Morgunblaðið - 27.05.2000, Blaðsíða 71

v> . W...
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 27. MAÍ 2000 71
BRÉF TIL BLAÐSINS

I
I
Bréf til forseta
Alþingis
Frá Guðbirni Jónssyni:
AÐ UNDANFÖRNU, í kjölfar
Hæstaréttardóma sem kenndir eru
við Valdimarsmál og Vatneyrarmál,
hef ég verið að skoða réttarstöðu
okkar, þegna þjóðfélagsins, eigenda
hinnar sameiginlegu auðlindar. Mér
er ljóst, eins og öðrum sem fylgjast
með, að verulegir fjármunir eru
færðir í hendur einstaklinga og fyrir-
tækja fyrir nýtingu þessarar auð-
lindar, án þess að lagaheimildir séu
fyrir því.
Eg veit að það þarf ekki að vekja
athygli yðar á að fenýting á eignum
þjóðarinnar til eiginhagsmuna fyrir
einstaklinga eða fyrirtæki, er með
öllu óheimil nema að fengnu sam-
þykki Alþingis. Þó Alþingi hafi sam-
þykkt framsal veiðiheimilda frá út-
hlutunaraðila til þriðja aðila, hef ég
hvergi séð í lögum heimildir til að út-
hlutunaraðilar taki gjald fyrir, um-
fram það gjald sem ríkissjóður verð-
leggur veiðiheimildimar til þeirra.
Hæstiréttur hefur vakið athygli á að
ríkissjóði beri að verðmeta veiði-
heimildirnar, samkv. 18. gr laga nr.
28/1990. Annað verðmætamat er
ekki heimilt á þessari sameiginlegu
auðlind, nema með lögfestingu frá
Alþingi.
Þá vil ég einnig vekja sérstaka at-
hygli yðar á að í báðum framan-
greindum dómum Hæstaréttar hef-
ur verið skýrt tekið fram að
úthlutaðar veiðiheimildir skapi ekki
eignarrétt. Nú er það ljóst, að um
nokkurt skeið hafa útgerðir sem
fengið hafa úthlutað veiðiheimildum,
fært þessar heimildir til eignar í bók-
haldi sínu. Með því hafa þær aukið
eiginfjárstöðu sína til aukningar á
veðhæfi, en jafnframt notað afskrift-
ir þessarar eignfærslu til lækkunar á
sköttum sínum til ríkissjóðs. Hér er
greinilega um afar vítavert athæfi að
ræða, sem tvímælalaust verður að
taka á nú þegar vegna álagningar
fyrir árið 1999, en vinna ötullega að
leiðréttingum vegna fyrri ára. Eg lít
svo á að þetta séu verk fyrir Ríkis-
skattstjóra og RQdsendurskoðun.
I þriðja lagi vil ég vekja athygli yð-
ar á lögum um umgengni um nytja-
stofna sjávar, nr. 57/1996. Við lestur
þessara laga kemur glöggt fram að
þau standast ekki ákvæði um að-
skilnað framkvæmdavalds og dóm-
svalds. Fiskistofu eru fengnir báðir
þessir þættir til íramkvæmda. Það
er afar greinilegt brot á ákvæðum
um algjöran aðskilnað þessara
tveggja þátta. Samkvæmt lögunum
rannsakar Fiskistofa ætluð brot á
nýtingu auðlindarinnar og hefur
jafnframt vald til að úrskurða hegn-
ingu, sektir og leyfissviptingar, án
þess að ætlað brot komi fyrir viður-
kenndan dómstól. I 18. gr. laganna
segir:
„Akvörðunum Fiskistofu sam-
kvæmt þessum kafla verður skotið
tO sjávarútvegsráðherra, enda sé
það gert innan eins mánaðar frá því
að aðila var tilkynnt um ákvörðun."
Vakin er athygli á að 18. gr. er í III
kafla laganna, um framkvæmd og
viðurlög. Sjávarútvegsráðherra er
ekki viðurkennt dómsvald í stjórn-
skipan okkar. Þess vegna er það ein-
ungis til að lengja leið til rétts úr-
skurðar að vísa ætlaðri rangri
framkvæmd Fiskistofu á lögum
þessum til sjávarútvegisráðherra.
Slíkum ágreiningi á að sjálfsögðu að
vísa beint til viðurkennds dómstóls.
í niðurlagi 18. gr. segir svo:
„Kærur samkvæmt þessari grein
fresta ekki réttaráhriíúm ákvörðun-
ar.“
Mig undrar að sjá svona texta í
nýlegum lögum frá Alþingi. Ég taldi
að öllum þingmönnum væru ljós
ákvæði stjórnarskrár okkar, að allir
menn væru saklausir þar til sekt
þeirra hefði verið sönnuð. Ég taldi
einnig að þingmönnum væri ljóst að
úrskurður um sekt eða sakleysi yrði
ekki upp kveðinn nema fyrir viður-
kenndum dómstól. í þessum lögum
er hvergi vísað til viðurkennds dóm-
stóls til ákvörðunar um sekt eða sak-
leysi. Slíkt er falið Fiskistofu eða
sjávarútvegsráðherra, sem ekki eru
flokkuð sem viðurkenndir dómstólar
í stjórnskipan okkar.
Þá vil ég að lokum vekja athygli
yðar á 10. gr. laganna nr. 57/1996.
Ekki er hægt annað en líta á þessa
grein sem alvarlegt ógætnisverk,
þar sem ótengdur aðili, sem engra
hagsmuna hefur að gæta og enga af-
stöðu til eigin ákvarðana, er dreginn
til ábyrgðar. Þarna er verið að vísa
til þess að ábyrgð er hengd á öku-
mann fiskflutningabfls.
Ökumaður bflsins getur hugsan-
lega verið starfsmaður útgerðarinn-
ar og þar með borið þá skyldu fyrst
og fremst að hlýða fyrirmælum
Glæsilegri gjafavörur
finnast varla
HeiðmöpfeöO ára
Stangv^i’Örfnót unglinga í
íliðavatni
Sunnudaginn 28.\maí verður haldið stang-
veiðimót fyrr unglinga 16 ára og yngri. Keppt
verður í tveimur floklcum, 10 ára og yngri og
11-16 ára. Mótið hefst kl. 13.30. Keppendur mæti
kl. 13.00 til skráningar í skýlið við Helluvatn. Ekk-
ert þátttökugjald. I. Guðmundsson ehf., umboðs-
maður Shakespeare á íslandi, veitir glæsileg verð-
laun fyrir stærsta fiskinn og flesta fiskana í hvorum
flokki. Einnig verður keppt í kastkeppni í báðum
flokkum og fær sá er lengst kastar stöngina með öllu í
verðlaun.Grillaðar SS pylsur og Coca Cola.
Skógræktarfélag Reykjavfkur
Stangaveiðifélag Reykjavíkur
Veiðifélag Elliðavatns
I. Guðmundsson ehf., umboðs-
maður Shakespeare á íslandi
www.heidmork.is.
vinnuveitanda síns. í þessu sam-
bandi vil ég vekja athygli á því sem
fram kemur í Hæstaréttardómi nr.
1328/1977, en þar segir að starfs-
maður verði að hlýða öllum eðlileg-
um og venjulegum fyrirskipunum at-
vinnurekanda um framkvæmd og
tilhögun vinnunnar og hann eigi það
á hættu að vera rekinn úr starfi
brjóti hann gegn þessu.
Ég lít á það sem afar alvarlegt mál
ef löggjafarvaldið laumar ábyrgð á
óskylda aðila, með einni lagagi’ein,
inn í lagabáfk. Þessi aðili hefur enga
möguleika á að framfylgja þeirri
ábyrgð sem á hann er lögð, þar sem
hann kemur ekki nálægt málinu sem
sjálfstæður aðili. Hann kemur ein-
ungis að því sem starfsmaður eða
óviðkomandi aðili sem fenginn er til
aksturs fyrir útgerðina.
Ég vænti þess að þér sem forseti
Alþingis sjáið að hér eru alvarlegir
meinbugir á þessum lögum. Þeir
ágallar sem hér hafa verið raktir
eiga eðlilega að gera þessi lög ógild, í
það minnsta 10. greinina og þann
hluta þeirra sem varðar ákvörðun og
framkvæmd refsinga. Ég vænti þess
að þingmenn líti það alvarlegum ^
augum á ábyrgð sína að þeir taki'
þetta til athugunar og leiðréttingar
þegar í stað, en láti þjóðina ekki hafa
þennan óskapnað lengi í formi laga-
bálks.
Virðingarfyllst.
GUÐBJÖRN JÓNSSON,
Hjarðarhaga 26, Reykjavík.
Það er
gaman að kíkja
í Kolaportið
Pap er komin sumarstemmning í Kolaportið.
Á meðan krakkarnir fá sér ís gramsar þú i
kompudótinu. Qunni fer í verkfærin, afi í
hákarlinn og Sigga amma lítur við í geisla-
diskunum og teppabásnum. Maggi litli fer í
leikföngin, Einar frændi á kaf í raftækin og
Agga frænka skoðar skartið og skóna.
Það er ekki bara gaman að
kíkja í Kolaportið, þar er líka
hægt að gera góð kaup.
Matvælamarkaðurinn er bara
opinn laugardaga og sunnudaga.
Saltfisksbollur - Geisladiskar - Mottur - Skartgripir - Fatnaður - Antik - Postulínsslyttur - Hákarl - Vynilhljómplötur - Rattœki
Marineraður - saltfiskur - Skófatnaður - Rœkjur - Útskorin trévara - Hangikjöt - Knattspyrnubúningar - llmolíur - Egg
Fataefni - llmvötn - Rúnakerti - Harðfiskur - Leikföng Ljós - Verkfaeri - Gjafavara - Flatkökur - íöskur - Vatnabuffaióhorn
Skelfiskur - Safnaravara - Dömuhattar - Cobraslöngur - Draumafangarar - Kartöflur - Málverk - Videóspólur - Lax
Orkusteinahálsmen - Kerti - Englamyndir - Bœnaspjöld - Heimilistœki - Kompudót - Frimerki - Innrömmuð skordýr
Humar - Páfuglafjaðrir - Gerfiblóm - Blœvœngir - Búsáhöld - Handverk - Handprjónaðir dúkkukjólar - íslenskt grjót
Bastkörfur - löskur - Slökunartónlist - Sœlgœti - Ljósakrónur - Hörpuskel - Kaffi Port - Lesgleraugu - Andlitsmyndir
Opið föstudaga kl, 12:00-18:00 og um helgar kl, 11:00-l 7:00