Morgunn - 01.12.1974, Síða 80

158
MORGUNN
land undan rangtúlkun Brahmína og Pýþagóras lyfti Grikk-
landi í æðsta sess meðal menningarþjóða með heimspekikeim-
ingum sínum.
Það var einmitt gegn kynflokkaguðunum sem Ekn-Aton
beitti hinu mikla afli sinnar innri sannfæringar. Þessi upplýsti
faraó hóf rödd sína í dýrlegum lofsöng til hins eina leynda og
eilífa anda, sem stjórnar öllum mönnum. Honum voru ekki
lengur neinir sérstakir guðir Karnaks, Luxor eða Þebu; eng-
inn Jahve, Adónis eða Amon-Ra. Það var aðeins einn guð, og
þótt nöfn hans væru mörg var innra eðh hans ódeilanlegt.
Ilugsið ykkur tvítugan pilt, sem er fæddur til hóglífis, mun-
aðar og valda, heilsuveill og elst upp við einhverjar ströngustu
erfðavenjur sem hægt er að imynda sér; og sem þrátt fyrir
þetta allt nemur og skilur greinilega andlegan sannleika, sem
á eftir að umbylta öllu lífinu á hnettinum. Hversu full undr-
unar og aðdáunar verðum við ekki, þegar við hugsum til þess
gífurlega kjarks og hugrekkis, sem þurfti til að snúast gegn
guðum feðranna og bjóða hyrgin prestastétt, sem hafði farið
öldum saman með völdin, án þess nokkur dirfðist móti að mæla.
Það er vist óhætt að fullyrða, að ekki hafi verið í heiminn bor-
inn hugaðri andi en Ekn-Aton, Hið fagra Barn Atons.
Sem æðstiprestur Ba-Horokhtis hafði Ekn-Aton oft starað í
andlit sólarguðsins. En það var við að hugleiða hinn alheims-
lega tilgang sólarinnar og þýðingu, að hinum unga dulfræð-
ingi opinberaðist skilningur á sannri þýðingu ijóssins, góðleik-
ans og samdeikans. Honum varð ljóst, að sólin skein ekki ein-
göngu á Egyptaland, né heldur veitti hún vemdandi krafti sín-
um einungis á þær borgir þar sem hún var tignuð. Geislar
hennar skinu einnig bak við fjöll og eyðimerkur. Ljós hennar
hressti útlendinga og styrkti jafnvel óvini Egyptalands. Og
ekki var hún eingöngu mannkyninu til blessunar. Undir bless-
andi geislum hennar blómgaðist öll hin lifandi náttúra. Blóm
opnuðu krónur sinar fyrir ljósi hennar, fagurlituð skordýr flögr-