Hugur - 01.01.2000, Blaðsíða 127

HUGUR
Hver var Brynjólfur Bjamason?
125
fræðingur við Síldareinkasölu ríkisins á Siglufirði. Eftir að Kommún-
istaflokkurinn var stofnaður og stéttabaráttan harðnaði með kreppunni,
missti hann þessi störf. Hann fór þó á síld til Siglufjarðar sem mats-
maður eða verkamaður mörg sumur eftir þetta ásamt konu sinni og
greip annars í ýmsa vinnu, meðal annars Bretavinnuna á stríðsárunum.
Vorið 1928 kvæntist Brynjólfur Hallfríði Jónasdóttur og eignuðust
þau eina dóttur, Elínu. Hallfríður lést árið 1968.
Þegar Brynjólfur kom heim frá Þýskalandi snemma árs 1924 voru
ungir róttækir menn í Reykjavík farnir að skipuleggja róttækan arm
innan Alþýðuflokksins og var þar fremstur í flokki Hendrik Ottósson
ásamt Ólafi Friðrikssyni. Brynjólfur hellti sér þegar út í þetta pólit-
íska starf. Hann varð varaformaður Sambands ungra kommúnista sem
var stofnað vorið 1924, formaður Jafnaðarmannafélagsins Spörtu þeg-
ar það var stofnað 1926 sem undanfari Kommúnistaflokks Islands og
formaður flokksins við stofnun hans árið 1930. Fyrr á því ári var haf-
in útgáfa vikublaðs undir nafninu Verklýðsblaðið og var Brynjólfur
ritstjóri þess. Hann var kosinn á þing árið 1937, þegar Kommúnista-
flokkurinn fékk sína fyrstu þingmenn kjörna, og sat á þingi 19 ár
samfleytt þar til hann vék fyrir samstarfsmönnum Sósíalistaflokksins
í Alþýðubandalaginu árið 1956. Brynjólfur var formaður miðstjórnar
Sósíalistaflokksins frá 1938 til 1950 og menntamálaráðherra var hann
frá 1944 til 1947.
Um 1960 fóru stjórnmálastörf Brynjólfs að dragast mjög saman og
þegar Sósíalistaflokkurinn var lagður niður árið 1968 og Alþýðu-
bandalagið gert að flokki, má segja að stjórnmálaferli hans hafi lokið
þótt hann hafi verið félagi í Alþýðubandalaginu og eitthvað sótt þar
fundi. Hann stóð þá á sjötugu og hafði verið virkur í stjórnmálum í
hálfa öld en meginþunginn lá á tæplega fjörutíu ára tímabili frá 1924
og þar til upp úr 1960. Hann skrifaði sex bækur um heimspeki og
kom hin fyrsta út 1954 en hin síðasta 1980. Brynjólfur lést 16. apríl
1989, tæplega 91 árs gamall.
II
Á minnisblöðum sem Brynjólfur lét eftir sig segir hann frá því þegar
hann var ráðinn ritstjóri Verklýðsblaðsins og kosinn formaður
Kommúnistaflokksins við stofnun hans: