Morgunblaðið - 13.06.1992, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ ’LÁUGARDáGUR 13. 3ÚNÍ 1992
39
Eggert Kr. Jóhanns-
son - Aldarminning
Nú þegar Listahátíð stendur
sem hæst og hæfíleikaríkir og vel
menntaðir tónlistarmenn, innlend-
ir jafnt sem erlendir, gleðja eyru
Reykvíkinga, er ekki úr vegi að
minnast eins af frumheijum okkar
íslendinga á sviði tónlistarinnar. í
dag, 13. júní, eru hundrað ár liðin
frá fæðingu Eggerts Kristins Jó-
hannessonar tónlistarmanns.
Eggert Kr. Jóhannesson tilheyr-
ir þeim fámenna hópi manna sem
óhætt er að kalla tónlistarsnill-
inga. Hann bjó yfír hæfíleikum
sem óútskýranlegir mega kallast;
að geta látið hljóðfæri sitt óma
fögrum, hlýjum og björtum hljómi
og spilað það sem fyrir hann var
lagt án þess að hafa notið kennslu
eða tónlistarmenntunar sem heitið
gat.
Eggert fæddist í Haga í Eystri-
hreppi í Árnessýslu. Foreldrar
hans voru Jóhannes Eggertsson
vefari og Margrét Jónsdóttir. Þau
hjón voru áhugafólk um tónlist og
afar söngelsk. Bæði voru þau for-
söngvarar í kirkjukórum og Jó-
hannes spilaði vel á harmoniku.
Börn Jóhannesar og Margrétar,
sem voru 9 talsins, vöndust þann-
ig á tónlist í föðurgarði og mörg
þeirra bjuggu yfir tónlistargáfu.
Auk Eggerts má nefna bræður
hans Kjartan Jóhannesson organ-
ista og söngstjóra í Fríkirkjunni í
Reykjavík, Hafnafirði og síðast að
Stóra-Núpi í Gnúpveijahreppi, og
Eirík Jóhannesson organista í
Landakotskirkju og lúðrasveitar-
mann.
Eggert kom til Reykjavíkur um
fermingaraldur til að læra jám-
smíði hjá Þorsteini Tómassyni.
Hann bjó í herbergiskompu fyrir
ofan smiðju Þorsteins og þar hóf-
ust fýrstu kynni hans og trompets:
ins sem fylgdi honum æ síðan. í
minningarorðum um Eggert sem
Theodór Árnason fíðluleikari og
þáverandi tónlistargagnrýnandi
Morgunblaðsins skrifaði, að hon-
um látnum árið 1940, er að finna
þessi orð;
„í lítilli óvistlegri kompu, uppi
á loftinu yfír smiðjunni hans Þor-
steins heitins Tómassonar járn-
smiðs í Lækjargötu, sat umkomu-
lítill sveitapiltur á kassagarmi,
með gylltan lúður í krókloppnum
höndunum. Nótnablöð hafði hann
reist upp við hélaða gluggarúðuna
fyrir framan sig, og kertistýru í
gluggakarminum. Óðru hvoru
rýndi hann í blöðin. En þau voru
óaðgengileg. Skýringarnar á rún-
unum voru á erlendu máli, sem
hann skildi ekki. Skárra var þó
að skömminni að glíma við lúður-
inn, þó að óþjáll væri. Og pilturinn
þandi hann látlaust, leitaði uppi
hvern tón, sem hægt var á hann
að ná, og með dæmalausri þolin-
mæði og þrautseigju tókst honum
að samræma rúnirnar á blöðunum
og tónana í lúðrinum. Þannig byij-
aði pilturinn hvern dag, löngu fyr-
ir fótaferð, og þannig endaði hann
hvern dag.“
Þessi lýsing af Eggerti Kr. Jó-
hannessyni 16 ára gömlum að
glíma við framandlegt hljóðfærið
gefur góða mynd af þolgæði hans
/ / /
GÆÐAFLISARAGOÐUVERÐI
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 67 48 44
Þú svalar lestraiþörf dagsins
ásíóum Moggans!

og einbeitni við sjálfsnámið sem
átti eftir að skila slíkum árangri
að hann varð að þjóðsagnapersónu
meðal tónlistarmanna á íslandi og
vakti aðdáun erlendra tónlistar-
manna sem á hann hlýddu. Árið
1926 kom hingað til lands Fíl-
harmóníuhljómsveit Hamborgar
(Hamburger Philharmonische Orc-
hester) og buðu þeir Eggerti stöðu
fyrsta trompetleikara í hljómsveit-
inni ef hann sæi sér fært að flytj-
ast til Þýskalands. Þetta var mikil
upphefð fyrir óskólagenginn tón-
listarmann og geysilegt tækifæri
fyrir ungan mann, en Eggert sá
sér ekki fært að þekkjast boðið;
hann var þá kvæntur og komin
með ung börn og ekki eins stutt
á milli landa eins og í dag.
Þótt tónlistin ætti hug hans all-
an fór ástundun hennar ætíð fram
í tómstundum. Eggert starfaði við
járnsmíðar allt sitt líf, fyrst í
smiðju meistara síns Þorsteins
Tómassonar og síðar hjá Páli
Magnússyni og var hann talinn
afburða hagur smiður. En tóm-
stundirnar nýtti Eggert vel. Hann
naut einhverrar tilsagnar hjá Osc-
ar Johansen fíðluleikara, sem
dvaldi á íslandi um tveggja ára
skeið 1911-1912, en að mestu
leyti kenndi hann sér sjálfur. Egg-
ert gerðist meðlimur í Lúðrafélag-
inu Hörpu árið 1912 og starfaði
þar í tíu ár eða þar til Lúðrasveit
Reykjavíkur var stofnuð árið
1922. Hann var einn stofnandi
hljómsveitarinnar og lék með
henni þar til hann lést. Af öðrum
hljómsveitum sem Eggert lék með
má nefna Hljómsveit Reykjavíkur,
Hljómsveit Poul Bernburg eldri og
Jazzband Reykjavíkur. Hann deildi
tíma sínum á milli lúðrasveita og
danshljómsveita og auk trompets-
ins lék Eggert á Waldhorn með
miklum ágætum. Nokkru áður en
hann lést, lék Eggert á bæði þessi
hljóðfæri inn á plötu við undirleik
útvarpshljómsveitarinnar. Því mið-
ur mun sú plata vera nú glötuð,
en stjórnandi útvarpshljómsveitar-
innar Þórarinn Guðmundsson tón-
skáld og fiðluleikari lét þau orð
falla um leik Eggerts „að þar hafí
mátt heyra hvernig maður sem
lítið hafði lært gat spilað af með-
fæddum næmleik og semkkvísi".
Þórarinn segir í æviminningum
sínum að Eggert „hafi haft svo
hreinan og fagran tón að einstakt
mátti heita".
Árið 1914 kvæntist Eggert
Halldóru Jónsdóttur úr Dýrafirði
og eignuðust þau fimm börn: Jó-
hannes, Einar, Margréti, Guð-
björgu og Pétur. Tvö þau síðast-
nefndu dóu í blóma lífsins, Guð-
björg af berklum árið 1945, tæp-
lega þrítug, og Pétur af slysförum
1947, tvítugur að aldri. Hin eru
öll á lífí. Börn Eggerts og Hall-
dóru lærðu að meta tónlist á unga
aldri og öll höfðu þau hæfileika á
þessu sviði. Jóhannes Eggertsson
var sellóleikari með Sinfóníuhljóm-
sveit íslands um langt árabil, Ein-
ar Eggertsson fyrrverandi
verslunarstjóri í Reykjavík hefur
sungið með karlakórnum Fóst-
bræðrum í fjölda ára og Margrét
Eggertsdóttir er söngkona og hef-
ur starfað sem Tónlistarfulltrúi
Kirkjugarða Reykjavíkur í mörg
ár. Guðbjörg var ríkum tónlistarg-
áfum gædd; gat leikið á „öll hljóð-
færi“. Pétur var félagi í Lúðra-
sveit Reykjavíkur þegar hann dó
og voru bundnar við hann miklar
vonir sakir hinna óvenjulegu hæfi-
leika hans á tónlistarsviðinu.
Kennari hans var Lanzky-Otto
sem lofaði áhuga hans og hæfi-
leika í hvívetna.
Tónlistargáfa Eggerts Kr. Jó-
hannessonar hefur reynst vera
sterk ættarfylgja og með breyttum
aðstæðum og batnandi kjörum
hafa afkomendur Eggerts fengið
tækifæri til að rækta þá gáfu af
alúð. í þriðja ættlið frá Eggerti
er að fínna framúrskarandi tón-
listarmenn einnig og þá bræður
Eggert og Val, syni Margrétar og
Páls Þorsteinssonar múrarameist-
ara. Eggert Pálsson er menntaður
í Reykjavik og Vínarborg og er
fyrsti slagverksleikari hjá Sinfó-
níuhljómsveit íslands og Valur
Pálsson nam kontrabassaleik í
Reykjavík og við Sibeliusar-aka-
demíuna í Helsinki og spilar nú
með Konunglegu Fílharmoníu-
hljómsveit Stokkhólmsborgar sem
fyrsti bassaleikari. Víst er að í
velgengni barna og barnabarna
Eggerts Kr. Jóhannessonar í tón-
listarnámi og starfí má sjá ávaxt-
aðan þann meðfædda hæfíleika
sem hann sjálfur bjó yfír svo ríku-
lega og færði niðjum sínum í arf.
Soffía A. Birgisdóttir.
Vegna 10 ára afmælis Alno á íslandi hafa Alno verksmiðjurnar ákveðið í
takmarkaðan tíma, að veita 20% afslátt af Alno CHROM,Alno JED,
AlnoTREND, Alno PRO og Alno LUX innréttingum.
Allt glæsilegar innréttingar á frábæru verði.
OPIÐ: Laugardag kl. 10-16, Sunnudag kl. 13-16.
ELDHUS Grensásvegi 8, Símar 814448 og 814414
FALLEGUR FJÖLSKYLDUBÍLL
Fimmta kynslóðin af Civic hefur litið
dagsins ljós. Við fyrstu kynni vekja glæsi-
legar línumar athygli, nánari kynni upplýsa
um tæknilega kosti og yfirburðahönnun.
Hönnuðir Civic hafa haft það í huga að
^ bílum er fyrst og fremst ætlað að þjóna
x fólki. Fallegt útlit, góðar innréttingar,
| þægileg sæti, stórt farangursrými, gott rými
jj; fyrir börnin, kraftmikil og sparneytin vél
eru nokkrir af kostum Civic.
Innréttingar Civic eru mun betri en
gengur og gerist í bílum í þessum
stærðarflokki. Ahersla hefur verið lögð á
þægileg sæti og gott skipulag á mælum og
stýrisbúnaði. Nútíma þægindi, afl- og
veltistýri, rafdrifnar rúður og speglar eru
staðalbúnaður í Civic.
Til sýnis núna að Vatnagörðum 24,
mánudaga til föstudaga kl. 9:00 - 18:00 og
laugardaga kl. 11:00 - 15:00.
Nánari upplýsingar f síma 68 99 00
Verð frá: 1.184.000,- stgr.
Greiðslukjör við allra hæfi.

&WI'