Skírnir - 01.01.1920, Page 63

SkirnirJ
Ritfregnir.
57.
ulleiks þeirra, sem sambandiö er viS hinumegin. Yór erum þá
búnir að kasta vísindakuflinum og lifum í trú en ekki í skoSun.
Slíkt tel eg hverjum manni frjálst, að því er til sjálfs hans
kemur. En eg tel hitt jafnfrjálst, aS krefjast annarar prófunar,
áSur en þetta neyzlumeSal verður bannfært, svo að eg haldi mér
dæmið, er eg tók. Eg mundi vilja láta beztu vísindamenn
bérna megin prófa svo vandlega sem unt er áhrif þessa neyzlumeð-
als á andlega og líkamlega heilbrigði manna. Reynist það holt og
atyrkjandi fyrir andlega og líkamlega heilbrigSi manna hór, þá tel
eg sjálfsagt að halda áfram að neyta þess, hvað sem þeir segja
hinumegin, því að eg tiúi því ekki fyr en eg tek á, að það, sem
skilar mér andlega heilbrigðuni á lífsins land, geti reynst mór skað-
i®gt þar, eða mundi sjálf andleg heilbrigðin vera þar skaðleg? Eg
hefi tekið þetta dæmi af því að það er svo einfait, en líkt er um
hin önnur siðferðisatriðin. Siðfræðin er í mínum augum, eða ætti
&S minsta kosti að vera, andieg heilbrigðisfræði. Að róttlæti, sann-
leiksást og kærleikur hafi gildi í þessu lífi, sannast af álirifum
þeirra á andlega heilbrigði manna og þroska. Að breytni manna
er oft því lík sem þeir teldu þetta ait einskisvirði, kemui ekki af
því að þeir viti ekki betur, heldur miklu fremur af því, að þeir
tafa ekki -verið tamdir við það frá blautu barnsbeini, að prófa þess-
dygðir í lífi sínu og meta áhrif þeirra. Og eg efast um að þær
verði meiri kraftur í lífi sumra manna fyrir það eitt, að vfst væri
aS þær giltu líka í öðru lífi, eða hví mundi sá, er veit að breytni
hans í dag hefir illar afieiðingar á morgun og heldur áfram engu
aS síður — hví mundi hann hirða meira um afleiðingarnar í oðru
lífi, þó hann ætti þær vísar? Bendingar frá öðrum heimi gæti ef-
laust oft orðið til að vekja menn til prófunar á hlutum, sem þeir
hefðu ekki nægilega vel athugað. En til þess mun oss gefin skyn-
eemin, að vór prófum alt og höldum því, sem gott er. ÁSur var
eu stefna ríkjandi í uppeldismálum, að miða alla meðferð barna við
fullorðinsárin. Nú er það af mörgum kölluö kerlingarvilla. Svo
er Rousseau fyrir að þakka, að flestir viðurkenna uú að barnsald-
urinn eigi h'ka sinn rétt á sér, og að sá verði að öðru jöfnu bezt
þroskaður á fullorðins aldri, er bezt fekk þörfum barnsins fulinægt.
Mundi ekki vera líkt um æfina »í þvísa Ijósi og öðru?« Skyldi þeim
ekki farnast bezt i öðru lífi, sem bezt gæta andlegrar heilbrigði
sinnar hór, »að beztu manna yfirsýn«? Á það þori eg vel aö
hætta fyrir sjálfan mig. En ráði aðrir hvað þeir gera.
Þessar athugasemair eru áður en eg veit af orðnar langt mál,