Bókasafnið - 01.04.1994, Blaðsíða 34

Arnheiður Eggertsdóttir skólasafnskennari, Borgarhólsskóla á Húsavík
Skólasafn Borgarhólsskóla
á Húsavík
Hér á eftir mun ég greina frá fyrstu árum safnsins, hús-
næði þess nú og aðstöðu, safnkosti, útlánum og sam-
starfi við önnur söfn. Þá mun ég segja nokkuð frá því starfi
sem þar fer fram.
Haustið 1976 var upphafsár reglulegs starfs á skólasafni
við Barnaskóla Húsavíkur. Aður hafði verið unnið að frá-
gangi bóka sem til voru í skólanum, að miklu leyti í sjálf-
boðavinnu áhugasamra kennara. Fyrstu árin hafði kennari
nokkra tíma á viku til að sjá um útlán og koma af stað verk-
efnagerð á safninu auk innkaupa og frágangs bóka. A þeim
árum sköpuðust ýmsar hefðir sem haldist hafa síðan. Vil ég
í því sambandi nefna sjálfsafgreiðslu nemenda þegar þau fá
lánaða bók og að á safninu eru ýmis konar verkefni og við-
fangsefni sem nemendur geta notað að eigin frumlcvæði.
Með árunum var aukinn sá tími sem kennari fékk til
kennslu og annarra starfa á skólasafninu og síðastliðin
fimm ár hefur kennari safnsins eingöngu starfað þar. Alla
tíð hefur verið reynt að bjóða nemendum frjálsan aðgang
að safninu eftir því sem hægt hefúr verið vegna kennslu
þar.
Nýtt húsnœði
Haustið 1992 var safnið flutt í nýtt og fallegt húsnæði í
nýbyggingu við Barnaskólann, sem nú heitir Borgarhóls-
skóli. Grunnskólinn er nú allur kominn undir eina stjórn
og eitt þak með um 440 nemendur. Var því nauðsynlegt að
stækka húsakynnin. Þegar allt hefur verið byggt eins og til
stendur, er skólasafnið í tengiálmu milli eldri og nýja hluta
skólans. Safnið var teiknað með tilliti til þess starfs sem þar
á að fara fram og tel ég að vel hafi tekist til.
Húsnæði safnsins er á tveimur hæðum. Neðri hæðin er
110 fermetrar og þar er bókakosturinn því nær allur. Þar
fara útlánin fram, við skrifborð safnkennara. Verkefni/við-
fangsefni fyrir nemendur eru þar ásamt geymsluaðstöðu
fyrir stílabækur og verkefni nemenda og þarna er líka tíma-
ritahorn, þar sem liggja frammi nýjustu tímaritin sem nem-
endur lesa. A neðri hæð er 29 sæti við borð og gætu verið
fleiri. Efri hæðin sem tengist þeirri neðri með hringstiga, er
nokkurs konar svalir, 56 fermetrar. Þar eru nú ellefu sæti
við einstaklingsborð og nokkrar tölvur fyrir nemendur,
vegna ritvinnslu. Á efri hæðinni eru geymdir eldri árgang-
ar tímarita, árbækur, tímarit sem keypt eru vegna kennsl-
unnar, rit og bæklingar sem berast skólanum og lesefni á
erlendum málum fyrir nemendur. Auk þess er þarna vísir
að safni gamalla námsbóka. Tvennar dyr eru inn á efri hæð-
ina og tengist hún skrifstofum, kennarastofu og vinnuað-
stöðu kennara mjög vel. Skólasafnið hefur síðan geymslu-
aðstöðu í kjallara.
Safhkosturinn
Bókakostur safnsins er nú um 4000 bindi, skáldritin
heldur fleiri en flokkuðu bækurnar. Skyggnuflokkar eru á
34 Bókasafnið 18. árg. 1994
safninu og talsvert safn mynda á glærum, mest dýramynd-
ir. Þá er safnað hér ails kyns myndabækiingum vegna verk-
efnagerðar nemenda. Skólinn og safnið kaupa að staðaldri
15-20 tímarit og árbækur.
Útlán
Utlán eru heimil nemendum og öðrum sem óska eftir
þeim og er safnið opið allan starfstíma skólans. Nemendur
sjá sjálfir um að skrifa á útlánskort bóka og stimpla dag-
setningu í þær eftir að þeir hafa lært það í 2. bekk. Þeir skila
síðan bókum á ákveðinn stað. Nemendur aðstoða oft við
frágang á útlánsbókum.
Samstarf við önnur söfn
Skólasafnið fær lánaðar bækur hjá safni Framhaldskól-
ans ef með þarf vegna heimildaritgerða. Einnig er leitað til
bókasafns Suður-Þingeyinga eftir þörfum og útlán eru þar
ókeypis til nemenda í 8.-10. bekk. Á bókasafnið er einnig
farið með nemendur til að kynna þeim það í safnfræðslu. í
Safnahúsinu á Húsavík eru fleiri söfn, meðal annars nátt-
úrugripasafn, þar sem unnin eru verkefni um fugla og
þjóðháttadeild sem við stefnum á að nýta okkur líka á
markvissan hátt. Safnahúsið er nærri skólanum og mikill
áhugi fyrir samstarfi á þeim bæ.
Starfið á skólasafhinu
Þá er komið að því mikilvægasta - hvernig er þessi góða
og fallega aðstaða notuð? Hér er lögð áhersla á að kennarar
geti sent nemendur á safnið til ýmissa starfa þegar hentar
og að nemendur geti komið þangað að eigin frumkvæði,
þegar þeir ráða tíma sínum sjálfir, hafa til þess löngun eða
þörf fyrir frið. Safnið er því opið í frímínútum.
Það kemur í ljós að þarfir nemendanna eru ákaflega mis-
munandi. Sumir vilja alltaf hafa eitthvað fyrir stafni og
nota sér óspart þau verkefni og viðfangsefni sem eru á
boðstólum. Aðrir grúska í blöðum og fræðibókum eða taka
sér bók í hönd og Iesa, en sönnum lestrarhestum fer fækk-
andi. Hér í skólanum er töluvert gert til að stuðla að frjáls-
um lestri nemenda, til dæmis með því að hafa ákveðinn
tíma til þess að nemendur Iesi hver fyrir sig. Tímabundið
lestrarátak í bekk er líka notað til að auka lestrarhraðann og
bætast þá alltaf einhverjir í þann hóp sem hefúr uppgötvað
lestur sem góða afþreyingu.
Mörg þeirra viðfangsefna sem nemendur geta gengið að
á safninu, eru eins konar viðbót við þau verkefni sem not-
uð eru til að kenna ýmsa þætti sem kunna þarf, til að geta
nýtt sér bókasafn og það efni sem þar er að finna. Dæmi
um heiti viðfangsefna eru: Dýraverkefni, Lestrarverkefni,
Forsöguleg dýr, Ljóð-vísur, Upplýsingar um bók, Spjald-
skráræfing, Úr Nýja testamenti, Kortaverkefni, Heimsálf-
ur, Handbókaverkefni, Frá fýrri tíð, Náman. Þá eru við-
fangsefni tengd jólum, páskum sumarkomu, farfuglum,
þjóðhátíðardögum ríkja og fæðingardögum skálda. „Vísa