Bókasafnið - 01.04.1994, Blaðsíða 52

þó dlraunir í þá átt séu í gangi. Því má segja að mikið af því
efni sem gefið er út í tímaritaformi sé falið í hillum bóka-
safna og á borði útgefenda.
Engin heildarskrá er til yfir útgáfur stjórnvalda, sem eru
mikið til í skýrsluformi.
Af ofantöldu má Ijóst vera að við, bókasafnsfræðingar,
eigum mikið verk óunnið við að opna skipulegan aðgang
að íslenskum viðskiptaheimildum.
Upplýsingaþjónusta jyrir jyrirttzki
Lítil fyrirtæki þurfa mun meiri aðstoð við upplýsingaöfl-
un en stærri fyrirtæki. Astæðan er einfaldlega sú að stærri
fyrirtæki reka gjarnan eigið bókasafn og hafa bókasafns-
fræðing sem tryggir streymi upplýsinga. Þau eiga því yfir-
leitt ekki við teljandi vandamál að stríða á sviði upplýsinga-
öflunar. Samkvæmt erlendum rannsóknum hafa lítil fyrir-
tæki aftur á móti oft á tíðum ekki fjármagn, starfskraft,
tíma né kunnáttu til að sinna upplýsingaþörfinni. Algeng-
asta upplýsingaleið starfsmanna Iítilla fyrirtækja er að leita
til starfsfélaga. Könnun dr. Sigrúnar Klöru Hannesdóttur,
1989, styður þessa tilgátu hér á landi (óútgefin).
Hér á landi er rúmur helmingur fyrirtækja með einn til
tvo starfsmenn og tæpur fjórðungur með þrjá til tuttugu
starfsmenn. Flest fyrirtæki í landinu eru því lítil og þurfa að
hafa greiðan aðgang að bókasöfnum og öðrum upplýsinga-
miðstöðvum.
Bókasöjh - upplýsingaþjónusta - bókasajhsnet
í Iandinu eru alls um 350 bókasöfn. Viðskiptabókasöfn
eru mjög fá og í raun er ekkert þeirra ætlað almenningi sér-
staklega. Þó eru nokkur söfn sem geta gefið upplýsingar
innan ákveðins efnisflokks viðskiptaupplýsinga. Dæmi um
slík bókasöfn opin almenningi eru: Bókasafn Alþingis,
Bóksafn Hagstofu íslands og Sjávarútvegsbókasafnið.
Dæmi um bókasöfn með viðskiptaupplýsingar en ein-
ungis ætluð starfsmönnum viðkomandi stofnana eru:
Bókasafn Iðntæknistofnunar Islands og Bókasafn Seðla-
banka íslands.
Þjónusta við viðskipta- og atvinnulífið þarf ekki endi-
lega að vera sérsafn, heldur getur það verið ein deild, t.d.
innan almenningsbókasafna, háskólabókasafna eða þjóð-
bókasafna, eins og tíðkast víða erlendis.
Upplýsingamiðstöðvar, þ.e. fyrirtæki og stofnanir, sem
veita upplýsingar og stundum ráðgjöf gegn gjaldi eru ekki
algengar hér á landi, en þó má nefna nokkrar sem hafa hasl-
að sér völl.
Verslunarráð Islands hefúr rekið sérstaka upplýsinga-
skrifstofu frá árinu 1928, sem hefur sérhæft sig í upplýs-
ingamiðlun um traust eða fjárhagslega stöðu íslenskra og
erlendra fyrirtækja. A árinu 1992 bárust til að mynda rúm-
lega 2000 erlendar fyrirspurnir til upplýsingaskrifstofunn-
ar.
Útflutningsráð íslands veitir upplýsingar til íslenskra út-
flytjenda. Á síðasta ári varð Útflutningsráð aðili að Evrópu-
upplýsingamiðstöðvunum (Euro Info Centre) á vegum
Evrópubandalagsins fyrir hönd íslands. Hlutverk þessara
upplýsingaskrifstofa er að aðstoða lítil og meðalstór fyrir-
tæki við upplýsingaöflun og markaðssetningu innan Evr-
ópubandalagsins (lítil fyrirtæki innan við 500 starfsmenn!),
211 slíkar upplýsingaskrifstofur hafa verið settar upp í að-
ildarríkjum Evrópubandalagsins. Ríki utan Evrópubanda-
lagsins fá ekki styrk við þetta verkefni, en fá hins vegar send
gögn frá aðalstöðvunum í Brussel. Hagur íslendinga er
einkum fólgin í því að fá aðgang að þessum gögnum og
upplýsinganeti Evrópubandalagsins.
Lokaorð
I þessu erindi hefur verið farið lauslega yfir stöðu við-
skiptaupplýsinga hér á landi. Erlendar upplýsingar eru ekki
síður mikilvægar hér á landi þar sem við erum mjög háð al-
þjóðlegum viðskiptum og þar að auki komin inn í EES
samvinnuna, sem eykur enn frekar á upplýsingaþörf ís-
lensks viðskiptalífs. Greinagerð um erlendar viðskiptaupp-
lýsingar fyrir Island væri efni í annað erindi.
Að mati höfundar er mikið verk framundan við upp-
byggingu upplýsingaþjónustu fyrir viðskipta- og atvinnu-
lífið á Islandi. Samkvæmt erlendri fyrirmynd er samvinna
bókasafna og upplýsingamiðstöðva raunhæfur kostur til að
efla og styrkja þjónustu við viðskiptalífið. I Danmörku, til
að mynda var komið af stað samvinnu bókasafna og upp-
lýsingamiðstöðva árið 1991 að breskri fyrirmynd. I dag eru
25 stofnanir/fyrirtæki sem vinna saman að þessu verkefni.
Upplýsingaþjónusta hvers safns er skilgreind nákvæmlega
og á hvaða efnissvið áhersla er lögð. Þannig mynda söfnin
sterka heild með því að samnýta þjónustu og safnkost hvers
og eins.
Hér á landi gætu til dæmis stærstu almenningsbókasöfn-
in komið af stað skipulagðri samvinnu að upplýsingaþjón-
ustu fyrir viðskipta- og atvinnulífið. Að þessu neti gætu
einnig ýmis sérfræðibókasöfn og upplýsingamiðstöðvar
staðið, t.d. Iðntæknistofnun, Seðlabanki Islands, Hagstofa
fslands og Útflutningsráð íslands. Flestar stofnanir eru
tölvuvæddar þannig að samskipti gætu farið fram með
tölvupósti. Þannig ætti landfræðileg staðsetning ekki að
skipta máli.
HEIMILDIR:
Gunnhildur Manfreðsdóttir. 1993. Business information for Iceland :
problems relating to source material and information services. Aberyswyth
: University of Wales ; Reykjavík : dreifing Lindin hf.
SUMMARY
The business world - information sources and services
Lecture based on a master thesis from the University of Wales in 1993,
held on the 20th anniversary conference of the Association of Professional
Librarians (Félag bókasafnsfrædinga) on Nov. 11, 1993. Points out the
increasing importance of information for the business world within the
last decades. Defrnes and depicts business information. The different
users groups are listed and their needs for information outlined: their
main common feature being the need for up to date information. Various
forms of business information sources are characterized and the advant-
ages of on-line searching listed. Divides business information into five
subject areas, each of which is dealt with. The situation in Iceland
concerning business information sources is described, the problems
discussed and stated that there is a lack of secondary sources, such as a
general bibliography of current periodicals and a special bibliography on
government documents. Information services to different sizes of
companies is dealt with and reported that most business enterprises in the
country are small ones and therefore they need access to information
centres. The situation in Iceland in the field of business libraries is
delineated and stated that there are a few special libraries with business in-
formation but no library in the field is accessible for the general public.
Concludes by stressing the importance of an effective business in-
formation service and gives suggestions for developing such services in
Iceland e.g. with cooperation among libraries and information services.
52 Bókasafhið 18. árg. 1994