hækkanir og háar launatölur,
heldur að geta tryggt kaupmátt
þess samnings sem við gerum.
Þetta hefur alltaf verið vandamál,
sérstaklega láglaunafólks, vegna
þess að aðrir betur launaðir hópar
hafa oftast nær skriðið upp eftir
bakinu á því, halað til sín miklu
meira og síðan hefur því verið áví-
sað út í þjóðfélagið með afleiðingum
sem flestir þeklqa," sagði Pétur
Sigurðsson.
fiskvinnslufólk hafi að fullu deilt
þeirri almennu launaþróun, sem
orðið hefur i landinu á síðasta
ári,“ sagði Þórarinn V. Þórarins-
son, framkvæmdastjóri Vinnu-
veitendasambands Islands-
„Með auknum starfsaldurshækk-
unum og frekari viðurkenningum
fyrir námsskeið, sem samningsaðil-
ar meta til nálega 2,5% launahækk-
unar er komið til móts við þessi
sjónarmið, meðan almenn launa-
hækkun nú er um 1.500 krónur eða
sem svarar til 5%. Á hinn bóginn
er það ljóst að þessar almennu
launahækkanir, sem eru um 10%
frá upphafi til loka ársins, eru hærri
en ég hefði talið æskilegt og skapa
vissulega vanda, sérdeilis þó hiá
útflutningsgreinunum. Það er þó
ljóst af yfírlýsingum stjórnvalda
undanfama daga að til einhverrar
endurskoðunar mun koma á rekstr-
argrundvelli útflutningsgreinanna
og þá sérstaklega frystingarinnar.
Um áhrif þessa kjarasamnings á
viðræður annars staðar, sagði Þór-
arinn: „Ég met það svo að þessi
samningsgerð hljóti með einum eða
öðrum hætti að hafa áhrif á það
sem á eftir kemur. Hvort farið verð-
ur alveg í sömu fótsporin er erfítt
að segja, en hins vegar hlýtur sú
skylda að hvíla á öðrum samnings-
aðilum á almennum vinnumarkaði
að klára sín mál og það því fyrr
því betra. Því á ég von á að næstu
daga hefjum við viðræður við
Verkamannasambandið og önnur
landssambönd ASÍ, sem taki mið
af þeim markmiðum sem nú liggja
fyrir um verðlagsþróun og aðra
þætti."
Líst frekar
illa á þetta
„Mér líst frekar illa á þetta
við fyrstu sýn, en ég hef ekki
haft tækifæri til þess að kynna
mér samninginn nægilega vel.
Ég held það þýði ekki að bjóða
fólki þetta almennt," sagði Guð-
mundur J. Guðmundsson,
formaður V erkamannasambands
íslands.
Guðmundur var staddur á Egils-
stöðum þar sem vera átti fundur
með stjómum verkalýðsfélaga á
Austurlandi í gærkveldi. Hann
sagði að þar myndi þessi samningur
vera ræddur og hann myndi heyra
hvemig öðmm litist á. Við fyrstu
sýn væm ákvæðin um „grænu
strikin" það eina sem honum litist
vel á.
Jákvætt ef kaupmátt-
ur launa fiskvinnslu-
fólks er tryggður
- segirKarl
Steinar Guðnason
Samningnrinn byggir á
að verðbólgan náist niður
- segir Jón Páll Halldórsson, formað-
ur Vinnuveitendafélags Vestfjarða
KARL Steinar Guðnason alþing-
ismaður sagði að ef með samn-
ingp þessum væri tryggður
aukinn kaupmáttur launa fisk-
verkafólks og að sá kaupmættur
héldist, teldi hann samninginn
vera jákvæðan
„Samningurinn miðast greinilega
við að verðbólga verði lág og vilji
virðist vera fyrir hendi hjá báðum
aðilum að það geti gengið eftir,"
sagði hann.
„Ég efast ekki um að forystu-
menn verkafólks á Vestfjörðum
hafa gert góða hluti, enda hafa
þeir burði til þess.
Það kemur í ljós þegar menn em
búnir að sjá samninginn, hvort hann
getur orðið fyrirmynd annarra
samninga.“
„Samningurinn byggir á þeim
forsendum að verðbólgan náist
niður í 15% á þessu ári, þannig
að bæði við og viðsemjendur
okkar eigum allt undir þvi að það
takist að koma böndum á verð-
bólguna og við verðum að vera
vongóðir um að það takist," sagði
Jón Páll Halldórsson, formaður
Vinnuveitendafélags Vestfjarða.
Hann sagði að samningurinn
byggði á því að aðrar stéttir semdu
á svipuðum gmndvelli, þannig að
komandi kjarasamningar hefðu
ekki í för með sér launaskrið. „Ég
held að ég geti sagt það fyrir hönd
vinnuveitenda, að við séum mjög
ánægðir yfír að það skuli hafa tek-
ist að koma á skynsamlegum
kjarasamningi til heils árs, þrátt
fyrir þrönga stöðu atvinnugreinar-
innar. Við höfum náttúrlega þær
væntingar að ríkisvaldið skapi þau
starfsskilyrði í Iandinu að fískiðnað-
urinn geti greitt sínu starfsfólki
hliðstæð laun og aðrar stéttir fá
greidd," sagði Jón Páll.
Aðspurður um hlutaskiptakerfið,
sagði Jón Páll: „Kerfíð byggir á því
að það gangi allir frá með jafnan
hlut og árangurinn er kominn und-
ir samstöðu og samstarfsvilja
starfsfólksins. Ef vel tekst til sýnist
okkur vera hægt að ná fram ákveð-
inni framleiðniuaukningu og tekju-
auka, en ég legg áherslu á að það
er algjörlega háð því að það takist
mjög náið samstarf meðal allra sem
að framleiðslunni vinna, alveg eins
og hjá góðri skipshöfn. Ef vel tekst
til, emm við að vona að þetta geti
orðið báðum aðilum til hagsbóta og
því er ekki að leyna að við bindum
við kerfíð ákveðnar vonir.“