Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 12

6 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
'1111 ■! 11111111111111111111111111111111111III11111 ■ 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111| 1111
líkamanum standa aðeins örlitlir burstar, sem varla er hægt að
sjá nema í smásjá; þeir eru úrelt líffæri.
Það er staðreynd, að úrelt líffæri eru stærri hjá fóstrinu en
hjá dýrinu, þegar það er fullorðið. Við höfum einmitt séð, að
mörg líffæri, sem eru að verða úr sögunni hjá einhverri tegund,
koma stundum einungis fram hjá fóstrinu, en alls ekkert seinna.
Hér mætti aðeins nefna til viðbótar tennurnar í skíðishvölunum.
Eins og kunnugt er, eru allir skíðishvalir tannlausir, enda lifa
þeir á smáátu í sjónum, sem þeir síja frá átunni með skíðunum.
Þrátt fyrir þetta hefir skíðishvala-fóstrið greinilegar tennur í
efra skolti, þótt þær geti aldrei almennilega brotist fram og komi
aldrei að neinu gagni. I raun og veru mætti búast við því, að
eftir því, sem einhver dýrategund er fullkomnari, hefði hún í
líkama sínum fleiri úrelt líffæri, þar sem sú þróunarbraut, sem
liggur að baki fullkomnum tegundum, er löng og millilið-
irnir margir. Það lætur líka nærri að svo sé, en þess er þó
að geta, að hinar ófullkomnari tegundir hafa einnig mörg úrelt
líffæri, og meira að segja einnig plönturnar. Hjá manninum hafa
úrelt líffæri allvel verið rannsökuð, sérstaklega af Þjóðverjanum
Wiedersheim, og það mun teljast svo til, að á mannslíkamanum
séu um eitt hundrað úrelt líffæri. Auk þeirra eru svo allmörg,
eitthvað um tuttugu, sem mjög er dregið úr og seinna eiga fyrir
sér að verða úrelt, eða með öðrum orðum þýðingarlaus, og hverfa
loks með öllu úr sögunni. Hér vinnst því miður ekki rúm til ann-
ars en greina aðeins lauslega frá helztu úreltu líffærunum á manns-
líkamanum, og það í stuttu máli.
Fyrst skal þá nefna hárið. Eg hefi þegar getið þess, að hárið
kemur fram um allan líkamann á fósturskeiði, en hverfur svo aft-
ur. Það er nú augljóst, að gagn það, sem hárið getur gert flest-
um mönnum, er harla lítilfjörlegt, eða varla nokkurt. Það mun
varla hægt að fullyrða, að sá maður, sem er loðnari en aðrir, sé
að nokkru leyti betur fallinn til þess að berjast áfram í lífinu en
aðrir, þess vegna er hárið úrelt. En það má segja um hárið, eins
og yfirleitt um öll úrelt líffæri, að breytileiki þess er mjög mik-
ill, miklu meiri en breytileiki þeirra líffæra, sem starfa í fullum
blóma. Einmitt þess vegna kemur það fyrir, að það fæðast menn
og konur alvaxin hári og verða loðin alla æfi. Þekktasta dæmi
um þetta er rússneskur maður, sem hét Andrian Jeftichew, sem
auk þess að vera loðinn líktist einnig hundi í andliti. Þessi mað-
ur hefir þótt svo merkilegur, út frá bæjardyrum dýrafræðing-