Skírnir - 01.01.1869, Blaðsíða 25

EngUnd.
FRJETTIR.
25
marzmánuSi) var eigi langt ab bí8a. Mayo lávarSur, ráíherra
írsku málanna, rjeSst nú fram í móti fyrir hönd stjórnarinnar og
flutti iangt erindi og snjallt (í 3*/2 stundl. Hann reyndi a8 sýna
fram á, a8 of miki8 væri gert úr volæ8i írlands, a8 landi8 bef8i
tekiS drjúgum bótum, atvinna og verzlun væri í uppgangi, og taldi
þa8 fram, er stjórnin hef8i í byggju a8 gera í þarfir landsbúa.
Hann tala8i um ný landsleigulög og um þrjár nefndir, er skyldu
rannsaka og gera uppástúngur um leigumála, um alþý8uskóla og
um kirkjumálin. Enn fremur kva8 hann stungi8 mundu upp á, a8
stofna kaþólskan háskóla í landinu. Hjer sáu Viggar enn glöggvar
varnarvigi stjórnarinnar, og vi8 þa8 festist sóknin a8 öllum
höfu8stö8vunum. Mill, Bright (og bró8ir hans), Fortescue og
Gladstor.e sneru sem harSust á móti uppástungunum um kirkju-
máli8 ogháskólann, og kölluSu þa8 bótum fjarrst, a8 stjórnin vildi
efla kaþólskuna í landinu. Horsmann kalla8i nefndarsetningar sljórn-
arinnar einbert atgjör8aleysi og undandrátt, og kva8 aldri mundu
ver8a fri8t í landinu me8an enska kirkjan nyti þar frumrjettinda.
Eptir fleiri atreiSir af ýmsum (Lowe, Bright og fl.) tælti Glad-
stone á ný í sundur allar uppástungugreinir stjórnarinnar og kva8
til lykta eigi anna8 mundu hlýSa en af taka ríkiskirkjuna (rjett
hennar) me8 öllu á írlandi. Disraeli reis nú til andsvara og minnti
Gladstone á, a8 hann fyrrum hef8i haldi8 sem ákafast vörnum
uppi fyrir rjetti kirkjunnar, en væri nú genginn af trú sinni fyrir
fortölur þeirra Mills og Brights. Enn freinur ba8 hann þingmenn
sko8a huga sinn um, hvort þeim þætti sæma fulltrúum „gamallar
söguþjó8ar“, a8 taka til þeirra byltingará8a, a3 af taka rikis-
kirkjuna á írlandi og gjöra eignir hennar upptækar. Viggar andæptu
mjög or8um Disraelis, og þeim mun nú hafa þótt skörS skotin í
vigi stjórnarinnar, því nú ur8u þeir á sáttir, a3 Gladstone skyldi
byrja höfu3áh!aupi3. 30. marz bar hann fram þrjár uppástungur,
er allar lutu a3 kirkjumálinu. Ríkiskirkjan skyldi af tekin á ír-
landi, þ. e. láta eignir sínar og tekjur 1; 3/s—% af því fje skyldi
') Menn reikna árstekjurnar að öllu samtöldu til 5,400,000 dala. % af
þeirri upphæð eru kirkjuskattar, eða tiund (að fornu fari). Tíundir
varð opt áður au sækja með atförum og vopnum, og ösjaldan gerðust