Hugur - 01.01.2000, Blaðsíða 28

26
Geir Sigurðsson
HUGUR
Þessi túlkun er ekki aðeins algeng, heldur líka á margan hátt
skiljanleg. Leopardi var vissulega þunglyndur krypplingur. Hann þjáð-
ist af ýmsum krankleikum allt sitt líf. Ef segja skal stutta sjúkdóms-
sögu, þá var hann í fyrsta lagi með slæma hryggskekkju sem batnaði
ekki við það að hann eyddi nánast öllum tíma sínum sitjandi við
skrifborðið. í öðru lagi átti hann að stríða við stöðug svima- og hita-
köst, sem á stundum gerðu honum ókleift að skrifa, lesa og jafnvel
mæla orð af munni svo vikum skipti. Og loks fór sjón hans sífellt
þverrandi. Ekki bætti úr skák að andrúmsloftið á heimilinu ku hafa
verið í þyngra lagi. Foreldrarnir munu hafa verið kaldir og fjarlægir.
Faðirinn var sérlyndur fræðimaður sem átti sér einhverja viðskipta-
drauma. Sagt er að þótt fræðastörfin hafi verið af ómerkilegra taginu
hafi þau samt verið mun betur heppnaðri en viðskiptin, enda tókst
honum að setja fjölskylduna á barm gjaldþrots í einhverri ævintýra-
mennskunni. Þá tók mamman sig til, svipti karlmenn heimilisins
fjárræði og boðaði kristilegan meinlætalifnað innan fjölskyldunnar,
og þurfti Leopardi, sem þó var borinn greifi, að lifa við slík skilyrði
allt sitt líf. Hann var því ekki aðeins veikur, þunglyndur og ástsjúkur,
heldur líka blankur-en varla má hugsa sér betri skilyrði til að rækta
fyrirtaks rómantíker.
Eg held það sé rétt að segja að Leopardi hafi verið einhvers konar
rómantíker, þótt hann hefði aldrei sætt sig við slíkan merkimiða og
skrifaði til dæmis fræga ritgerð til höfuðs rómantísku stefnunni. Sú
stefna, ef stefnu skyldi kalla, var auk þess svo margþætt og ruglings-
leg að það er erfitt að finna skáld á þessum tíma sem var ekki undir
neinum áhrifum frá henni. Þetta var einmitt sérstaklega áberandi á Ital-
íu þar sem hinir svonefndu „klassíkerar," sem Leopardi vildi telja sig
til, áttu í stöðugum ágreiningi við forsprakka rómantíkurinnar. í þess-
um deilum ægði öllu saman, enda voru hugtökin sem beitt voru í
þeim iðulega óskilgreind og óljós. Þannig virtust klassíkerarnir oft
ásaka rómantíkerana um hluti sem rómantíkerarnir ásökuðu síðan
klassíkerana um-einfaldlega vegna þess að báðir aðilar skildu sömu
hugtök á mismunandi hátt.71 ritgerð Leopardis gegn rómantísku stefn-
unni, sem ber titil er útleggja mætti einfaldlega sem „Umfjöllun ítala
um rómantíska ljóðagerð,“8 setur hann fram hugmyndir um skáldskap,
7 Sjá Flora: „La rivolta romantica e la poesia come veritá," bls. xxii.
® Á frummáli, „Discorso di un Italiano intorno alla poesia romantica."