Morgunblaðið - 13.06.1992, Blaðsíða 36

36,
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1992
---,.y---— --— *r., ;1" ■/—r .■
Gunnlaugur Gunn-
laugsson — Minning
Fæddur 13. október 1906
Dáinn 7. júní 1992
Mig langar að minnast afa míns
í fáum orðum. Afí, sem oftast var
kallaður Laugi Scheving eða Laugi
bílstjóri, fæddist í Vestmannaeyjum
árið 1906. Afi ólst upp með móður
sinni í Eyjum öll sín bernskuár.
Hann var í sveit á sumrin hjá skyld-
fólki í Mýrdalnum, en gekk í bama-
skóla á vetrum. Afi fór snemma að
vinna og stundaði þá sjó og var t.d.
á sfldveiðum fyrir norðan land á
sumrin.
Um leið og aldur leyfði fór afi
að læra á bíl og tók bílpróf í Reykja-
vík, eins og þá var nauðsynlegt.
Hann eignaðist sinn fyrsta vörabíl
1928 og fór þá að stunda akstur á
Bifreiðastöð Vestmannaeyja, sem
þá var nýtekin til starfa. Afi ók
síðan eigin vörabíl á bflastöðinni
alveg fram að gosi í Eyjum 1973.
Þá varð hann að flytjast til lands
eins og aðrir Eyjamenn. Bíllinn
hans þótti heldur lítill sem vörabill
hér á fastalandinu, en þó ók hann
nokkuð á Selfoss fram til 1976 að
hann hætti alveg vörabflaakstri.
Afi kynntist ömmu, Sigríði Ket-
ilsdóttur, árið 1939 og hafa þau
búið saman síðan. Þau eignuðust
sex böm og komust fímm þeirra
upp, en það elsta dó í fæðingu.
Böm þeirra era: Erling, kvæntur
Guðrúnu Gunnarsdóttur, búa á Sel-
fossi; Katrín Erla, gift Olafi íshólm
Jónssyni, búa á Selfossi; Áskell,
kvæntur Sesselju Sólveigu Óskars-
dóttur, búa á Selfossi; Eygló Sigur-
laug, gift Sigurði Guðmundssyni,
búa í Eyði-Sandvík; og Ásta, gift
Bimi Guðjónssyni, búa í Hvera-
gerði. Barnabörn afa era orðin 15
talsins og barnabamabömin tvö,
svo_ ættin stækkar óðum.
Ég kynntist afa 1973, þegar
hann og amma fluttust á Selfoss
vegna eldgossins í Eyjum. Þá var
ég bara smástelpa. Ég man ekki
eftir afa öðruvísi en með veralega
skerta heym, sem versnaði með
áranum. Undir það síðasta var
heyrnin nánast engin orðin. Það
háði honum mjög mikið og gat hann
lítið sem ekkert tekið þátt í samræð-
um. Af þeim sökum náði ég ekki
að kynnast honum eins og ég hefði
viljað.
Ég minnist ferðar sem ég fór
með afa og ömmu ásamt foreldram
mínum til Vestmannaeyja vorið
1983. Við fóram með Heijólfí og
vorum varla komin út fyrir hafnar-
garðinn í Þorlákshöfn þegar sumir
vora famir að æla. Þá sagði hann
eitthvað á þess leið: „Ég skil ekki
í fólki að vera að æla, skipið hreyf-
ist varla.“ Afí naut sín í þessari
ferð, fannst gaman að fara niður á
bryggju og hitta alla karlana og
spjalla. Þetta var í eina skiptið sem
hann fór til Eyja eftir að hann flutti
á Selfoss, en hugurinn var á göml-
um slóðum. Það var alltaf fylgst
með hvernig veður var á Stórhöfða,
einnig hafði afi gaman af að fara
til Þorlákshafnar og sjá hveijir
komu og fóra með Heijólfi.
Afi var þannig maður að hann
vildi aldrei skulda neinum neitt og
Minning:
Dolores Bague
S. Krisijánsson
Hinn 12. maí sl. andaðist í Tossa
de Mar á Costa Brava á Spáni Dolor-
es Bague, eiginkona Magnúsar
Kristjánssonar listmálara og hót-
elhaldara í Tossa, 56 ára að aldri.
Margir íslendingar hafa kynnst
þessum ágætu hjónum og dvalið hjá
þeim á Hostal Heklu. Þó að Magnús
hafí dvalið mestan sinn aldur erlend-
is á hann hér marga vini og stóran
frændgarð. Magnús er sonur hjón-
anna Klöra Helgadóttur og Kristjáns
Magnússonar listmálara frá ísafírði
sem bæði era látin.
í byijun árs 1958 var ég sam-
ferða Magnúsi Kristjánssyni til
Hamborgar með Gullfossi. Þýska-
land var samt aðeins áfangi á lengri
leið, því ferðinni var heitið til Spán-
ar. Magnús var þá þegar mikill
heimsmaður, búinn að vera við list-
nám og störf í Bandríkjunum áram
saman. Ekki veit ég hvað Magnús
hugðist dvelja lengi á Spáni, en ör-
ugglega hvarflaði að hvorugum okk-
ar að dvöl hans yrði jafnlöng og nú
er komið á daginn. Tilgangurinn
með ferðinni var að helga sig málar-
alistinni sem hann hafði numið, öðl-
ast víðari sjóndeildarhring með því
að kynnast Evrópu eftir dvölina í
Bandríkjunum.
Þetta ferðalag var mér mikið
ævintýri, ekki síst vegna samferða-
mannsins, sem hvarvetna bar sig
eins og heimsmanni sæmdi og lét
ekki hlut sinn fyrir neinum. Ekki
spillti fyrir að eftir að sjóferðinni
lauk var farkosturinn amerískur eð-
alvagn sem Magnús hafði eignast
vestra. Eftir ferðalag um Spán og
dvöl í Barcelona lá leiðin til Tossa
de Mar á hinni undurfögra, vog-
skomu Bravaströnd Katalóníu.
Þama ætlaði Magnús að mála þenn-
an vetur. Þegar hér var komið hafði
John Sigurðsson slegist í hópinn.
Hann hafði þá þegar dvalið langdvöl-
um í Barcelona og var öllum hnútum
kunnugur. Amerískir glæsivagnar
voru á þessum áram ekki algengir
í smábæjum á Spáni og mér er minn-
isstætt þegar Magnús lagði bíl sínum
við aðalgötuna í Tossa. Þar var
greinilega heldrimaður á ferð. Við
John voram ekki lengi í Tossa í þetta
sinn en Magnús hefur dvalið þar
síðan.
Dolores Bague var ung og fögur
seiíorita í Tossa þegar Magnús kom
þangað. Þau felldu hugi saman við
fyrstu kynni og voru gefín saman
að spænskum hætti um haustið
1958. í Tossa hafa þau unnið sitt
ævistarf saman við rekstur Hostals
Heklu, sem svo er nefnt til að minna
á ættland Magnúsar. Þama hafa
margir íslendingar dvalið í góðu yfír-
læti. Málaralistina hefur Magnús
haft sem aukabúgrein, sinnt henni
eftir mætti þegar færi gafst frá
önnum hótelrekstursins.
Magnús og Dolores hafa verið
mér góðir vinir allt frá þeim fyrstu
kynnum sem að framan greinir og
ég var svaramaður Magnúsar við
brúðkaup þeirra. Böm þeirra eru
þijú, Francesca, Kristján og Pedro
og bamaböm þeirra eru Leifur Krist-
jánsson og Juan Femandes. Ég og
sf‘úíi% -alltaf til að
A aMnnu
lagði ekki styggðaryrði til nokkurs
manns. Þá sjaldan hann gerði at-
hugasemdir um menn eða málefni
var það sett svo skemmtilega og
óvænt fram að maður skellir uppúr
við það eitt að hugsa um það. Afí
var ótrúlega orðheppinn. Ég minn-
ist þess t.d. að eitt sinn er ég var
með honum mættum við konu sem
var vel í holdum. Þá sagði afí eins
og við sjálfan sig: „Það er aldeilis
vöxtur á henni þessari.“
Síðustu mánuðina hefur afí verið
heilsuveill og verið á Sjúkrahúsi
Suðurlands og öldranardeildinni á
Ljósheimum. Afa leiddist þama
mjög því hann vildi helst heima
vera. Hann hefur því orðið hvíldinni
feginn og þrautum öllum er lokið.
Ég votta ömmu mína dýpstu
samúð á þessari erfíðu stundu og
vona að hún eigi eftir að njóta
ánægjulegra ára þrátt fyrir mikinn
missi.
Sigríður Erlingsdóttir.
Sigurbjörg kona mín voram fyrstu
gestimir á Hostal Heklu þegar opn-
að var vorið 1961, og oft hef ég
dvalið þar síðan. Sveinn sonur minn
dvaldi hjá þeim í þijá vetur þegar
hann var við nám í Gerona, og átti
griðastað hjá. þeim hjónum árum
saman. Við feðgar sendum Magnúsi
í Tossa þakklæti og samúðarkveðjur
við hans mikla missi. Blessuð sé
minning Dolores Bague de Kristjáns-
son.
Eyþór Þorláksson.
María Hannesdóttir
Níutíu ár era ekki langur tími í
eilífðinni. En allt er afstætt; manns-
ævi sem telur níu tugi er löng ævi.
Þegar María Hannesdóttir var
tveggja ára barn í Stykkishólmi var
Hannes Hafstein að taka við emb-
ætti íslandsráðherra suðrí Reykja-
vík; þegar hún kom í fyrsta sinn
til höfuðstaðarins til að gerast
vinnukona var fyrri heimsstyijöld-
inni um það bil að ljúka; þegar hún
fluttist í Meðalholtið stóð seinna
heimsstríðið sem hæst, þá var hún
á miðjum aldri.
Þær breytingar sem María Hann-
esdóttir og kynslóð hennar hefur
lifað era að líkindum stórfenglegri
en nokkur kynslóð önnur hefur séð
í þessu landi. Heilt samfélag rótgró-
ins sveitalífs og aldagamalla at-
vinnuhátta hefur hranið til granna
og nýtt risið af rústum þess, alda-
löng tengsl við Danakonung losnað
og slitnað og áður en nokkur vissi
vora amerískir sápuóperar komnar
inní hvers manns stofu. Gat unga
sveitastúlku í litlu þorpi á Snæfells-
nesi við upphaf aldarinnar órað fyr-
ir annarri eins byltingu?
Af umræddum níutíu árum áttum
við þess kost að fylgja Maríu þau
íjögur síðustu í ævi hennar. Sumar-
ið 1988 fluttum við á hæðina fyrir
ofan hana í Meðalholti 9. Það er
varla auðvelt fyrir 86 ára gamla
konu að þurfa að semja sig að venj-
um nýrra nágranna með lítil börn
eftir að hafa deilt forstofu með
systur sinni í næstum hálfa öld.
Ekki er að orðlengja að þessi aldna
heiðurskona lét okkur sannarlega
fínna að við væram velkomin í hús-
ið. Og eins umhugað og henni var
um að allt skyldi vera rétt, eins og
hún sagði stundum, leiddi hún okk-
ur af nákvæmni í allan sannleika
um venjur og verkaskiptingu í hús-
inu, lykla og læsingar, þvottavikur,
tröppumokstur. Skilaði sjálf sínum
hlut með sóma svo ekki sé meira
sagt: 88 ára gömul stóð hún með
skóflu í hönd út á stétt og mokaði
snjó, allt skyldi vera rétt.
Okkur hjónaleysunum auðnaðist
að drekka allmarga kaffíbolla við
litla eldhúsborðið hennar Maríu
meðan hennar naut við. Hún hafði
fyrir venju að hella uppá skömmu
fyrir hádegi og eftir það var opið
hús fyrir kaffígesti, mjólkin í boll-
ana fyrst, síðan kaffíð, safi og kex
fyrir bömin, allt var rétt. Umræðu-
efnið var líðandi stund eða viðburð-
ir horfínna daga, líf hennar og störf;
myndin af gömlu Reykjavík varð
með tímanum æ skýrari í huga
okkar, saga hverfísins okkar sögð
af einum frambyggja þess, í senn
þróunarsaga heillar borgar og lífs-
saga gamallar konu. -
Líf Maríu Hannesdóttur saman-
stóð ekki af eintómum sunnudögum
en séð með augum vina sem kynnt-
ust henni undir lok langrar vegferð-
ar var það farsælt líf, líf íslenskrar
alþýðukonu sem lifði í gjörólíkum
samfélögum og tveimur ríkjum
sama lands á einni ævi.
Lítil þriggja ára nafna Maríu
hafði orð á því um daginn að hún
myndi sakna vinkonu sinnar; þær
vora nefnilega vanar að eiga stund
saman og syngja eða horfa á sjón-
varp. Við tökum undir þau orð en
gleðjumst um leið yfir að veikindi
hennar urðu ekki lengri en raun
bar vitni. Það hefði ekki verið í
anda Maríu Hannesdóttur að vera
lengi upp á aðra komin inni á
sjúkrastofnun.
Við þökkum henni hennar hlut í
okkar lífí.
Kjartan, Edda, Ólafur Sverrir
og María Erla, Meðalholti 9.
Jakob Guðlaugs-
son — Kveðjuorð
Fæddur 6. júlí 1917
Dáinn 4. júní 1992
Fallinn er í valinn eftir þungbær
veikindi góður maður, mikið ljúf-
menni, traustur vinur og höfðingi
heim að sækja og var mikil ánægja
að gleðjast með þeim hjónum, Jakob
og Guðveigu á þeirra glæsilega
menningarheimili. Hann mátti ekki
vamm sitt vita í neinu og ekki bregð-
ast skyldum sínum.
Hann bar mikla tryggð til landsins
og var einlægur náttúraunnandi.
Hann lifði heilbrigðu lífi og stundaði
göngur í Skaftafelli að staðaldri,
hann var líka óvenju vel á sig kom-
inn miðað við aldur. Jakob og Guð-
veig eiga fímm börn, vel gefíð mann-
kostafólk.
Fjölskylda hans á nú um sárt að
binda og sorgin er sár. Maðurinn
sem var okkur öllum svo kær og
góður er horfinn, en eins og segir í
Spámanninum: „Þú skalt ekki
hryggjast, þegar þú skilur við vin
þinn, því að það, sem þér þykir
vænst um í fari hans, getur orðið
þér ljósara í fjarveru hans, eins og
fjallgöngumaður sér fjallið best af
sléttunni.“
Ég þakka mínum kæra vini allt
og allt.
G.V. Péturs.
Kveðjuorð
Magnús Einarsson.
Það er alltaf söknuður þegar fólk
hverfur okkur og margar minningar
hrannast upp í hugann. Þegar Magn-
ús Einarsson er farinn riijast upp
margar skemmtilegar stundir þegar
hann bjó á Kotmúla ásamt komu
sinni, Ragnheiði, og bömum þeirra
§órum. Það var í þá daga lítið mál
að skreppa austur í Fljótshlíð með
mjólkurbfl kl. 7 að morgni með 2-3
börn og dvelja þar í góðu yfírlæti í
nokkra daga. Þar var alltaf tekið
jafn vel á móti okkur. Ragnheiður
og Magnús stóðu á hlaðinu með
opinn faðminn og buðu okkur vel-
komin. Árin líða óbærilega fljótt,
allir voru glaðir á Kotmúla í þá daga.
Þau hjón fluttu síðar á Hvolsvöll og
reistu sér heimili í Litlagerði 1 með
böm sín í nálægð. Magnús vann um
tíma á Hvoisvelli. Fyrir um 10 árum
veiktist hann og.var erfitt hjá honum
að yfirstíga þau veikindi. En með
þrautseigju og glaðværð konu hans
Ragnheiðar, sem var hans stoð og
stytta ásamt bömum þeirra, var
reynt að gera allt sem hægt var til
að stytta honum stundir, til dæmis
með ferðalögum, því Magnús var
mikill aðdáandi landsins okkar og
hafði mikla ánægju af að skoða það.
Við hjónin sendum fjölskyldu
Magnúsar innilegar samúðarkveðjur
og biðjum honum guðs blessunar.
Ágústa, Sigurður og þeirra
fjölskyldur.