Morgunblaðið - 01.05.2005, Blaðsíða 29

sótt viðbótarmenntun og bætt kjör í
þetta nám og þessi kennsluþjónusta
okkar er mjög lifandi; grunnstig
sem fólk getur notað til þess að
komast áfram.“
Enginn maður má vera tapari
Næsti steinn sem Guðrún stiklar
á í starfi Námsflokkanna er stærð-
fræðiaðstoð og sérkennsla í lestri og
skrift fyrir þá, sem stríða við les-
blindu. Guðrún glímdi sjálf við
þennan vanda. „Þá var nú enginn
skilningur á lesblindu. Börnin voru
bara aumingjar og ég var sögð léleg
í stafsetningu.“ Guðrún segir þessa
kennslu hafa verið farsælt starf frá
upphafi. „Fólk hættir ekki að vera
lesblint, þótt menntunin í landinu
aukist.“
Hún segir það skipta meginmáli
að lesblint fólk mæti skilningi og
hlýju hjá þeim, sem það leitar til. Og
er ekki í vafa um að reynsla hennar
sjálfrar af lesblindu hafi gert hana
betur í stakk búna til þess að standa
við hlið þeirra, sem leitað hafa á
náðir Námsflokkanna.
Næst nefnir Guðrún námskeið
fyrir atvinnulausa og svo karla-
smiðjuna og kvennasmiðjuna, sem
eru í samstarfi við Félagsþjón-
ustuna í Reykjavík. Þar getur fólk
sem af einhverjum ástæðum stend-
ur höllum fæti sótt námshjálp, styrk
og stuðning. „Allt byggist þetta á
því að við séum á jafnréttisgrund-
velli í samskiptum okkar við aðra.
Það er svo margt til.
Pabbi minn gekk í skóla eina viku
á ævinni. En hann menntaði sig vel,
talaði mörg tungumál, var vel lesinn
og fékk sín húsasmíðaréttindi.
Ég vil ekki fyrir nokkurn mun líta
á einhvern sem tapara. Maður getur
það sem maður ætlar sér. Mitt leið-
arljós hefur verið að opna fólki leið-
ina, því fólk á rétt á að fá þá þekk-
ingu, sem þarf til að lifa í
nútímaþjóðfélagi.“
Nám í íslenzku fyrir útlendinga
er stór og vaxandi þáttur í starfi
Námsflokkanna.
„Það er gömul hefð að Náms-
flokkarnir kenni flóttamönnum ís-
lenzku. Þegar flóttafólkið kom frá
Austur-Evrópu áður fyrr önnuðust
Námsflokkarnir íslenzkunám
þeirra. Þegar svo flóttamennirnir
komu frá Víetnam 1979 hafði Rauði
krossinn samband og spurði hvort
við vildum hjálpa þeim. Ég sagði
auðvitað já, já. Svo kom hver hóp-
urinn af öðrum og við kenndum og
kenndum. Nú eru Námsflokkarnir
komnir með aldarfjórðungsreynslu
í því að kenna nýbúum. Það var
verra með Víetnamana en Filipps-
eyingana. Filippseyingarnir töluðu
allir ensku, en Víetnamar sitt móð-
urmál og kínversku. Ég var svo
heppin að fá kínverskumælandi
kennara og svo hefur þetta undið
þannig upp á sig, að þeir eru sjálfir
farnir að taka þátt í kennslunni.
Svo gerðist það að sett voru lög í
landinu, sem segja að allir sem vilja
fá dvalarheimild og búseturétt verði
að geta sýnt fram á svo og svo mikla
kunnáttu í íslenzku. Þetta skaut
mörgum skelk í bringu, því fólk ótt-
aðist að því yrði vísað úr landi.
Þessi lög mega vera góð og bless-
uð. En það gleymdist alveg að búa
til kennsluefnið svo á endanum urð-
um við að taka það að okkur líka. Nú
eigum við mjög gott kennsluefni, en
það kostaði mikið og við fórum fram
úr fjárheimildum, því satt að segja
gekk erfiðlega að fá fjárhagsaðstoð
til að standa undir gerð kennsluefn-
isins. Og nú er mér legið þungt á
hálsi fyrir þessa framúrkeyrslu. Við
hefðum kannski ekki átt að gera
neitt, en ég er þess fullviss, að við
hefðum aldrei getað staðið undir
þessu lagaákvæði um íslenzku-
kennsluna, ef við hefðum ekki tekið
af skarið með námsefnisgerðinni.“
– Sárnar þér?
„Ég veit ekki hversu sár ég á að
segjast vera. En persónulega finnst
mér þetta ekki sanngjarnt.
Hitt er svo aftur annað, að ég
gerði þetta og það er hægt að berja
mig fyrir það. En ég vil auðvitað
verja mig og klóra á móti!“
Ég vil veita þjónustu
Það sýndi sig svo þegar Guðrún
varð sjötug, 28. febrúar sl., að fólk
af asískum uppruna telur hana til
sinna velgjörðarmanna. Það var
einn hópurinn, sem hélt henni
veizlu. „Þetta var nú meira afmæl-
ishaldið, hver veizlan af annarri í
marga daga. Sjálf hélt ég enga
veizlu. Þetta var allt gert fyrir mig.“
Í Höfða var tilkynnt um stofnun
Guðrúnarsjóðs, henni til heiðurs og
í þakkarskyni fyrir óeigingjarnt
hugsjónastarf, sagði í frétt Morg-
unblaðsins. Það eru Reykjavíkur-
borg og Efling stéttarfélag sem
standa að sjóðnum og á að úthluta
úr honum til verkefna, einstaklinga
eða félagasamtaka á þeim sviðum
sem Guðrún hefur helgað ævistarf
sitt; jafnréttis, kennslu og fjölmenn-
ingar.
– Var gaman í afmælinu?
„Auðvitað þykir mér vænt um all-
an þann vináttuvott, sem mér var
sýndur. Það flögraði að mér, að ég
hefði þá kannski ekki starfað til
einskis eftir allt saman. Það var góð
tilhugsun.“ En Adam var ekki lengi
í Paradís!
„Nei. Það rann nú fljótt af mér af-
mælisfögnuðurinn. Ég var varla
hætt og búin að fá alla þessa dýrð og
virðingu, þegar menn fóru að tala
um að leggja Námsflokkana niður.“
Og nú fer ekkert á milli mála að
Guðrúnu sárnar!
„Ég bara trúi því ekki að svo fari.
Námsflokkarnir eiga að bjóða upp á
það sem þarf en ekki það sem er í
boði. Þeir eru enginn samkeppnis-
aðili. Það komu oft til mín menn og
spurðu: Hvernig gengur þetta og
hvernig gengur hitt? Bara vel, svar-
aði ég. Þá fóru þeir út í bæ og settu
upp sams konar námskeið. Þá hætt-
um við bara. Og mér var bannað að
koma á fót tölvunámskeiðum á þeim
forsendum að aðrir byðu upp á slíkt.
Allt í lagi mín vegna. Ég hef aldrei
haft dálæti á samkeppni. Ég vil
veita þjónustu.
Námsflokkarnir eiga ekki að
keppa um nemendur, heldur veita
þjónustu, sem þörf er fyrir.
Og þörfin er alltaf fyrir hendi.
Það er bara að finna, hvar skórinn
kreppir. Er ekki sagt nú, að sex
hundruð manns komist ekki inn í
framhaldsskólana á ári? Er einhver
betur til þess fallinn að sinna þeirra
þörfum en Námsflokkar Reykjavík-
ur?
Menn verða að hafa augun opin
fyrir ástandinu í samfélaginu. Um
leið og harðnar á dalnum minnkar
aðsóknin í hefðbundna frístunda-
námið. Menn læra ekki frönsku, ef
þeir eiga ekki salt í grautinn. Þá
þarf að breyta til og kenna þá und-
irstöðuþætti, sem fólk þarfnast til
að komast af í samfélaginu. Þjóðfé-
lagið er alltaf að breytast og það
verður alltaf þörf fyrir Námsflokk-
ana. Ef það á að skera hausinn af
þessari öflugu kennslustofnun nú,
þá finnst mér það bæði ranglátt og
sárt.“
– Hefur þú átt þér vettvang utan
Námsflokkanna, eða einhver áhuga-
mál?
„Hvað er áhugamál? Náms-
flokkarnir hafa verið mínar ær og
kýr! Það hefur ekki gefizt tími til
annars. Ég hef aldrei gifzt og aldrei
eignazt barn. En ég hef eignazt
fóstursyni og það má vera áhugamál
að koma fólki til manns sem þarf á
því að halda. Þessir fóstursynir
mínir eiga börn og ég er amma
þeirra. Það er hægt að vera amma
án þess að vera mamma. Svo eru
það öll víetnömsku börnin mín. Ég
gæti verið með heila skrúðgöngu af
þeim á eftir mér! Langa amma
segja þau, því víetnamískan á ekki
til löng orð eins og langamma. Þess
vegna er ég þeirra langa amma!“
– Hvað tekur nú við hjá Guðrúnu
Halldórsdóttur? „Satt að segja hef
ég sjaldan haft meira að gera en
eftir að ég hætti skólastjórninni.
Það er alltaf verið að biðja mig um
eitthvað. Og svo er ég að lesa með
nokkrum útlenzkum vinum mínum.
Ef til vill er hægt að lögsækja mig
fyrir það, ef það kemst upp!“
Morgunblaðið/Þorkell
freysteinn@mbl.is
opna fólki leiðina
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. MAÍ 2005 29
Markáætlun um
erfðafræði í þágu
heilbrigðis og örtækni
Rannís
Rannsóknamiðstöð Íslands,
Laugavegi 13, 101 Reykjavík,
www.rannis.is
Rannsóknamiðstöð Íslands auglýsir eftir umsóknum í mark-
áætlun Vísinda- og tækniráðs um rannsóknir á sviði erfðafræði
í þágu heilbrigðis og á sviði örtækni.
Umsóknarfrestur er til 10. júní 2005.
Erfðafræði í þágu heilbrigðis beinist að lífvísindum í kjölfar raðgreiningar
á erfðamengjum fjölda lífvera. Áhersla verður lögð á notkun erfðafræði-
legrar þekkingar til grunnrannsókna á líffræðilegum ferlum er tengjast
sjúkdómum og heilbrigði, sem og á hagnýtingu hennar til að þróa grein-
ingartækni, lyf eða meðferðarform.
Örtækni vísar til vísinda og tækni á örsmæðarkvarða þvert á hefðbundin
fagsvið eðlisfræði, efnafræði og líftækni. Í markáætluninni verður miðað
við að efri mörk smæðarkvarðans liggi við 10 míkrómetra.
Markáætlunin var samþykkt á fundi Vísinda- og tækniráðs 17. desember
sl. Gert er ráð fyrir að á fyrstu tveimur árum áætlunarinnar verði varið 200
m. kr., þar af 90 m. kr. á yfirstandandi ári og 110 m. kr. á næsta ári. Til
næstu þriggja ára þar á eftir verða tryggðir nauðsynlegir fjármunir til áætl-
unarinnar, en hún mun standa yfir í 5 ár (2005-2009).
Tilgangur markáætlunarinnar er að efla þverfaglegt samstarf hér á landi
og auka styrk okkar á ofantöldum sviðum á alþjóðavísu. Reynt verður að
hámarka nýtingu tækjabúnaðar og aðferðafræði sem fyrir er í landinu á
þessum sviðum, styrkja frekari uppbyggingu á færni og þekkingu og rann-
sóknir og rannsóknahópa sem þegar hafa öðlast alþjóðlega viðurkenn-
ingu. Lögð er áhersla á grunnrannsóknir sem og hagnýt verkefni í nánu
samstarfi fyrirtækja, rannsóknastofnana og háskóla til uppbyggingar
íslensks atvinnulífs.
Hver styrkur verður á bilinu 5 til 10 milljónir króna á ári. Gert er ráð fyrir
að í fyrri lotu (2005 til 2006) verði styrkir veittir til allt að tveggja ára fyrsta
árið og til eins árs annað árið. Í seinni lotu (2007 til 2009) er gert ráð fyrir
að veittir verði styrkir til þriggja ára verkefna. Í fyrri lotu er heimilt að
leggja fram verkáætlun til lengri tíma en tveggja ára. Frekari styrkveiting til
verkefnisins verður í samkeppni við aðrar nýjar umsóknir. Styrkir mark-
áætlunar geta numið frá fjórðungi til helmings af heildarkostnaði verkefnis
og í sérstökum tilvikum allt að tveimur þriðju hlutum heildarkostnaðar.
Styrkirnir verða verkefnisstyrkir hliðstæðir styrkjum sem veittir eru úr öðr-
um samkeppnissjóðum.
Sérstök umsóknareyðublöð gilda fyrir markáætlunina, sameiginleg fyrir
bæði svið hennar. Þau er hægt að nálgast ásamt upplýsingum um áætlun-
ina og frekari leiðbeiningum á heimasíðu Rannsóknamiðstöðvar Íslands -
Rannís. Slóðin á heimasíðu Rannís er: http://www.rannis.is. Umsóknum og
öllum fylgiskjölum skal skila á ensku. Umsóknir verða metnar faglega í
fagráði að fengnum umsögnum innlendra og/eða erlendra sérfræðinga.