Morgunblaðið - 01.05.2005, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 1. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Á
kvörðun Ásdísar Höllu um
að hætta sem bæjarstjóri í
Garðabæ og taka við starfi
forstjóra Byko hf. kom
mjög á óvart. Þessi 36 ára
eiginkona og móðir tveggja
drengja segir viðbrögð
flestra við ákvörðuninni
hafa verið á þá lund, „en ég
held samt að ég hafi komið sjálfri mér mest á
óvart,“ segir hún.
Þú sagðir eftir að ráðningin var tilkynnt að
það væri einstakt tækifæri að verða forstjóri
BYKO. Hvað er svona spennandi við það?
„Mér finnst eðli fyrirtækisins þannig, þessi
trausti grunnur, fólkið sem er í fyrirtækinu,
fjölbreytnin, umfangið og sóknarfærin, bæði
hér á landi og erlendis. Ég hef ofboðslega gam-
an af því að vinna að framförum og breytingum.
Hef gaman af því að prófa nýja hluti og sækja
fram með einhverjum hætti. Í því felst mesta
ögrunin sem mér finnst mjög heillandi.“
Varstu orðin leið á núverandi starfi?
„Nei, alls ekki. Ég var heldur ekki orðin leið á
Morgunblaðinu þegar ég hætti þar og hafði alls
ekki hugleitt að hætta. Þá fór ég í mjög spenn-
andi starf sem framkvæmdastjóri þingflokks
Sjálfstæðisflokksins og var heldur ekki orðin
leið á því þegar ég ákvað að taka því að verða
aðstoðarmaður menntamálaráðherra. Ég hef
alltaf hætt í mjög skemmtilegum störfum sem
ég hef þó aldrei áður hugleitt að hætta í.“
Hugleiðirðu ef til vill núna loksins að þú sért
að fara í „ævistarfið“ eða hvað?
„Þegar maður tekur að sér svona krefjandi
starf hvarflar ekki annað að manni að helga sig
verkefninu til lengri tíma. Hugsun um ævistarf
held ég hins vegar að sé eitthvað sem er að
breytast í samfélaginu og hún höfðar ekki til
mín þótt auðvitað geti hlutirnar þróast með
þeim hætti. Ég hef stundum orðið pínulítið leið
fyrir hönd fólks sem ég hef unnið með, t.d. í póli-
tík, vegna þess að það hafði ekki treyst sér til að
fara í nám eða grípa skemmtileg tækifæri sem
því buðust vegna ótta við að detta úr gogg-
unarröðinni. Ég hef oft velt því fyrir mér að ef
þetta fólk hefði gripið einhver tækifæri sem því
buðust þá hefði það jafnvel getað þroskast enn
frekar og tekist á við pólitík eða eitthvað annað
á öðrum forsendum.
Ég held að allir stjórnmálaflokkarnir verði að
breyta starfi sínu til þess að hin skýra gogg-
unarröð, sem er fyrir hendi, verði ekki lengur
til. Hún festir fólk á klafa flokkanna; leiðir til
þess að fólk þorir ekki að takast á við aðra hluti
og leiðir líka til þess að fólk er bundið of lengi
innan stjórnmálaflokkanna. Ég held að fólk eigi
miklu frekar að fara inn í stjórnmálastarf í ein-
hvern ákveðinn tíma, til þess að sinna tilteknum
verkefnum, en vera reiðubúið að fara út aftur og
sinna einhverjum öðrum verkefnum á öðrum
vettvangi. Það yrði gott, bæði fyrir stjórnmálin
og atvinnulífið, að fólk færi á milli og nýtti sér
reynslu úr ólíkum málaflokkum. Ég hef því ein-
hvern veginn aldrei viljað skrifa undir það að ég
sé að fara inn í pólitík eða út úr pólitík; ég lít
bara svo á að ég sé að vinna ákveðin verkefni.“
Stundum er haft á orði að fleira gott fólk
vanti í pólitískt starf. Er þessi goggunaröð, sem
þú talar um, ef til vill ástæða þess?
„Hún er alveg örugglega partur af vand-
anum. En því má ekki gleyma að það er margt
frábært fólk í pólitík, flestir vegna þess að þá
langar til þess að hafa góð áhrif á samfélagið.
En það þarf svo sannarlega að losa um þetta, til
þess að fólk sem er að gera spennandi hluti í at-
vinnulífinu, og jafnvel búið að gera um langt
árabil, fái tækifæri til þess að koma að pólitísku
starfi, í eitt kjörtímabil eða tvö. Það má ekki
gefa fólki þau skilaboð að ef það ætlar að fara úr
einhverju skemmtilegu fyrirtæki og í pólitík í
dálítinn tíma þá sé það að kveðja atvinnulífið og
helga sig pólitík það sem eftir er ævinnar.“
Heldurðu að það sé erfitt að breyta þessu?
„Ég veit það ekki,“ segir hún og hugsar sig
um góða stund. Segir svo: „Það sem skiptir lík-
lega mestu máli er hugsunin við uppröðun á
lista. Að aðaláherslan sé lögð á fjölbreytileik-
ann; að fá til liðs við flokkana marga ólíka ein-
staklinga. Að það sé metið meira að hópur af
ólíkum einstaklingum getur áorkað meiru en
hópur fólks með sambærilega reynslu.“
Stendur það ef til vill stjórnmálastarfi fyrir
þrifum hve hópurinn er oft einsleitur?
„Það getur verið, en auðvitað eru til und-
antekningar. Það má ekki mála myndina alveg
svarta eða alveg hvíta. Mér finnst til dæmis
mjög gaman að sjá Bjarna Benediktsson koma
inn á þing án þess að hafa farið í gegnum hefð-
bundna goggunarröð; hann hafði verið að gera
spennandi hluti í atvinnulífinu og það sést;
reynsla hans og þekking nýtist honum með
þeim hætti að hann er orðinn afgerandi forystu-
maður þótt hann sé bara á öðru ári í þinginu.
Þótt hann hafi komið nýr inn í síðustu kosn-
ingum er hann strax orðinn mjög sterkur. Sama
má segja um Þorgerði Katrínu; hún varð ráð-
herra ung; var ekki farin að þreytast eftir lang-
an tíma á þingi og það undirstrikar ákveðinn
ferskleika hjá henni sem hefur verið þörf á. En
ég held líka að fólk eins og Bjarni og Þorgerður
stuðli að því að þetta breytist; að fleiri fari inn í
pólitík á þessum forsendum.“
Þú hefur stundum verið kölluð vonarstjarna
Sjálfstæðisflokksins; dreymdi þig ekki um að
verða ráðherra eða jafnvel formaður flokksins?
„Mig hefur aldrei dreymt um nein embætti.
Ekki frekar en mig hefur dreymt um að verða
forstjóri BYKO. Eftir að ég eltist og fór að
mennta mig hef ég bara átt einn draum. Það var
að verða blaðamaður á Mogganum – og ég gekk
með hann í nokkur ár áður en hann rættist. Um
önnur störf hefur mig ekki dreymt, mál hafa
bara þróast með einhverjum hætti.“
Talandi um nám, hvað ertu lærð?
„Ég tók fyrst stjórnmálafræði í Háskóla Ís-
lands og masterspróf í opinberri stjórnsýslu frá
Harvard-háskóla í Bandaríkjunum. Fór í það
nám nokkuð seint, árið 1999, eftir að ég var að-
stoðarmaður ráðherra. En það var alveg frá-
bært nám og ótrúlega skemmtilegt.
Það var gaman að fara frá um tíma og horfa á
pólitíkina frá öðrum stað. Ég var með frábæra
kennara í Bandaríkjunum sem hjálpuðu mér að
sjá hlutina í öðru ljósi en áður. Af hverju maður
er að þessu öllu saman. Það var mikil upplifun.
Ég var til dæmis mjög hugsi lengi yfir sögu
sem einn kennarinn sagði mér. Hann heitir
David Gergen og hefur verið hægri hönd fjög-
urra Bandaríkjaforseta. Segist alltaf hafa verið
repúblikani, byrjaði sem aðstoðarmaður Nixons
og vann síðar með Ford og Reagan. En svo
hringdi Bill Clinton í hann einn daginn og sagð-
ist vera í vandræðum; vantaði fleira gott fólk í
kringum sig, sagðist hafa mikla trú á Gergen og
spurði hvort hann vildi vinna með sér.
Gergen sagði að það hefði fengið mikið á sig
að demókrataforseti skyldi hringja og biðja sig
að leggja sér lið. Hann sagðist hafa verið í
ákveðnum vandræðum með þetta mál en svo
hefði hann hugsað með sér: Bíddu við, ef mitt
markmið í lífinu er að bæta samfélagið þá hlýt
ég að geta bætt það með því að aðstoða forset-
ann við að gera Bandaríkin betri. Hann sagði
þess vegna já, og mér fannst þetta skemmtilegt
dæmi sem undirstrikar að ef meginmarkmið
manns í tilverunni, sem stjórnmálamaður eða í
öðru hlutverki, er að bæta samfélagið þá á mað-
ur ekki alltaf að búa til litlar kaldastríðslínur og
sú hugsun leiddi til þess að ég fór að hugsa um
stjórnmál með svolítið öðrum hætti en áður.“
Heldurðu að þú eigir kannski einhvern tíma
eftir að verða ráðherra Samfylkingarinnar!?
„Nei, ég held ég nái ekki að breyta lífssýn
minni þannig. Í grunninn er hún svo tengd
grundvallaráherslum Sjálfstæðisflokksins á
einstaklingsframtakið og á sjálfstæði ein-
staklinganna, og um leið gott og sterkt velferð-
arkerfi, að ég held ég muni seint treysta mér til
að skipta um.“
Hefurðu orðið vör við það sjálf að reiknað hafi
verið með þér í forystu flokksins; jafnvel að þú
yrðir einhvern tíma formaður?
„Já, veistu að ég hef orðið vör við alls konar
væntingar, alls konar hlutir hafa verið sagðir og
ég fengið spurningar og jafnvel kröfur. Það hef-
ur ekkert farið framhjá mér.“
Þú hefur sem sagt orðið fyrir þrýstingi um að
búa þig undir að verða í forystunni?
„Einhverjir hafa nefnt það við mig, en ekki
tiltekið neitt sérstakt embætti; frekar að ég
haldi áfram að leggja Sjálfstæðisflokknum lið
með einhverjum hætti en ég hef ekki tekið und-
ir það því ég hef hugsað mér að hvenær sem ég
hætti í Garðabæ þá væri best fyrir mig sjálfa að
reyna mig í einhverju allt öðru.“
Hefurðu verið ákveðin í því lengi?
„Já, ég var búin að ákveða það fyrir dálitlu
síðan að vera í Garðabæ í einhvern tíma en svo
væri væntanlega hollast að horfa á tilveruna frá
einhverju allt öðru sjónarhorni.“
Hefur þig þá aldrei langað á þing?
„Nei. Ég var framkvæmdastjóri þingflokks-
ins í tvö ár og kynntist vel störfum þingsins,
mér fannst það skemmtilegt en í eðli mínu er ég
meira fyrir að vera úti í skurði að grafa en að
halda miklar ræður og þrasa um einhver mál
sem höfða mismikið til mín.“
Þingmennskan heillar þá alls ekki?
„Nei, og það hefur hún aldrei gert. Það að
vera bæjarstjóri finnst mér vera meira spenn-
andi vegna þess að þá er ég í aksjón, í grasrót-
inni; get látið einhverja hluti verða að veruleika
frá degi til dags. Þegar ég var í mennta-
málaráðuneytinu unnum við að lögum og reglu-
gerðarbreytingum, t.d. breytingum á aðal-
námskrá sem mér fannst gaman en samt fannst
mér mig vanta tækifæri til þess að láta breyt-
ingarnar verða að veruleika. Að búa ekki bara
til stefnuna heldur að framkvæma hana líka.“
En síðustu fimm árin hefurðu getað látið
hlutina gerast.
„Nákvæmlega. Og það er ofboðslega gefandi,
bæði í stóru og smáu; það gleður mig þegar ég
sé nýtt net í körfuboltahringjum á einhverjum
leikvellinum, það gleður mig þegar ég sé annars
konar róluvöll koma upp, það gleður mig að sjá
þegar búið er að malbika einhverja götu eða
byggja nýjan skóla. Mér finnst það miklu meira
gaman en að setja orð á blað.“
Hefur þér fundist erfitt að vera í stjórn-
málum vegna þess hve persónuleg þau geta orð-
ið?
„Nei og ég held það sé sama hvað maður fæst
við, alls staðar eru einhvers konar átök og
valdabarátta.
Það getur verið mjög persónulegt að vera í
viðskiptalífinu, þar getur maður verið mjög
áberandi og það getur verið óþægilegt og erfitt
fyrir fjölskylduna.
Harkalegustu átökin sem ég hef horft upp á
eru innan háskólasamfélagsins; þar er hart bar-
ist um embætti og stöðuveitingar. Svo er mikil
barátta inni á fjölmiðlum og víða annars staðar
þannig að ég held að stjórnmálin séu ekkert
verri en hvað annað að þessu leyti. Það hefur að
minnsta kosti ekki truflað mig eða fjölskyld-
una.“
Talandi um fjölskylduna, þú ert gift og
tveggja barna móðir.
„Já, ég er gift Aðalsteini Jónassyni hrl. og við
eigum tvo stráka, Jónas Aðalstein sem er 15 ára
og Braga sem er 6 ára.“
Þú hefur lengi verið í krefjandi störfum. Hef-
ur þér fundist þú hafa nógu mikinn tíma fyrir
börnin og fjölskylduna?
„Maður hefur aldrei nógu mikinn tíma. Aldr-
ei. Vill alltaf gera betur, en ég hef lagt mig mjög
fram um að sinna fjölskyldunni og finnst það
hafa tekist ágætlega. Ég hef verið með alls kon-
ar reglur í því sambandi, hvað ég má og hvað ég
má ekki, til þess að ganga ekki fram af fjöl-
skyldunni. Ég passa mig t.d. á því að vera aldrei
svo mikið í burtu að strákarnir fari með ein-
hverjum hætti að líða fyrir það. Við hjónin erum
mjög samstiga í uppeldi strákanna og því að
halda utan um heimilið. Aðalsteinn sinnir því
jafnmikið og ég, þannig að ég hef fengið mikinn
stuðning og hvatningu heima. Svo eigum við
líka góða að og það er í raun og veru algjört lyk-
ilatriði. Pabbi minn er nánast eins og þriðji full-
orðni einstaklingurinn á heimilinu. Hann passar
upp á strákana og upp á flest sem gera þarf
heima fyrir þannig að hans aðstoð og minnar
fjölskyldu í mörg ár hefur leitt til þess að þetta
er ekkert erfitt.“
Þú nefndir reglur. Eru þær heimasmíðaðar?
„Já, og hafa þótt brjálæðislega órómantískar!
Ég var bara 19 ára þegar við Aðalsteinn
kynntumst og ári síðar áttum við von á okkar
fyrsta barni. Þá var ég tvítug og nýbyrjuð í há-
skóla, en langaði ofboðslega til að eignast mína
eigin fjölskyldu.
Mér fannst það tilhlökkunarefni að eignast
barn; og það magnaðasta sem maður upplifir í
allri tilverunni er þegar barnið kemur í heiminn.
Allt annað verður voðalega smátt í því sam-
hengi. Og um leið breytist mjög margt; að vera
rétt rúmlega tvítugur og orðinn foreldri og ekk-
ert búinn að prófa að hanga á öllum kaffihús-
unum sem háskólastúdentar gera vanalega! En
við Aðalsteinn ákváðum strax hvernig við ætl-
uðum að hafa hlutina og bjuggum til reglur um
verkaskiptingu. Og vorum meira að segja svo
órómantísk að við skrifuðum reglurnar niður á
blað! Samnemendum mínum úr stjórnmála-
fræðinni fannst þetta blað það órómantískasta
sem þeir höfðu nokkurn tíma séð. Reglurnar
eru auðvitað löngu týndar en eftir lifir gagn-
kvæmur skilningur á því að við öxlum bæði
ábyrgð á heimilinu og strákunum og því hafa
reglurnar reynst algjört lykilatriði. Við þurfum
aldrei að þrasa um neitt. Ég sé um heimilið og
börnin aðra vikuna og hann hina. Aðra hverja
viku ber ég ábyrgð á því að það sé matur í ís-
skápnum, að strákarnir fari í skólann, að festa
sé á hlutunum og svo framvegis. Þetta gerir það
að verkum að allt gengur vel fyrir sig.“
Þið eruð sem sagt búin að finna uppskriftina
að hinu fullkomna fjölskyldulífi!
„Nei, þetta verður til þess að maður vinnur
mjög mikið aðra vikuna og við myndum vissu-
lega vilja hittast meira – en týndu reglurnar
koma að minnsta kosti í veg fyrir allt þras.“
Og þær eru góðar fyrir strákana?
„Já, þeir eru mjög sáttir. Þeir vita alltaf hvort
okkar er heima og hvenær.“
Heldurðu að þessi ákvörðun þín núna verði
talin hliðarspor eða jafnvel skref aftur á bak; og
þá meina ég vegna þess að einhverjir sáu þig
fyrir sér sem framtíðarleiðtoga í stjórnmálum?
„Ef maður lítur ekki á lífið sem ferðalag á ein-
hvern endapunkt í járnbrautarlest þá getur
maður hvorki skilgreint svona skref sem fram á
við, til hliðar eða aftur á bak. Ef maður er ekki
með neina fyrirfram skilgreinda braut er ekki
hægt að búa til þessar samlíkingar. Það eina
sem ég hugsa um, núna þegar ég ákvað að taka
að mér þetta nýja starf, er að ég vil gera það
mjög vel. Mér finnst Jón Helgi [Guðmundsson]
og fyrirtækið hafa sýnt mér ofboðslega mikið
traust þannig að mig langar að sinna starfinu af
miklum heilindum án þess að velta því fyrir mér
hvort fólk túlkar ákvörðun mína í einhverju
pólitísku samhengi. Mig langar bara að gera
þetta vel og endurgjalda það traust sem mér
var sýnt.“
Það er kannski gamaldags að setja fram
svona skilgreiningu, en ég geri það nú samt; má
ekki segja að þú hafir um árabil verið í svoköll-
uðum karlastörfum? Og nú ertu orðin forstjóri
byggingavöruverslunar!
„Veistu það, að ég var ekki búin að setja mál-
ið í þetta samhengi. En ef ég hugsa til baka þá
Mikil ögrun að fást
Ásdís Halla Bragadóttir þekktist í vikunni boð um að taka að sér enn eitt „karlastarfið“ – verður forstjóri BYKO
og hættir því sem bæjarstjóri í Garðabæ. Skapti Hallgrímsson hitti Ásdísi Höllu að máli og komst m.a. að því að
hún hefur smíðað kofa. Að vísu ljótasta kofa í heimi, en kofa samt …