Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 18

12 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
mmmimmmimiiiimiiiiiimiiimmiimmimiiiMiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiimimHiiiiiiimiimmiiimimiiiiiiiimiiiimimiiiir
Hjá manninum, og reyndar einnig hjá mörgum öðrum spen-
dýrum, er halinn orðinn algerlega úreltur og næstum því orðinn
að engu. Það væri því alveg óskiljanlegt, hvers vegna maðurinn
hefir í líkama sínum síðustu leifar hala, þar sem eru þessir fáu
liðir, sem ekkert ber á utan á líkamanum, ef að ekki væri gert
ráð fyrir, að forfeður mannsins hefðu endur fyrir löngu haft hala,
það er að segja verið spendýr. Auk þessara halaliða eru vitanlega
einnig eftir leifar að nokkrum vöðvum, sem hægt er með saman-
burðarrannsóknum að heimfæra upp á vöðva, sem til eru í hölum
spendýranna. Nú á það við um þennan úrelta hala á manninum,
sem eg hefi áður sagt um úrelt líffæri almennt, að þau eru miklum
breytingum undirorpin, og geta því hjá einstöku einstaklingum
verið miklu betur þroskuð en dæmi eru til annars. Þannig hefir
það komið í ljós í öðrum löndum við skoðun á mönnum, sem skrif-
aðir voru til varnarskyldu inn í herinn, að talsvert margir þeirra
höfðu vísi að hala, sem vel mátti sjá utan á líkamanum, en stund-
um var hann alveg beinlaus. Um þetta hafa meira að segja verið
ritaðar ekki allfáar bækur. Mannaparnir hafa einnig dálítinn, úr-
eltan hala, og hann virðist vera enn þá minna þroskaður, eða öllu
heldur enn þá meira eyddur af tönn tímans, heldur en er hjá
manninum; liðirnir eru þar vanalega ekki nema þrír, en hjá
manninum, eins og eg gat um fyrr, þrír til sex, vanalega fjórir til
fimm. Hjá mannöpunum kemur það einnig fyrir, eins og hjá mann-
inum, að halinn getur náð dálitlum þroska og komið fram í ytri
mynd dýrsins.
Loks get eg bætt því við, að hjá fóstrinu er halinn alltaf áber-
andi á vissu stigi og alltaf sjáanlegur utan á líkamanum. Það
sannast hér sem oftar, að fósturþróun einstaklingsins gefur vís-
bendingu um framþróun þeirrar tegundar, sem einstaklingurinn
heyrir til.
Beinagrindin.
Eins og eg gat um fyrr hefir maðurinn, og flest spendýrin, vana-
lega tólf pör af rifjum, eitt par út frá hverjum brjóstlið. Merki-
legt er þó það, að hjá fóstrinu myndast fleiri rif en þessi tólf;
það myndast ekki einungis rif, sem standa í sambandi við brjóst-
liðina, heldur einnig rif, sem eru tengd hryggjarliðum spjald-
hryggjarins. Þegar fóstrið nær meiri þroska, hverfa þó þessi
spjaldhryggjarrif með öllu, þau taka þátt í því að mynda mjaðma-
grindina, en eftir verða meira eða minna ógreinileg bandvefs-