Skírnir - 01.01.1862, Side 93

fsland.
FHÉTTIR.
93
þessu máli hefir nú mikib áorkazt |)etta ár, og sem vonanda er aö stýri
góbri heill og lei&i til þess, aí) þessu verbi mibiaí) á þann hátt, sem
landsmönnum sé bærilegr, og ab ríkisdagr Dana gjöri alþíng svo vel
úr garbi, þegar fjárhagsskiptin verba, ab því verbi fært ab reisa bú.
þann 20. Sept. 1861 skipabi konúngr vor nefnd til ab segja
álit sitt, og gjöra uppástúngur, um fyrirkomulag á fjárhagssam-
bandinu milli Islands og konúngsríkisins fyrir fullt og fast. í nefnd
þessa skipabi konúngr fimm menn: tvo Islendínga: Oddgeir Steph-
ensen og Jón Sigurbsson , og þrjá Dani: Tscherning ofursta, próf.
Vilh. Bjerring og Nutzhorn skrifstofuforstjóra. Tscherning ofursti
var settr forseti nefndarinnar af konúngi. í umbobsskránni er vikib
á, ab fjárhagsnefnd hins danska fólksþíngs hafi hvab eptir annab
látib í ljósi þá ósk, ab fjárhagssambandinu milli íslands og Dan-
merkr verbi skipab á hagkvæmari og tryggilegri hátt en nú er, og
ab alþíng öblist ályktunarvald um tekjur og gjöld íslands, enda
þó naubsyn yrbi til ab greiba fast ákvebib gjald úr sjóbi konúngs-
ríkisins urn vissa áratölu. þess er og getib, ab í bænarskrá al-
þíngis 14. August 1857 sé þess bebizt, ab alþíngi fái ályktunarvald
um tekjur og útgjöld íslands, en ab ríkissjóbrinn greibi árlegt til-
lag um tiltekna áratölu. Nefndin hefir nú tekib til starfa, en hefir
enn ekki lokib honum, né samib álitsskjal sitt. Síban mun málib og
álitsskjal nefndarinnar verba lagt fyrir ríkisdaginn og alþíng, og mun
Skírnir næsta ár geta sagt nokkru gjör frá afdrifum þessa mikilsvarb-
anda máls.
Annab mál, sem komib hefir fram þetta ár, er um danska
embættismenn á Islandi. I fyrri tíb voru engin lög til tryggíngar
íslenzkunni og þjóberni manna, önnur en þau, sem lágu í brjósti
landsmanna sjálfra, og trygb þeirra og fastheldni. Kristján kon-
úngr áttundi. sem Island á svo mikib gott upp ab unna, gaf fyrstr
lög um þab, ab danskir menu, sem vilja komast til embætta á Is-
landi, skuli læra mál landsmanna og skilja þab og tala. Um sömu
mundir var alþíngi stofnab, og má nærri geta , ab þab gaf gaum
svo áríbanda rnáli, og ber vott um þab bænarskrá þíngsins árib
1855. þá. kom enn nýr konúngsúrskurbr, og síbast bréf dóms-
málastjórnarinnar, um próf þab sem fyrirskipab var og tilhögun |)ess.
En þab þótti þó enn vanta, ab prófib, sem nú var falib á hendr