Bókasafnið - 01.04.1994, Blaðsíða 8

til barnanna og vinsældir þeirra rísa hátt en ekki endilega
lengi. Bók Þorgríms Þráinssonar Með fiðring í tánnm sem
var með söluhæstu barnabókum árið 1989 þegar hún kom
út er aðeins með 3 lesendur í könnuninni 1991.
Tafla 8.
Hlutfall nýrra bóka innan einstakra bókaflokka
1968 1979 1985 1991
% % % %
Leynilögreglusögur 33 12 11 20
Unglingasögur 58 67 63 54
Astarsögur 25 21 10 18
Spennusögur 22 40 20 24
Allir flokkar 26 29 27 33
Athugasemdir: Til að gera töfluna læsilegri voru aukastafir felldir niður
samkv. eftirfarandi reglum:
Ekkert svar : - ; minna en hálfur : 0 ; hálfur til einn : 1.
Lokaorð
Ef dregnar eru saman meginniðurstöður um þróun í
bókavali 10 til 15 ára barna þá er ljóst að miklar breyting-
ar hafa orðið á þeim tæpa aldarfjórðungi sem kannanirnar
spanna. Það er ekki aðeins að börn lesi minna heldur lesa
þau ekki um sömu hlutina. Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt
því margt hefur breyst á tuttugu og þrem árum. Það er
margt sem kallar á athygli barna og unglinga í dag sem ekki
var til staðar íyrir 20 árum. Það er ekki þar með ekki sagt
að sú fjölbreytni skili sér í bókavali þeirra sem sést best á því
hvað einstakir titlar ná miklum vinsældum í síðari könnun-
unum. I könnuninni 1991 er bókin Tár, bros og takkaskór
nefnd af tæplega 7% barna sem voru fleiri tilnefningar en
6 vinsælustu titlarnir í könnuninni 1968 fengu til samans.
Líklegasta skýringin á þessari þróun er máttur auglýsinga
og markaðssókn unglingabóka og í því sambandi má benda
á að kringum 60% þeirra unglingabóka sem börnin nefna
eru innan við árs gamlar en að meðaltali voru um 1/3 hluti
bókanna sem nefndar voru innan við árs gamlar. Aukinn
lestur unglingabóka hefur einnig í för með sér að bækur
eftir íslenska höfunda eru vaxandi hluti af þeim bókum
sem nefndar eru. Bækur sem falla undir t.d. leynilögreglu-
sögur eru að meiri hluta þýddar.
Nokkur munur er á milli kynja í bókavali. Hvað varðar
vinsælustu bókaflokkana þá lesa bæði kynin þá. Fleiri
drengir en stúlkur nefna Ieynilögreglusögur, en það snýst
við hvað varðar unglingasögur. Drengir nefna þær í miklu
fHitaveita Reykjavíkur
Grensásvegi 1
Látið ekki óbcetanleg menningarverðmœti
verða eldinum að bráð.
Brunamálastofnun ríkisins
minna mæli. Kemur þetta fram í öllum könnunum. Stúlk-
ur eru einar um að lesa ástarsögur og telpnasögur og dreng-
ir eru í miklum meirihluta hvað varðar lífsreynslusögur og
spennusögur íyrir fullorðna. í sambandi við þessa skiptingu
má velta íyrir sér hugmyndum um mismunandi hugar-
heim drengja og stúlkna og hvort kynin leiti í bókum eftir
staðfestingu á kynhlutverki sínu.
HEIMILDIR:
Ashley, L.F. 1972. Children's Readingandthe 1970's. Toronto : McClel-
land and Stevart Limited.
Auður Guðjónsdóttir, Kristín Jónsdóttir og Þuríður Jóhannsdóttir. 1978.
Athugun á pýddum barnabókum 1971-1975. [BA-ritgerð: Háskóli
íslands].
Ása S. Þórðardóttir. 1993. Bókaval barna 1968-1991 : svör barna í jjöl-
miðlakönnunum 1968, 1979, 1985 og 1991. [BA-ritgerð: Háskóli
íslands].
Elley, Warwick B. og Tolley, Cyril W. 1972. Children 's reading interests:
a Wellington survey. Trentham : New Zealand council for educational res-
earch.
Guðný Þ. ísleifsdóttir og Kristín Fenger. 1980. Barnabœkur 1974-1976:
efhisflokkun og efhisútdráttur. [BA-ritgerð: Háskóli íslands].
Intonato, Jo Ann. 1989. An Investigation to Determine Classification of
Interests in Reading Material ofAbove Average Readers in the Fourth and
Sixth Grades. [Mastersritgerð: Kean College of New Jersey].
Marshall, Margaret R. 1982. An introduction to the world of children ’s
books. Great Britain : Gower.
Sigrún Jóna Kristjánsdóttir. 1984. Hvað lesa böm? : könnun á bóklestri
bama í Borgarbókasafhi, okt. 1981-sept 1982. [BA-ritgerð: Háskóli
íslands].
Símon Jóh. Ágústsson. 1976. Börn og bœkur. Reykjavík : Bókaútgáfa
Menningarsjóðs.
Yearbook ofNordic Statistics 1992. 1992. Stockholm : Nordic Council of
Ministers and the Nordic Statistical Secretariat.
Þorbjörn Broddason. 1992. Minnkandi bókhneigð ungmenna. Skíma.
15(3):37-42.
SUMMARY
Children ’s book selection
Based on a BA-thesis at the University of Iceland (Háskóli íslands)
from spring 1993, which was built on primary sources from a sample re-
search by Thorbjörn Broddason, associate professor at the University of
Iceland, on childrens (10-15 years) spare time, especially the use of the
mass media. The author makes in dept study on the research question:
„What is the title of the last book you read, or may be reading right now?“
The aim of the study is to classify the mentioned books by subject and to
analyze if there is a diíference in subject selection by age group. The books
mentioned in the research are divided into 21 defined subject classes. The
findings are shown in 8 tables, which the author analyses thoroughly. The
main findings reveal that children’s reading interests have changed a great
deal through the period covered in the study (1968-1991). They read less
and the subjects have changed as well: have become more homogenous.
The author’s explanations are e.g. book marketing by advertising. There
are also considerable differences in subject selection by sex group.

mmwm
GREIÐSLUMIÐLUN HF.
L LANDSVIRKJUN
8 Bókasafhið 18. árg. 1994