Náttúrufræðingurinn - 1936, Blaðsíða 48

42 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
11111111111111111 ■ 1111111111111111111111111111111111 ■ 111111111111111111 i i 1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 • 1111
fyrir sig, þá kemur það í ljós, að blöðin, sem á plöntunni eru í einu;
eru sjaldan fleiri en fimm, enda þótt liðirnir á stenglunni séu miklu
fleiri, og skýringin er sú, að jafnóðum og ný blöð koma fram,
detta þau gömlu af. Öll þau blöð, sem eru á plöntunni, t. d. að
haustinu til, hafa því myndazt á því sumri, sem er nýliðið, og
reyndar um það bil helmingi fleiri, og meira en helmingi fleiri
yfir árið, þegar vetrarsprettan er tekin með. Dr. Petersen komst
einnig að þeirri niðurstöðu, að þar sem góð vaxtarskilyrði eru fyr-
ir marhálm, eru um 6 kíló af blöðum á hverjum fermetra á botn-
inum, en þar sem gróður er með lakasta móti í Danmörku, er sam-
anlagður þungi blaðanna á einum fermetra um 1.7 kg. Sé nú gert
ráð fyrir, að það sem framleiðist af marhálmsblöðum á einu ári,
sé helmingi meira, verður ársframleiðslan á hverjum fermetra við
strendur Danmerkur 3.4—12.0 kg. Nú lætur nærri, að af mar-
hálmsblöðunum séu um 16% þurefni, og þá verður þurefnisfram-
leiðslan frá y% kg. upp í 2 kg. á fermetra á ári. Petersen hélt nú
áfram að reikna, og gerði ráð fyrir, að allur sá flötur samanlagð-
ur, sem marhálmur vex á við strendur Danmerkur væri 3.400.000
m2, sem er lág tala, þá næmi ársframleiðslan við Danmörku um
8.000.000.000 kg. eða átta milljónir smálesta, en það er nærri því
fjórum sinnum meira, en allt það gras, sem vex á ökrum Dan-
merkur.
í merkri grein, sem prófessor Krogh skrifar í októberhefti
tímaritsins „Naturens Verden“, 1935, um dýra- og plöntufram-
leiðslu hafsins, er gert ráð fyrir miklu hærri tölum. Prófessorinn
telur, að í aðeins nokkrum hluta danskra hafa, nefnilega Kattegat,
framleiðist fimm þúsund smálestir af skarkola, sex þúsund smá-
lestir af þorski, sjö þúsund smálestir af síld, en tuttugu og fjórar
milljónir smálesta af marhálmi.
Ef við skiftum öllum þeim marhálmi, sem aðeins vex við
Danmörku, jafnt á milli allra manna á jörðunni, þá fengi hver
þeirra f jögur kíló af þurefni í sinn hlut, svo mikið hefir til skamms
tíma verið þar til af þessari plöntu. Öll þau ósköp, sem deyja á
hverju ári, verða ýmsum dýrum að næringu, einnig þeim, sem lifa
langt frá landi, og koma þannig óbeinlínis manninum að góðu, þótt
með ýmsum milliliðum sé. En auk þessarar miklu þýðingu, sem
marhálmurinn hefir, hefir hann einnig komið manninum að beinu
gagni, þar sem blöðin hefir rekið á land, og myndað hrannir í
fjörunni. Hirðingin hefir verið ofur einföld, menn hafa fært
hrannirnar undan sjó, látið saltið renna úr þeim, þurrkað síðan