Þjóðmál - 01.06.2010, Blaðsíða 19

Þjóðmál SUmAR 2010 17
fjár fest i ngafélaginu Vogabakka ehf ., Guð­
mund ur Kristjánsson, forstjóri og einn af
stærstu hluthöfum Brims hf ., og James Leitner,
for stjóri Falcon Management Corporation .
Forstjóri bankans var William Fall en hann
kom til starfa hjá Straumi sumarið 2007 .
Hann var áður forstjóri allrar starfsemi Bank of
America utan Bandaríkjanna, en starfstöðvar
bankans voru alls í átján löndum þegar Fall lét
af störfum þar í júní 2006 .
Fall viðskiptabankanna þriggja
Fram að hruni viðskiptabankanna þriggja hafði Straumur unnið markvisst að því að
draga úr áhættu í rekstri bankans, meðal annars
með sölu eigna . Efnahagur bankans var í ágætu
horfi, eigið fé nam rúmum einum milljarði
evra og lausafjárstaðan í íslenskum krónum var
einkar sterk . Gjaldeyrisþurrð á haustdögum
2008 gerbreytti þessari stöðu og svo fór loks
að gjaldeyrismarkaðir lokuðust nær alveg um
tíma . William Fall hefur látið þess getið að
Straumur hafi goldið fyrir afar slæmt orðspor
hinna föllnu íslensku banka .1
Í kjölfar setningar hinna svokölluðu neyðar­
laga voru reikningar Straums hjá Commerz bank,
Skandinaviska Enskilda Banken og Nordea
frystir . Var álitið að þetta stafaði af því að menn
teldu erlendis að þess yrði skammt að bíða að
Straums biðu sömu örlög og annarra íslenskra
banka . Hann yrði von bráðar færður undir skila­
nefnd á vegum Fjármálaeftirlitsins og þar með
gengið á hlut erlendra kröfuhafa . Í Straumi höfðu
menn þá upplýsingar um að finnska fjármála­
eftirlitið hefði lagt hömlur við því að finnskir
bankar millifærðu fjármuni til Íslands og þá
væntanlega í þeim tilgangi að vernda hagsmuni
finnskra innlánseigenda Kaupþings og Glitnis .
Takmarkanir finnska fjármálaeftirlitsins voru
þó ekki bundnar við þessa banka, heldur stóð
Straumi líka ógn af þeim þrátt fyrir að bankinn
tæki ekki við innlánum í Finnlandi .2 Setning
neyðarlaganna hafði gerbreytt rekstrarskilyrðum
Straums til verri vegar . Erlendir viðskiptavinir
1 William Fall, viðtal 21 . september 2009 .
2 Tölvupóstur Óttars Pálssonar til Jónasar Fr . Jónssonar,
dags . 10 . október 2008 .
hættu nú óðum að efna skuldbindingar sínar
við bankann þar sem þeir treystu ekki umgjörð
fjármálastarfseminnar á Íslandi .
Stjórn Straums kom saman til fundar í höfuð­
stöðvum bankans í Borgartúni hinn 21 . október .
Þar kom skýrt fram í máli William Fall forstjóra
að gjaldeyrisskortur væri helsta vandamál bank­
ans . Þá hefðu viðskipti við erlenda samstarfs­
aðila reynst erfiðleikum háð vegna hins slæma
orð spors Íslands (e . the Iceland issue) .3
Lausafjárerfiðleikar
Hinn 11 . febrúar 2009 gerðu starfsmenn Seðlabankans grein fyrir fjárhagsstöðu
Straums á fundi í fjármálaráðuneytinu . Þar kom
fram að í lok ársins 2008 hefði Straumur lagt fram
beiðni í Seðlabankanum um hundrað milljóna
evra lausafjárfyrirgreiðslu . Þá varð samkomulag
milli aðila að Seðlabankinn veitti Straumi þá
þegar lán gegn tryggingu að andvirði fimmtíu
milljónir evra og að málið yrði aftur tekið til
athugunar eftir áramótin og hefði Straumur nú
óskað eftir því við Seðlabankann að hann veitti
fyrirtækinu seinni helming fyrirgreiðslunnar
gegn skilgreindum tryggingum .
Daginn eftir, 12 . febrúar, rituðu þeir Indriði
H . Þorláksson og Þórhallur Arason bréf fyrir
hönd fjármálaráðherra til Tryggva Pálssonar í
Seðlabankanum . Í bréfi sínu tóku þeir skýrt fram
nauðsyn þess að Seðlabankinn aðstoðaði Straum
eftir fremsta megni . Í niðurlagi bréfsins segir:
Fjármálaráðuneytið telur að án þessarar fyrir­
greiðslu [fimmtíu milljónir evra] yrði Straum­
ur Burðarás fjárfestingabanki hf . í verulegum
fjárhagsvanda . Hann gæti haft áhrif á fjárhag
og samningsstöðu annarra fjármálafyrirtækja
í hagkerfinu og haft víðtækar afleiðingar á
viðkvæmum tíma . Því vill ráðuneytið með
bréfi þessu staðfesta að það styðji það að
Seðlabanki Íslands veiti Straumi Burðarási fjár­
festingabanka hf . umrædda fyrirgreiðslu gegn
þeim tryggingum sem hann býður fram .4
3 Fundargerð stjórnarfundar Straums­Burðaráss fjárfest­
inga banka hf . 22 . október 2008 .
4 Bréf Indriða H . Þorlákssonar og Þórhalls Arasonar til
Tryggva Pálssonar, dags . 12 . febrúar 2009 . Skjalasafn
fjármálaráðuneytisins .