Hugur - 01.01.2000, Blaðsíða 131

HUGUR
Hver var Brynjólfur Bjamason ?
129
„einbeita sér að náminu og láta eins og allt þetta, sem var að gerast í
kringum mann, kæmi manni ekki við.“9 Einar Olgeirsson og Stefán
Pjetursson, síðar þjóðskjalavörður, voru einnig í Berlín og hittust þeir
þrír daglega og ræddu næstum eingöngu um stjómmál.
Þeir Einar og Stefán voru báðir staðráðnir í að fara á kaf í stjórn-
málin þegar þeir kæmu heim. „Eg hafði hinsvegar engan hug á að
gerast stjórnmálamaður," sagði Brynjólfur, "mér var það satt að segja
þvert um geð og ég taldi mig ekki til þess fallinn, enda þótt ég teldi
það skyldu mína, að leggja málstaðnum allt það lið, sem veikir kraft-
ar mínir leyfðu, sem óbreyttur liðsmaður.“10
En eins og fyrr segir var Brynjólfur strax kominn á kaf í pólitíska
vinnu þegar heim kom og ekki bara sem óbreyttur liðsmaður heldur
fremstur í flokki og linnti þeirri vinnu ekki næstu áratugina.
III
Stjórnmálastörfum Brynjólfs verða ekki gerð rækileg skil nema í sam-
hengi við sögu þeirra flokka sem hann starfaði með og veitti forystu,
Kommúnistaflokksins og Sósíalistaflokksins, en meginatriði þeirra
eru þó rakin í fyrrnefndri samtalsbók okkar Brynjólfs, Brynjólfur
Bjarnason, pólitísk œvisaga. Einnig hefur Mál og menning gefið út
úrval af pólitískum greinum og ræðum Brynjólfs auk nokkutra viðtala
í þremur bindum undir nafninu Með storminn ífangið. Þessar greinar
og ræður hafa nánast allar orðið til í önn dagsins.
f þeirri róttæku hreyfingu, kommúnistahreyfingu, sem var að
spretta upp á árunum upp úr 1920 og átökunum sem voru samfara því
í Alþýðuflokknum gegndi Ólafur Friðriksson veigamiklu hlutverki.
Þessi átök einkenndust mjög af eldmóði og ákafa Ólafs sem hreif
yngri mennina með sér, en þegar þeir komu heim, Brynjólfur og Ár-
sæll Sigurðsson, fór allt upp í loft. "Sérstaklega var erfitt að sætta þá
Ólaf og Brynjólf,” skrifaði Hendrik seinna.11
Ég held þetta sé táknrænt fyrir þá stefnu sem Brynjólfur tók þegar
hann ákvað að helga sig stjórnmálabaráttunni - eða öllu heldur stétta-
9
10
11
Brynjólfur Bjarnason, pólitísk œvisaga, s. 78.
Sama rit, s. 78-79.
Hendrik Ottósson, Vegamót og vopnagnýr (Akureyri: Pálmi H. Jónsson, 1951), s.
70.