Skírnir - 01.01.1869, Blaðsíða 146
146
FRJETTIR.
Rússland.
yfir, liggur helzt við að verða „að eyðisljettu með turni í miðj-
unni (þ. e. háturni keisaravaldsins)11, sem einn maður komst að
orði um afleiðingarnar af stjórnaratferlinu í Pjetursborg.
I fyrra (16. ágúst) var mannfundur í Eapperswyl á Svisslandi,
en þar skyldi vígja varða, er var reistur til minningar um hundrað
ára baráttu Póllendinga fyrir frelsi og forræði lands.síns. þar voru
saman komnir margir frelsisvinir, þingskörungar, orðlagðir rit-
höfundar og sögufræðingar frá öllum löndum, auk pólverskra land-
flóttamanna. Oss þykir hlýða að minnast á ræður sumra þeirra
manna, því þær sýna, hvernig sögufræðingar og frelsismenn álfu
vorrar líta enn á afstöðu Rússlands við önnur lönd, eður rjettara
sagt, ennar rússnesku þjóðar við aðrar evrópuþjóðir. Sá er hjelt
vígsluræbuna (Plater að nafni, útlaga greifi frá Póllandi) sagði, að
Rússlandi hefði eigi tekizt og mundi aldri takast, að myrða hug
og tilfinningar pólversku þjóðarinnar. Hún hlýti enn aS bera
sigur úr býtum, því rjettur hennar væri sá, er væri undirstaSa
allrar þjóðaskipunar í Norðurálfúnni. „Hvað verður af NorSur-
álfunni, ef hugsunarlögmál Mongóla og kenningarnar frá Moskófu
komast í fyrirrúmið, eður ef rjettur ofríkisins hrekur þau rjettindi
úr rúmi, er kennd eru við þjóðerni og sjálfsforræði þjóðanna?
Kjör hennar yrðu engu hetri en fyrir nokkrum öldum síSan, er
siðleysingjarnir frá Asíu gerðu innrásir í hana“. þýzkur maður
(Kinckel, prófessor í Zúrick) sagði, að endurreisn Póllands yrði
þýzkalandi að mestu trausti. Annar maður, er ráðib hafði sveitum
á Póllandi 1863, sýndi fra*n á, að hervaldsstjórnin í Norðurálfunni
ætti einkum rætur sínar að rekja að misþyrmingum gegn þjóðum
og gegn þjóðernisrjetti. Fyrr enn þjóðunum kæmi saman um að
reisa við rjett undirokaBra þjóSerna, mættu þær aldri sjálfar um
frjálst höfuS strjúka og aldri njóta sannarlegs þegnfrelsis, því þa8
fengist ekki fyrr en menn lieföu ey8t hervaldinu e8a sverbvaldinu.
Mest kva8 ab ræbu ens fræga sagnaritara, Henry Martins. Hann
sagbi, ab frelsi Póllands væri nauSsynlegt fyrir Norburálfuna, en
þab mundi eigi geta náb því af eigin rammleik og vart fyrri, en
öll skipun Norburálfunnar væri breytt og allir íbúar hennar fyndu
meir til sameiginlegrar þegnskyldu. þab væri ekki satt, er Slafa-
fræbingarnir köilubu baráttuna milli Póllendinga og Rússa ab eins