Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 27

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 21
Uiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiaiiiiiiiiinin
sannfærast um þetta. Þegar eitthvert líffæri af einhverjum ástæð-
um er ekki lengur notað, byrjar það að verða úrelt. Það verður
þá fyrst miklu minna en á meðan það var upp á sitt bezta í sögu
tegundarinnar, síðan, þegar margar kynslóðir eru liðnar, fer það
að verða mjög breytilegt að stærð og loks minnkar það mjög
og verður aðeins vísir, hjá því sem áður var, og hverfur að lokum
með öllu. Hin úreltu líffæri lifa góðu lífi meðal hinna starfandi
líffæra í líkama mannsins. Þau njóta sömu hlunninda hjá líkam-
anum eins og gamall embættismaður í mannlegu þjóðfélagi, þeg-
ar hann lifir á eftirlaunum, í virðingar- og viðurkenningarskyni
fyrir starf, sem hann leysti svo vel af hendi fyrr á tímum, þegar
mikið valt á orku hans. Annars dettur manni ósjálfrátt í hug sá
svipur, sem er með þessum úreltu líffærum í dýraríkinu og hjá
manninum og ýmsu því í menningarsögu þjóðanna, sem einu sinni
hefir haft sína þýðingu, en er að verða úrelt. í mörgum tungu-
málum eru margir stafir í ýmsum orðum, sem alls ekki heyrast
í framburði, þeir eru úrelt líffæri í málinu. Á sama hátt verður
að skoða ýmsa siði, ýms lög og margt annað sem úrelt líffæri á
lííkama menningarinnar. Stundum gleymist það, en því skýtur
svo ef til vill upp aftur eftir langan svefn, alveg eins og úreltu
líffærin á líkama plantnanna, mannsins og dýranna.
Á. F.
1. mynd er tekin úr:
Johannes Meisenheimer: Entwicklungsgeschichte des Menschen o. s. frv.
Samml. Gösch. 378, Berlin 1917.
Allar hinar myndirnar eru eftir:
Hjalmar Öhrvall: Rudimentára Organ hos Mánniskan.
Studentför. Verd. S'máskr. 141, Stockholm, 1911.