Morgunblaðið - 16.06.1992, Blaðsíða 45

M-
45
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ 1992
Mýs og
menn
- um ginseng
Frá Kristínu Ingólfsdóttur:
Örn Svavarsson, innflytjandi
„Gericornplex" og „Ginsana G-115“
skrifar í Morgunblaðið 7. júní og
gerir athugasemdir við viðtal sem
Morgunblaðið átti við mig og birtist
21. maí. í viðtalinu er fjallað al-
mennt um ginseng og það helsta
sem vísindamenn telja sig vita um
verkanir þess, aukaverkanir og víxl-
verkanir við lyf.
Örn telur mig fara með rangt
mál þegar ég segi að rannsóknir á
ginseng hafl ekki leitt til afdráttar-
lausrar niðurstöðu um verkanir þess
á mannslíkamann. Máli sínu til
stuðnings nefnir Örn m.a. rannsókn
sem hann segir að hafi sýnt að mýs
sem fengu ginseng í fæðu hafi get-
að synt lengur en viðmiðunarhópur
sem ekki fékk ginseng. Þótt mýs
séu notaðar sem tilraunadýr við
frumrannsóknir til vísbendingar um
verkanir/aukaverkanir efna á
mannslíkamann, er af augljósum
ástæðum talið hæpið að heimfæra
niðurstöður úr músátilraunum á
menn án frekari athugana. Ekki
veit ég hvort Erni er þetta kunnugt
eða hvort honum þætti jafn eðlilegt
að líkja mönnum við mýs ef ég
benti honum á „heilsuvöru" sem
hann selur í verslunum sínum og
veldur krabbameini í músum.
Annað dæmi nefnir Örn af
sænskri rannsókn sem gaf til kynna
að menn sem neyttu „Gericomplex"
þyldu betur álag vegna hjólreiða
en viðmiðunarhópur.
„Gericomplex“ er vara sem inni-
heldur fjölda vítamína, málm- og
steinefna auk ginsengs. Vísinda-
mennirnir sem gerðu þessa rann-
sókn segja sjálfir1 að ekki sé hægt
að fullyrða að jákvæðu áhrifin sem
þeir töldu koma fram megi rekja
til ginsengs. Þessu til viðbótar má
nefna að aðrir vísindamenn hafa
deilt á framkvæmd þessarar rann-
sóknar2. Niðurstöðumar eru því
ekki afdráttarlausar.
IDAGSINS ONN
Hagsmunaaðilar „Gericomplex"
og „Ginsana G 115“ erlendis vitna
oft í rannsókn á íþróttamönnum
sem þótti benda til aukins þols
hlaupara eftir ginsengtöku3. Þeir
láta þess jafnan ógetið að tveimur
árum eftir að rannsóknin var gerð
kom í Ijós að alvarlegir annmarkar
höfðu verið á rannsókninni. Við
endurskoðun kom í ljós4 að þeir sem
ekki tóku ginseng höfðu sýnt betri
árangur en hinir sem tóku ginseng.
Einnig kom í ljós að styrkur ensíms-
ins kreatín kínasa í blóði þeirra sem
tóku ginseng var meira en tvisvar
sinnum hærri en í viðmiðunarhópn-
um. Þetta ensím losnar við niður-
brot á vöðvum, og því hafa vaknað
spurningar um það hvort ginseng
geti haft óæskileg áhrif á vöðva-
starf þeirra sem stunda mikla lík-
amsþjálfun.
Ég fæ ekki betur séð en dæmi
þau sem Öm Svavarsson tiltekur
staðfesti það sem ég sagði í um-
ræddu viðtali, að afdráttarlausar
niðurstöður um verkanir ginsengs
hafa ekki fengist. Á vísindalegum
grundvelli er í dag hvorki hægt að
mæla með ginseng né afskrifa það.
Fólki er í sjálfsvald sett hvort það
tekur ginseng. Hins vegar er rétt
að ítreka, að ýmis svokölluð „heilsu-
bótarefni" geta haft aukaverkanir
í för með sér. Eins og fram kom í
fyrmefndu viðtali em ákveðnir hóp-
ar fólks (þungaðar konur, þeir sem
þjást af sykursýki, háþrýstingi,
svefnleysi o.fl.) sem ættu að fara
varlega í neyslu ginsengs.
Sannað mál
Frá Þorsteini Guðjónssyni:
„Ágiskanir eða staðreyndir?“
spyr Þorsteinn Óskarsson eðlis-
fræðingur (í „Bréfum til blaðsins“,
Morgunblaðið 10. maí ’92) í tilefni
af frétt um fornan steingerving,
sem fundist hafði í jarðlögum. „Ef
til vill getur sérfróður maður frætt
mig um hve mikið er búið að sanna
varðandi þróun lífsins," segir Þ.Ó.
og vona ég að þau orð þurfi ekki
að taka þannig, að hann telji lítið
vera sannað í því efni. Ég er ekki
sérfróður um þau efni, alls alls ekki,
og þó ... hvað er í koti karls? Vegna
þeirra, sem rengja kenningu Lam-
arcks og Darwins um framþróunina
— en þeir eru vissulega til enn —
skal þetta sagt:
Kenningin um framþróun teg-
undanna er söguleg, varðar sögu
lífsins og uppruna þess, og verður
því aldrei metin á mælikvarða hinn-
ar endurtakanlegu tilraunar, því
síður (eða eingöngu aukalega)
stærðfræðilegrar sönnunar, en hún
tengist sögu jarðarinnar (jarðfræði)
og sögu stjörnugeimsins annars
vegar, en sögu mannkynsins hins
vegar. í báða þessa „enda“ eru
sannanirnar, hin sögulegu rök,
óyggjandi. Það er óhugsandi, að
þróunarkenningunni verði hrundið,
meðan nokkur skynsemi og mennt-
un helst við á þessari jörð. Jafnvel
þótt undirstöðusinnar (fundamen-
talistar) kæmu sér upp hundrað
háskólum vestra, þar sem bannað
væri að segja frá þróuninni, yrðu
alltaf einhver ráð til að benda á
mótsagnir þeirra, sem þar standa
að.
Eðli lífsins er geislun frá stjörn-
unum. „Lífið er neisti frá efni
stjarnanna," sagði vitringurinn
Herakleitos fyrir 2500 árum. En
Pýþagóras, - sem uppi var um líkt
leyti orðaði þetta öðruvísi. „Sálir
manna og dýra eru komnar frá
stjörnunum,“ sagði hann. Og í
kristilegum latínusálmi sem heyrð-
ist sunginn „í lofti“ á hlaðinu á
Skálholti árið 1133 var þetta:
Svo endurgafst sálin hinum heiðu
himinstjömum.
Lambert biskup taldi, að menn
færu eftir dauðann til annarra
stjarna. Orðalag og skáldlist hins
ágæta biskups sagði jafnvel meira
en hann gat á þeim tíma hafa gert
sér fulla grein fyrir.
Er ég kominn of langt frá spum-
ingunni um þróunarkenninguna?
Ekki fínnst mér það. Þráðurinn er
óslitinn, varðandi sögu og eðli lífs-
ins. Ég vona að þetta skýri málin
fyrir þeim, sem horfa opnum hugar-
augum fram á veginn.
ÞORSTEINN GUÐJÓNSSON
Rauðalæk 14, Reykjavík
Hvítagrills-
armband
tapaðist
fyrra
p
1
Hvítagullsarmband tapaðist
í lok apríl í fyrra. Armbandið
er erfðagripur, sett hvítum og
rauðum steinum og hefur mikið
tilfinningagildi fyrir eigandann.
Finnandinn er vinsamlega beð-
inn að hafa samband í síma
24398 og er góðum fundarlaun-
um heitið.
1. P.Tesch o.fl. Lakartidningen 84, 4326
(1987.
2. B.Ekblom. Lakartidningen 85, 311 (1988).
3. M.Le Faou. Sport Med., Spec. Issue 41,
34 (1985).
4. B. Ekblom. Lakartidningen 85, 1409
(1988).
5. N.H.Choulis. Side Effects of Drugs Annual
13 (Dukes og Beeley, ritstj.), 1989.
KRISTÍN INGÓLFSDÓTTIR,
dósent í lyfjafræði við
Háskóla íslands.
Pennavinir
Fjórtán ára japönsk stúlka með
áhuga á bréfaskriftum, söng, íþrótt-
um og tónlist:
Misugi Yoshida,
4-2-13-106 Nagayoshi-naga-
haranishi,
Hirano-ku,
Osaka,
547 Japan.
LEIÐRÉTTINGAR
Um nuddara
Vegna fréttar í Morgunbiaðinu um
brautskráningu nemenda frá Nudd-
skóla Hrafns Geirdals, hefur skólinn
beðið um að tekið sé fram eftirfar-
andi:
„Þeir, sem hafa lokið prófi í öllum
tilskyldum fögum teljast vera svein-
ar og hafa rétt til verknáms. Verk-
námið er 1.800 klukkusdundir eða
jafngildi eins árs á almennum
vinnumarkaði. Verknámið fer fram
innan skólans, í sundlaugum,
íþróttahúsum og heilsuræktum og
hjá meisturum á nuddstofum. Þeir,
sem ljúka verknámsári fá viður-
kenningu (diploma) sem vottar að
þeir teljast vera nuddfræðingar.
Þeir hafa með því rétt til sjálf-
stæðra starfa."
I. -------
Brekkubæjar-
skóli
í Morgunblaðinu á föstudag, í frétt
á bls. 4, er skýrt frá því að opnuð
hefur verið sýning á verkum nem-
enda'Brekkuskóla á Akranesi, sem
nemendumir hafa gert í tilefni 50
ára afmælis kaupstaðarins. Farið
var rangt með heiti skólans, sem
er Brekkubæjarskóli. Leiðréttist
þetta hér með.
VínnÍFXJstóSur
laugardaglnn
1.
puis-
4al5«
3.
4al5
FJÖUJI
VINNINGSHAFA
207
8.069
UPPHÆÐÁHVERN
VINNINGSHAFA
12.757.027
158.700
9.257
554
Heildarvinningsupphæð þessaviku:
20.254.352 kr.
upplýsingar:SImsvari91 -681511 lukkulína991002
BRÆÐURNIR
DIORMSSQNHF
BOSCH
VERKSTÆÐI
Lágmúla 9 sími 3 88 20
• Vélastillingar
• Smurþjónusta
• Rafvlðgerðir
• Ljósastillingar
• Díselverkstæði
k.
A
GARÐASTAL
Þykkara og endingarbetra
= HÉÐINN =
STÓRÁSI 6, GARÐABÆ, SÍMI 652000
KREM KREMANNAFRÁ
JEAN D'AVÉZE
Jouvence kremið, best
Jean d’Aveze, er orAið
30 ára gamalt og sýnir
alis engín
aldurseinkenni.
• Mjög virk formúla inniheldur jurtaefnið Perretol, sem stuðlar að
jafnvægi, eykur endurnýjun frumanna og dregur úr ellimörkum ásamt
öðrum húðgöllum og lýtum eins og örum. Krem sem konurvilja í dag.
• Notist sem næturkrem og/eða dagkrem ef húðin er mjög þurr,
hefur græðandi og róandi áhrif.
• Jouvence kremið hentar öllum húðtegundum og öllum aldurshóp-
um. Óumdeilanlegur sigurvegari, sem mun áfram láta til sín taka.
Jouvence línan er einföld og Innlheldur allt sem þú þarft
fyrlr virka húömeðferð. Fyrir utan Jouvence kremið er boð-
ið upp á: Mjög milda hrelnslmjólk, andlitsvatn með og án
alkóhóls,
þunnfljótandi rakakrem, verndandl dagkrem og sórkrem
eins og hálskrem og andlltsmaska.
Útsölustaðir:
Reykjavíkog nágrenni:
Andorra, Ársól, Bylgjan, Evita, Snyrtistofan Jóna, Mikligarður v/Holtaveg, Sigurbog-
Inn, Snyrtivöruverslunin Glœsibœ, Top Class.
Landsbyggðin:
Apótek Ólafsvíkur, Bjarg, Akranesi, Grindavíkurapótek, Lyfsalan Vopnafirði, Stykkis-
hólmsapótek, Smart, Keflavfk, Vörusalan, Akureyri.